Yılın başında Dünya Ekonomik Forumu, yayımladığı "2020'de Riskler" raporunda 10. sırada "salgın" göstermiş [1]. Bu tür risklere dünya risk terminolojisinde "Gri Gergedan (Grey Rhino)" diyorlar. Anlamı şöyle:

"Gelmesi beklenen (görülen) ama çok geç olana kadar gözardı edilen risk. Genellikle öncesinde bazı işaretler yollar."

Mevcut salgın başlamadan önce, dediğimiz gibi salgın riski önemli, fakat acil değil olarak sınıflandırılıyordu. Aniden hayatın ortasına daldı, ekonomi ve dolayısıyla finansal piyasalar  için bir "Gri Gergedan" oldu. Etkilerini görüyoruz ve daha bir süre -belki bir kaç yıl- görmeye devam edeceğiz.

Bireylere bakıldığında, virüs bir kısım insanlar için farkına varılmayan / önemsenmeyen bir olay olurken, diğer bazı insanlarda aşırı bir risk tahminine neden oldu. Panikle aşırı satın alımlar ve kuyruklar gördük. Bu tam tersine piyasada mal eksilmesine ve çökmeye neden olabilirdi. 1929 buhranı gibi.

Dolayısıyla Koronavirüs salgını bankalardaki ve diğer finansal firmalardaki operasyonel risk yöneticilerini çok yönlü test ediyor. Birçoğu artan sahtekarlık riskine ve genel olarak siber sahtekarlığa işaret ediyor. Güvenlik mühendislerinin raporladığı en yüksek siber saldırılar; insanların korkuları veya bilgi ihtiyacı üzerine oynayan kimlik avı girişimleri. Ayrıca ağlara ve bilgi akışlarına yapılan saldırılar görülüyor.

Uzmanlara göre krizin olumlu tarafı, firmaların BT sistemlerinde ve güvenlik seviyelerindeki zayıf noktaların ortaya konulduğu ve salgın sonrası uygulanacak iyileştirme listesi yapıldığı bir durum söz konusu.

OpRiskTurkey dördüncü defa gerçekleştiriliyor

İşte bu konular şimdi 4. OpRiskTurkey online konferansında konuşulacak. İlk kez 2012 yılında start alan ve hep fiziksel ortamda (Milli Reasürans salonlarında) gerçekleştirilen OpRiskTürkiye konferanslarının dördüncüsünü bu yıl online ortamda OpRiskTurkey - 2020 adresinden 16-17 Temmuz tarihlerinde öğleden önce yapılacak olan toplam dört panel ile gerçekleştiriliyor. Tüm günü meşgul etmemek için konferansın panelleri iki gün sabah saatlerinde gerçekleştiriliyor.

16 temmuz 2020

• 10:00 - 11:30 Fintech ve Riskler
• 11:30 - 13:00 Dijital Denetim

17 Temmuz

• 10:00 - 11:30 Operasyonel Riskler: Bugünü ve Geleceği
• 11:30 - 13:00 Covid 19 ve Siber Riskler

Şimdiye kadar yapılan önceki tüm konferansların ve bu konferansın başkanı olan Prof. Dr. C. Coşkun Küçüközmen'e konferansın içeriğini sorduk:

"İlk zirvede operasyonel riskler insan kaynaklı, teknoloji kaynaklı ve doğal felaketler (terör dahil) olmak üzere üç ana başlık altında ele alınıyordu. Katılımcılar genellikle bankalar başta olmak üzere banka dışı finansal kurumlar, şirketler ve akademisyenlerden oluşuyordu. Konuşmacılar ise genellikle bankacılık sektörü ve akademik camidan olmakla birlikte Bilgi Teknolojileri alanından da bir kaç konuşmacı yer alıyordu.

Bugün gelinen noktada operasyonel riskin kaynağını teşkil eden her bir ana unsur kendi içinde birçok alt unsura bölünmüş durumda. Her biri ayrı bir uzmanlık gerektiren bu durumun temel nedeni teknolojinin bugün geldiği nokta. Hızla değişen ve gelişen teknoloji yine aynı hızda değişen ve gelişen bilgilerle donatılmış insan kaynağına ihtiyaç duyuyor. Her ne kadar yapay zekâ, büyük veri ve benzeri kavramlar uygulamalar yoluyla giderek daha fazla alana nüfuz etse de nitelikli insan kaynağına olan ihtiyaç hâlâ birinci sırada ve uzun süre bu yerini koruyacak gibi görünüyor. 

Teknoloji ve finansın bir araya gelmesi ile ortaya çıkan FinTech kavramı gerek start-up’la gerekse düzenlemeye konu olması açısından Basel Komitesi, FSB ve büyük ülkelerin düzenleme ve dentim otoriteleri tarafından sık sık ön plana çıkarılıyor. Bu çerçevede ortaya çıkan muhtelif risk kombinasyonları -özellikle düzenleyiciler, piyasa riskleri, teknolojik riskler, bankaların bu konuya yaklaşımları, büyüyen pazar ve siber güvenlik gibi konular sadece sektörün değil akademik dünyanın da ilgisini çeken konular arasında ilk sırayı almaya başladı.

Özellikle finansal skandalların, dolandırıcılık, sahtekârlık gibi konular azalsa da büyüklük olarak kayda değer sorunlar yaratma potansiyeline sahip. Örneğin içinde bulunduğumuz ay içinde gündemin ilk sırasına oturan Wirecard Sahtekârlığı şirket yönetimlerinde sahtekârlık ile insan faktörü arasındaki ilişkiyi farklı bir boyutta değerlendirmemizi gerekli kılıyor.

Diğer taraftan Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşları giderek artıyor. Lisans zorunluluğu bir uygulama ve güvenlik aracı olarak elzem. Kartlı ödeme sistemleri ve temassız ödeme sistemleri sürekli gelişim ve değişim içinde paylaşımı yapabilirim.

Her şey bu kadar mı? Elbette değil! Az bilinen çok önemli hususlar var, gelecekte bizleri ne tür risklerin beklediğine dair ciddi bir çalışmaya olan ihtiyaç her zamankinden fazla. Blokzincir ile gündeme gelen merkeziyetsiz finans kavramı (DeFi) başta merkez bankaları ve düzenleme denetleme kuruluşları olmak üzere kamu otoritesinin varoluş nedenini sorgulamamıza kadar gidebilir.

Bu yılın panel başlıkları sırasıyla (1) Fintech ve Riskler, (2) Dijital Denetim, (3) Operasyonel Risklerin Bugünü ve Geleceği ve (4) Covid 19 ve Siber Riskler olacak. Tüm bu konular başta ABD ve İngiltere olmak üzere birçok üniversitenin yüksek lisans programlarında verilen dersler ve hatta bir çok program bu isimlerle açılmakta. Konferansımız geleceğe yatırım yapmak isteyen her meslek, yaş ve gruptan katılımcılarımızın ilgisini çekecek niteliktedir.

OpRisk Türkiye 2020 Organizasyon Ekibi olarak birbirinden değerli panelistlerimizi izlemenin, soru yöneltmenin ve tabii ki en güncel bilgilere bulunduğunuz yerden çayınızı, kahvenizi yudumlarken erişebilmenin doyumsuz keyfini yaşamanızı diliyoruz."

[1] The Global Risk Report 2020