Dün sabah TÜİK tarafından açıklanan büyüme verisi GSYİH’nin 2009’un üçüncü çeyreğinde yüzde 3.3 küçüldüğünü gösterdi. Açıklama beklentilere paralel bir oran ortaya koydu.
Ancak TÜİK, birinci çeyrek büyüme oranını yüzde -14.7’ye, ikinci çeyrek büyüme oranını ise yüzde -7.9’a revize etti. Yani, ekonomimiz yılın ilk yarısında düne kadar bildiğimizden daha fazla küçülmüş. Yılın ilk dokuz ayındaki küçülme ise yüzde -8.6 oldu.
Aşağıdaki şekil 2001’den bugüne çeyreklik bazda büyüme oranlarını gösteriyor. Yirmi sekiz çeyrek süren kesintisiz büyüme dönemi 2008’in son çeyreğinde sona ermişti. Dün açıklanan veri ile dört çeyrektir küçülüyoruz.


Bu aşamada bir noktaya dikkatinizi çekmek isterim.
ABD ve Avrupa ülkelerinde büyüme verileri genellikle önceki çeyreğe göre performansı yansıtıyor. Örneğin Almanya’da üçüncü çeyrek verisi açıklandığında, Almanya ekonomisinin Temmuz-Eylül döneminde, Nisan-Haziran dönemine göre ne kadar büyümüş ya da küçülmüş olduğunu görüyouz. Bu nedenle açıklanan veri yüzde 1, binde 5 gibi küçük oranlar gösteriyor.
Türkiye’de açıklanan veri ise her zaman, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre büyüme oranını gösteriyor. Örneğin dün açıklanan yüzde -3.3’lük oran, 2008’in üçüncü çeyreğine göre ekonominin nasıl hareket ettiğini gösteriyor. Bu nedenle, bizdeki oranlar daha yüksek görünüyor.
Bu bizi yanıltmamalı. Çünkü, şu ana kadar geçen dokuz ayda ekonomimiz yüzde 8.6 oranında küçüldü. Son çeyrekte 0’a yakın bir veri gelse bile yılı yaklaşık yüzde 6 küçülme ile tamamlayacağız. Avrupa’da durum farklı değil. Alman ekonomisinin yüzde 5.3, İngiltere ekonomisinin yüzde 4.4 küçülmesi bekleniyor. Japonya ise yüzde 5.4 küçülecek.

Orta Vadeli Program Hedefi Tutacak mı?
Bunu son çeyrek performansımız belirleyecek. Genel kanı son çeyrekte ekonominin büyümeye geçeceği yönünde.

• Son çeyrekte yüzde 1 küçülürsek  2009’u yüzde 6.62,
• Son çeyrekte yüzde 0 büyürsek 2009’u yüzde 6.38,
• Son çeyrekte yüzde 1 büyürsek 2009’u yüzde 6.14,
• Son çeyrekte yüzde 3 büyürsek 2009’u yüzde 5.66 küçülerek tamamlayacağız.

Yani, orta vadeli programda konulan yüzde -6’lık büyüme hedefini tutturabilmek için ekonominin son çeyrekte yüzde 1’den fazla büyümesi gerekiyor.