İnternet için zor zamanlar geliyor gibi düşünüyorum. Çünkü giderek herşeyi yapabildiğimiz internet yerine sınırlandığımız, yönlendirilmeye çalışıldığımız, adeta bir cins küresel dijital hapishane geliyor. Örneğin ne okuyacağımıza kim karar veriyor?

Google'ın Mayıs 2024'te "AI Overview” yani “yapay zeka genel bakış” özelliğini sunmasından bu yana, çok sayıda yayıncı web sitesi trafiğinde % 70'e varan önemli düşüşler ve önemli gelir kayıpları raporladı. Bu özellik, arama sonuçlarının en üstünde yapay zeka tarafından oluşturulan özetler sunuyor.

Yayıncıların çoğu, ziyaretçi ve gelirlerindeki düşüşten Google'ın yapay zeka kullanımını sorumlu tutuyor ve içeriği özetten öğrenen kullanıcıların, konuya ilgisi kalmadığını, ilgili içerik kaynaklarına tıklama yapmadığını, bunun da görünürlüğü azalttığını düşünüyorlar. Google ise bunu reddediyor ve düşüşün arkasında "AI Overviews"ın mı yoksa başka bir değişikliğin mi olduğunu doğrulamanın bir yolu olmadığını söylüyor.

Tüm sitelerde düşüş neden aynı zamanda oldu?

Google, Ekim 2024'te bu endişeleri gidermek için Mountain View’deki merkezinde yaklaşık 20 web sitesi yöneticisiyle bir toplantı düzenledi. Bu oturumda, Google Arama bölümü, AI Overview’ün içerik oluşturucuları üzerindeki etkisini tartışırken, gözlemlenen trafik düşüşlerini kabul etti. Ama bunun AI Overview’dan kaynaklanmadığı konusunda yayıncıları ikna etmeye uğraştı.

Bu hafta Bloomberg'de yayınlanan bir makalede 25 web sitesi yayıncısı ile yapılan görüşmeler ve bir web analitiği firmasının, küçük ve orta ölçekli web sitelerinin son 2 yıla ait analizine bakıldığında, araştırılan dört kategorinin hepsinde trafikte ve dolayısıyla gelirde düşüşler olduğu anlaşılıyor.

Bu web sitesi sahiplerinin çoğu, bu kayıpları, web sitelerinin metinlerini tarayan ve ardından arama sonuçlarının en üstünde yapay zeka tarafından oluşturulmuş bir özet görüntüleyen Google'ın AI Overviews'a bağlıyor. Çünkü Google araması yapan kişiler genellikle AI Overviews özetini okuyor ve içeriği tıklamadan geçiyor.

Google ise, aramalardaki bu düşüşlerin ardındaki nedenin yapay zeka tarafından üretilen yanıtlar olduğunu kabul etmiyor. Trafiğin mevsimsel talep ve diğer algoritmik güncellemeler dahil olmak üzere birçok farklı nedenden dolayı dalgalanabileceğini iddia ediyor.

Google ayrıca tam tersine, AI Overviews'ın çeşitli web sitelerine daha fazla trafik gönderdiğini de  iddia ediyor ama bunu destekleyecek veri sunmuyor.  Daha geniş yayıncılık topluluğu, yapay zeka tarafından oluşturulan özetlerin operasyonları ve gelir akışları üzerindeki etkileri konusunda endişelerini dile getirmeye devam ediyor.

Google paranın sitede kalmasını mı sağlamaya çalışıyor?

Google'ın en önemli kazancı reklamlardan gelir. Bu nedenle yayıncılar farklı bir açıyı değerlendiriyor. Yani Google, AI Overviews gibi özellikler aracılığıyla, arama yapan kullanıcıları ekosistemi içinde tutarak, potansiyel olarak reklam görünürlüğünü ve dolayısıyla gelirini artırabileceğini düşünüyorlar. Dolayısıyla, böyle bir strateji varsa içerik oluşturucularının web sitelerine giden doğrudan trafiği istemeden azaltabilir ve reklam tabanlı gelirlerini etkileyebilir.

Özetle, AI Overviews güya kullanıcı deneyimini iyileştirmeyi hedefliyor deniliyor ama Google aslında kullanıcıyı Google'da tutmaya çalışıyor gibi gözüküyor. Bu strateji Google'ın reklam gelirini de artırmaya hizmet ediyor olabilir. Bu durum, gelirleri için arama trafiğine güvenen yayıncıların sıkıntısının nedeni olabilir. Herkes Google’dan hem kullanıcıların, hem de içerik oluşturucularının çıkarlarını dikkate alan dengeli bir yaklaşım bekliyor.

Bu aynı zamanda 11 yıl önce dikkat çekmeye çalıştığımız "Ne göreceğimize, Ne öğrenebileceğimize, ne alabileceğimize Google, Facebook, Amazon karar veriyor" uyarısının vücut bulmuş şekli.

