Sağlık Bakanlığı’nın şehir hastanelerini işleten şirketlere, ayrıcalıklı sözleşmeler nedeniyle bütçeden her ay düzenli olarak milyarlarca lira ödediği kullanım ve hizmet bedeli yetmezmiş gibi, bu şirketlere bir de yükümlülükler açısından göz yumarak, eksik bırakarak yani dolaylı yollarla haksız kazançlar sağladığı anlaşılıyor.

Sayıştay’ın geçen ay yayımladığı Sağlık Bakanlığı’na ilişkin 2024 yılı denetim raporu, son yıllarda bütçe açısından bir kara deliği dönüşen şehir hastanelerinde keyfiliğin devam ettiğini belgeliyor.

KÖİ modeli kapsamındaki Yap-Kirala-Devret yöntemiyle işletilen şehir hastanelerinde, “Görevli Şirket” olarak anılan, işletmeci şirketlerin birçoğunda; “ihale dokümanı ve projelerde yer alandan daha fazla alanda faaliyet yürütüldüğü, ticari alan iklimlendirme giderlerinin tahsil edilmediği, ticari alanların elektrik, su ve doğalgaz sayaçlarının eksik veya arızalı olduğu görülmüştür” tespiti ye aldı.

Başlıkta yer alan ifade iddialı görünüyor olabilir.

Ancak, Sayıştay’ın aşağıdaki tespitlerini okursanız, hastaneyi işleten şirketlerin yapmadığı, atladığı, eksik yaptığı, kurala aykırı yaptığı bütün bu işlemler toplamının şirketlerin kasasına haksız kazanç olarak girdiği daha iyi anlaşılacaktır. Dahası, taahhüt ettiklerini yerine getirmeyerek, o hastanelere sağlık hizmeti almak üzere giden vatandaşların da mağdur olmasına yol açılıyor.

Tıbbi görüntüleme cihazlarında eksiklik:

-Kütahya Şehir Hastanesinde birçok eksik cihaz saptanmış. Rapora göre Şirket’in sağlaması gereken Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Hastanesi için temel laboratuvar hizmetleri (biyokimya, hemogram, kardiyak testler ve kan gazı gibi) çalışılacak ekipman parkuru, biyokimya için kurulmamış.

-Görüntüleme Hizmetleri Yöntem Beyanına göre temin edilmesi gereken 1 adet PET CT cihaz temin edilmemiş. -İzmir Şehir Hastanesinde dijital patoloji hizmetinin sunulmasında kullanılacak sistem ve cihazlar Şirket tarafından sağlanmamış. -Adana Şehir Hastanesinde Şirket tarafından temin edilmesi gereken 1 adet brakiterapi cihazı, 5 adet doppler ultrasonografi cihazı ve 1 adet tavan statifli dijital röntgen cihazı temin edilmemiş -Gaziantep Şehir Hastanesinde 1 adet tomoterapi cihazı ile 1 adet brakiterapi cihazı ile dijital patoloji hizmetinin sunulmasında kullanılacak sistem ve cihazlar Şirket tarafından sağlanmamış.

-Vergi İstisnasından Faydalan Ama Gereğini Yapma KÖİ Modeli ile inşa ettirilen şehir hastaneleri inşa edilirken, yani yatırım dönemlerinde gerçekleştirilen mal teslimleri ile hizmet ifaları KVD’den istisna tutuluyor.

Şirketlerin bu istisnadan yararlanması için de ya kira tutarından ya da işletme süresinden; ikisinden birinin bir kısmından vazgeçmesi gerekiyor.

Ama ne olmuş bilin bakalım. Sayıştay’ın Sağlık Bakanlığı denetim raporunun 32. Sayfasındaki tespite göre, şehir hastanesini işleten şirketler hem vergi ödemeyip hem de kirayı düşürmemiş. Peki bunun sorumlusu kim olabilir? Muhtemelen Sağlık Bakanlığı. Çünkü İdare ile görevli şirketler arasında bu hususa ilişkin işlem tesis ettirilmediği görülmüştür” denildiğine göre burada Sağlık Bakanlığı’nın üzerine düşeni yapmadığı anlaşılıyor. Acaba neden diye soralım buradan.

-Bir İşlem Eksiği de Ankara Etlik Şehir Hastanesi’nde

Ankara Etlik Entegre Sağlık Kampüsünde, “yapılmayan teknolojik gelişmeler” diye bir kalem varmış. Bu kalemin gerektirdiği imalatın yapılmayacağı Sağlık Bakanlığı tarafından onaylanmış. Gelin görün ki, bu iş azalışı anlamına geldiği için karşılığında kullanım bedelinin düşürülmesi gerekiyormuş. Kullanım bedeli denilen başlık, Sağlık Bakanlığı’nın şirkete ödediği kira. Ve bu iş azalışı işlemi tamamlanıp kira bedeline yansıtılmamış. Bu da Sayıştay Raporu’nun 33. sayfasında. Neden diye soralım bunu da.

-İhale Teklifi Birim Fiyatlara Dahil Olmasına Rağmen Hizmet Sunum Alanları İçin Isıtma ve Soğutma Giderlerinin Tahsil Edilmemesi Bazı şehir hastanelerinde çamaşır, yemek, laboratuvar, görüntüleme ve sterilizasyon hizmetleri için kullanılan alanlardaki enerji tüketim giderleri aslında Şirketlerin birim fiyat teklifine dahilmiş. Ancak buna rağmen ısıtma ve soğutma için kullanılan enerji tüketim giderlerinin tahsil edilmemiş.

35. sayfadaki ilgili tespit şöyle:

“Yapılan denetimde bazı şehir hastanelerinde çamaşır, yemek, sterilizasyon, görüntüleme ve laboratuvar hizmeti için doğrudan kullanılan doğalgaz, su ve elektrik mahsuplaşılması yapıldığı ancak dolaylı olarak ısıtma ve soğutmanın kaynağı olan enerji tüketimleri için hesaplama yapılmadığı ve Görevli Şirkete ait hizmet ödemelerinden mahsup edilmediği tespit edilmiştir. “

***

Sayıştay’ın bu tespitlerini sakin sakin okumak biraz zor oluyor. Sağlık Bakanlığı yapması gerektiği halde yapmadığı, kontrol etmediği bu işlemlerle, şehir hastanesi şirketlerine adeta üste muhtelif hediyeler vermiş gibi bir tablo çıkıyor çünkü karşımıza.

Millet de şehrin dışına yapılmış güç bela erişilebilen bu hastanelerden randevu alacağım diye beklesin dursun. Öte yandan düzgün sağlık hizmeti alamadığı için yaşadığı sorunlardan bir de sağlık çalışanlarını sorumlu tutsun.