Dünyada TV seyretme oranı en yüksek ülkelerin başında, yıllardır Türkiye gelir. Günlük ortalama 5-6 saatlerdeki izleme oranları, RTÜK tarafından yayınlanan 2018 istatistiklerinde ilk defa gerilemiş gözüküyor. 26 ilde 2 bin 600 kişiyle gerçekleştirilen araştırmaya göre, Türk insanı 2018 yılında günde 3 saat 34 dakika, haftada 28 saat 2 dakika ve yılda 1.457 saat 44 dakika TV seyrediyor[1]. Başka deyişle 1 yılın 61 günü TV izleyerek geçiyor.

Bu rakamları -bir karşılaştırma olması açısından- İngiliz seyircisi ile oranlayalım [2]; İngiliz seyircisi, haftada 22,3 saat ve yılda 1.100 saat TV izliyor. Başka deyişle 1 yılın 50 günü boyutunda bir süre TV karşısında geçiyor.

Yani hâlâ Türk seyircisi TV izleme oranı hayli yüksek. Örneğin İngiltere'ye nazaran yüzde 22 daha fazla. Ama tüm dünyadaki eğilim, TV yayıncılığının gerilediğini ve internetin yükseldiğini gösteriyor. Peki nedenleri nedir?

Starz CEO’su Maaz Sheikh: Geleneksel TV 5-7 yıl içinde yok olacak

Ülkemizde henüz yayını resmi olarak bulunmayan ve Netflix'in rakibi olan Starz Play CEO'su Maaz Sheikh, geleneksel televizyonun 5-7 yıl içinde yok olacağını söyledi[3]. Bunun nedenini de, gençlerin (yani Y ve Z neslinin) "Geleneksel Televizyon Yayınlarını Seyretmemesi" olarak gösterdi. Maaz Sheikh, geleneksel TV şirketlerinin hayatta kalabilmek için yayın politikalarını ve hizmetlerini yeniden tanımlamaları gerektiğini söyledi. Starz Dubai merkezli ve Orta Doğu, Kuzey Afrika'ya yönelik bir yeni nesil video yayın şirketi ve bu bölgede Netflix'ten daha büyük pazar payına sahip.

Geleneksel TV yayıncılığının 2 iş modeli var. Bir tanesi "reklam", diğeri "abonelik". Ancak her ikisinde de, seyrettiğiniz içerik, TV yönetiminin zeka ya da para düzeyine uygun bir içerik. Başka olanak olmadığında seyredilebilir ama şimdi herkesin önünde derya, deniz bir ortam var. Meşrebinize uygun ne ise, ücretli ya da ücretsiz olarak onu seyredebilirsiniz.

StarZ ya da Netflix ya da diğerleri ise belli bir ücret alarak çok cazip içerik sunuyor. Sheikh, genç izleyicinin TV sektörünü değiştirmekte olduğunu ve lineer televizyondan, istediğin anda istediğin şeyi seyredebileceğin (Video on Demand - VOD) video yayıncılığına geçişin hızlandığını söyledi.

Gerçekten de, "digital doğan" denilen 1990 sonrası doğanlar artık iş hayatını kaplamaya başladılar. Giderek de 2000 yılı sonrası doğanları iş hayatında göreceğiz. Bunlar geleneksel TV'dan kopuk, cep telefonlarının da yardımıyla İAS tercih eden tipler.

Ama yeni bir araştırma "Baby Boomer" olarak adlandırılan 1946-1964 arası doğanlar grubunun artık emekli olduğu bu dönemde digital teknolojilere daha fazla döndüğünü ve onların da İAS tercih etmeye başladığını söylüyor [4].

Neden İAS (VOD)?

Peki neden gençler "İstediğin Anda Seyretmek (İAS)" formundaki video yayınlarını tercih ediyor. Türkiye'de çokuluslu İAS platformu resmi olarak sadece Netflix var. Yerli olarak BluTv ve PuhuTV sayılabilir. Dünyada ise Hulu, SlingTV, CBS All Access, FuboTV, Amazon Video, Philo, HBO Now, Directnow, YouTubeTv, StarZ sayılabilir. Bunların geleneksel TV yayınlarına karşı avantajı nedir derseniz?

• Reklamsız Yayın: Ücretsiz geleneksel TV yayınlarıyla karşılaştırıldığında, reklamsız olması bir avantaj. Çünkü TV'nun ilk yıllarında "para ödemeyip, reklam seyretmek" modeli çok hoş bir model olabilir. Ama günümüzde TV yayınları arasına alınan reklamlar bıkkınlık ve çıldırmak yaratıcı düzeyde. Tabi buna karşın, "ama bu platformlar ücretli" denilebilir. Doğrudur ama spor platformları dışındakiler genellikle 10 $ altı ücretlerle sunuluyor. Bu da "Pay TV" denilen platformların ücretleri ile karşılaştırıldığında uygun görülebilir bir miktar.
• Kendi Moduna Göre İzleme : Son yıllarda bazı Tv cihazlarında geriye alma seçeneği olsa da sınırlı. Geleneksel TV yayınlarında kaçırdığınız bir sözcüğü ya da bölümü geri sarmanız zordur. Digital platformlarda bu şans var ama o da yüksek ücretle. Buna karşın İAS platformlarda, bir filmi/diziyi istediğiniz kadar (2 bölüm, 5 bölüm vs), istediğiniz hızda (beğenmediğiniz yavaş sahneleri hızlı geçerek), ara vermek istediğinizde istediğiniz süre kadar ara vererek, anlamadığınız sahne/kelimeler için geriye alarak izleyebilirsiniz. Bu da izleme verimliliğini arttıran bir durum.
• İçerik çeşitliliği ve yüksek kaliteli orijinal içerik: İAS platformlarında çeşitli ve orjinal içerikler bulunuyor. Ön ödemeli olmaları, bu içeriklere yatırım yapabilmelerini de sağlıyor. Örneğin; Netflix'in sunacağı içeriğin % 85'inin orijinal olmasını hedeflediği kaydediliyor. İlaveten bu platformlarda uluslararası içerik yer alıyor. Bu da, farklı içeriklere meraklı seyirciler için zenginlik sağlıyor.
• Tavsiye Algoritması : Bu tür platformların bir şansı da, seyretme geçmişinize bakarak, öneride bulunabilmesi.  Bunun için bir tavsiye algoritması kullanıyor. Ancak belirteyim; Netflix'in tavsiye mekanizmasının daha geliştirilmesi gerektiği düşüncesindeyim.

[1] TELEVİZYON İZLEME EĞİLİMLERİ ARAŞTIRMASI-2018

[2] How long are Brits spending in front of the TV?

[3] Traditional TV to phase out in 5-7 years, says Starz Play CEO

[4] Medya ve Eğlence Şirketleri 2019’da Baby Boomers Kuşağına Odaklanacak