Altın, küresel mali krizler birlikte ekonomi gündeminde daha fazla yer tutmaya başladı. Zira ABD doları ile fiyatlanan 1 onz altın bugünlerde 1100 dolara doğru kulaç atıyor. Giderek yükselen fiyatı, altını yatırımcıların gözünde daha cazip bir yatırım aracı olmaya yöneltiyor. Buna bir de, yakın zamanda fiyatların 2000 dolara kadar yükselebileceği beklentisi eklenince, altın daha da göz alıcı bir sarıya dönüşüyor.

Dünü

Altın binlerce yıldır değer ve servet göstergesi olarak kullanılan bir maden. Uğruna keşifler yapılan, savaşlar verilen, şehirler kurulan altın, bugün hala ve giderek artan ölçüde önemli bir ekonomik varlık. Kendisi  çoğu kez krizden korunmak için kullanılsa da, altın mali kriz yaratmış olan bir varlıktır. Güney Amerika’nın keşfinden sonra Avrupa’ya taşınan altınların, İspanya tarafından para olarak basılıp borçlarının ödenmesinde kullanılmasının yarattığı hiper enflasyonun da modern kapitalizmin ilk krizlerinden biri olduğu kabul edilir.
20. yüzyılın başından beri Güney Afrika Cumhuriyeti elinde bulunan en büyük altın üreticisi unvanı son iki yıldır Çin Halk Cumhuriyeti’nin elinde. Özellikle olarak doğu kıyısında olmak üzere, Çin yılda yaklaşık 280 ton altın üretiyor. Altın üretiminin yoğun olarak gerçekleştirildiği diğer bölgeler ise ABD’nin Kuzey doğusu, Avustralya’nın güney doğusu ve Güney Amerika’nın batı kıyıları.
Dünya Altın Konseyi Eylül 209 verilerine göre merkez bankalarında tutulan altın rezervi 29.633 ton ve bunun bugünkü değeri yaklaşık 1,12 trilyon ABD doları. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası rezervlerinde ise bugünkü değeri 4,4 milyar dolar olan 116,1 ton altın bulunuyor.
Binlerce yıl boyunca para olarak da kullanılan altının 2. Dünya Savaşı’ndan sonra kurulan Bretton-Woods para sistemi ile dünya sistemindeki yeri daha da sağlamlaştı. ABD dolarını altına, sisteme üye ülkelerin de paralarına dolara bağlayan bu sistem, ülkelerin elindeki altının büyük bir kısmının ABD’ye kaymasına neden oldu. Çünkü, dolar bazında sabit olan altın fiyatı, ülkelerin elinde biriken ABD dolarlarını, nakliyesi zor olan altınla değiştirmelerine gerek bırakmıyordu. Bu, doların dünya ticaretindeki ve rezervlerindeki payını artırdı. 1971-1973 döneminde çökmesiyle birlikte, altının fiyatı serbest piyasada belirlenmeye başladı. Fiyatı giderek yükselmeye başlayan altın, yavaş yavaş yeniden bir yatırım aracı olmaya başlamıştı.
1973 yılında patlak veren birinci petrol krizi altın fiyatının üç kat yükselmesine neden oldu. Altın artık 170 dolar düzeyindeydi. Arından gelen ikinci petrol krizi ve hemen peşinden İran ve Irak’ı savaşa götürecek gerginlikler, 21 Ocak 1980’de altının 850 dolara yükselmesine neden oldu.
1980’li yıllarda yeniden büyümeye başlayan dünya ekonomisi ile birlikte sakinleşmeye başlayan piyasalarda altına olan talep gerilemeye başladı. 1990’lı yıllarda ekonomiler daha da büyüdükçe altın 250 dolara kadar geriledi.
Yarın: Altının dünü bugünü ve yarını - 2