Google reklamda tekel durumunda…

Google kurulduktan itibaren 10 yıl içinde, dünyanın reklam networkünü satın almalarla ele geçirerek, günümüzde bir tekel yarattı. Aslında bunu yaratırken --o dönemlerde gitgide offline satışları ve reklamları azalan-- büyük yayıncılar ve gazetecilerle işbirliği içinde yaptı. Onlar olmasaydı Google Ads olamazdı. Kazan-kazan durumu söz konusuydu. Ama yayıncılar da sonuçta Google sayesinde zahmetsiz reklam alıyor ve para kazanıyordu.

Ama zamanla değişti. Aslında Google Ads’in ilk açıldığı yıllarda, çok daha az reklamveren olmasına karşın, yayıncılara ödediği paralar daha yüksekti. Yıllar içinde reklamveren arttı, reklam sayısı arttı ama web sitelerinin kazandığı bu rakamlar düştü.

Google’un reklam dağıtımı sorunlu. Çünkü “ne kazanıyor ve ne dağıtıyor?” bilmiyoruz. 2021’de ABD’de açılan davada kendi keyfine göre dağıttığı ortaya çıkmıştı. Geçen yıl eylülde ise daha başka rakamlar da ortaya çıktı. Örneğin sadece reklam gelirinden değil, ilaveten mecburi altyapı kullanım nedeniyle Adx altyapısından da ekstra yüzde 20 ödeniyor. Özetle yayıncılar Google sayesinde para kazandığını zannederken, aslında Google için çalışan köleler durumundalar.

Google Ads başlangıç zamanlarında "kazan-kazan" gibi gözükse de, günümüzde ibre iyice Google lehine oldu. Eski Guardian digital editörü ve Kolombiya Gazetecilik Okulunda TOW Merkezinin direktörü olan Emily Bell, bu durumu 10+ yıl önce bile “Silikon Vadisi=1,  Gazetecilik=0” diyerek tanımlamıştı. Geldiğimiz nokta da bunu gösteriyor.

Bu anlattığımıza karşın önlem alması gereken esas kitle, "kullanıcılar" : "Acaba ben birilerinin bana dikte ettiği içeriği görmeli, öğrenmeli ya da satın almalı mıyım?" diye sorulmalı. Sonrası mı? Bunu CTRL isimli modern bir Hint filmi muhteşem anlaşılır şekilde veriyor. Özellikle en sonundaki sahneye bakın ve "Whatsapp kişisel verilerimizi alsa ne olur, zaten her yerde var" cümlesinin abukluğunu farkına varın.

Google trafikleri azalmasının başka ne tür nedenleri olabilir?

Google'un başka nedenler ileri sürse de, Similarweb'in analizinden de görüldüğü gibi, tüm sitelerde düşüş var. yani mevsimsel denildiğinde, peki neden tatil siteleri de düşmüş diye sormalıyız. Ama yine de, acaba haklı olabilir mi diye düşünerek bakalım. Google'dan gelen web sitesi trafiğindeki düşüş için şu faktörler olabilir deniliyor;

1. Algoritma Güncellemeleri: Google, kullanıcı deneyimini ve arama sonucu kalitesini artırmak için arama algoritmalarını sık sık güncelliyor. Mart 2024 Temel Güncellemesi gibi büyük güncellemeler, bazı web sitelerinde önemli trafik düşüşlerine yol açtı. Bu değişiklikler, sitelerin nasıl sıralandığını değiştirerek görünürlüğü etkiledi.
2. İçerik Kalitesi Sorunları: Düşük kaliteli veya zayıf içerik yayınlamak sıralamaları olumsuz etkileyebilir. Örneğin, Google'ın Panda algoritması, yetersiz içerik olarak değerlendirdiği siteleri hedef alarak görünürlüğün azalmasına neden oluyor.
3. Teknik Sorunlar: Yavaş sayfa yükleme süreleri, bozuk bağlantılar veya zayıf mobil optimizasyon gibi sorunlar, kullanıcı deneyimine ve arama sıralamalarına zarar verebilir. Örneğin, Google'ın Mobilegeddon güncellemesi, mobil uyumlu web sitelerine öncelik vererek mobil cihazlar için optimize edilmemiş olanları etkiledi.
4. Manuel Cezalar: Manipülatif bağlantı şemaları gibi Google Web Yöneticisi Yönergeleri'nin ihlalleri, manuel cezalarla sonuçlanabilir. Bu cezalar, trafiğin aniden ve önemli ölçüde düşmesine neden olabilir.
5. Artan Rekabet (Zehirleyen SEO): SEO stratejilerini geliştiren rakipler, sitenizi geride bırakabilir ve bu da trafiğin azalmasına neden olabilir. Sıralamaları korumak için rakipleri düzenli olarak izlemek ve içerik stratejinizi güncellemek önemlidir.
6. Arama Davranışındaki Değişiklikler: Kullanıcı arama trendlerindeki değişimler veya yeni arama özelliklerinin sunulması trafiği etkileyebilir. Örneğin, Google'ın AI Overview, doğrudan arama sonuçlarında özetler sunarak web sitelerine yapılan tıklamaları azaltabiliyor.
7. Mevsimsellik ve Dış Faktörler: Bazı sektörler trafikte mevsimsel dalgalanmalar yaşar. Ek olarak, harici olaylar veya eğilimler kullanıcı ilgisini ve arama davranışını etkileyerek web sitesi ziyaretlerini etkileyebiliyor.