Sosyal Güvenlik Reformu kapsamında 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı “Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu” ile ülkemizde hemen hemen tüm ülke nüfusunu kapsayacak şekilde genel sağlık sigortası uygulamaya konulmuştur.
Söz konusu kanundan önce SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığına tabi olanların yurtdışına tedaviye gönderilme ve tedavi giderlerinin karşılanması hususunda farklı uygulamalar söz konusu idi.
5510 sayılı Kanunla yurtdışında tedavi uygulaması genel sağlık sigortalısı ve bunların bakmakla yükümlü olduğu tüm kesimler için aynı usul ve esaslara bağlanmıştır.
Son yıllarda ülkemizde sağlık sektöründe önemli yatırımlar yapılmış ve yeni tedavi tekniklerini uygulayabilen pek çok uzman sağlık personeli yetişmiş olmasına rağmen doku ve organ nakli, kök hücre tedavisi gibi konularda hastalar yurt dışına gidebilmektedir.
5510 sayılı Kanunda yurtdışı tedavi konusu, yurtdışında geçici/sürekli görevlendirilenlerin tedavisi, yurtdışına tedavi amacıyla gönderilme ve tetkik/tahlillerin yurtdışında yaptırılması şeklinde ayrı ayrı ele alınmıştır.
Geçici görevle yurtdışına gönderilenlerin sadece acil hallerdeki tedavi giderleri karşılanır.
SSK (5510/4-a) statüsündeki sigortalıların işverenleri veya Emekli Sandığı statüsündeki (5510/4/c) kişilerin kamu idareleri tarafından geçici görevli olarak yurtdışına gönderilmesi durumunda, SGK bunların sadece acil hallerdeki yurtdışı tedavi giderlerini karşılamaktadır.
SGK uygulamasında altı aydan az olan görevlendirmeler geçici görevlendirme, altı aydan fazla olan görevlendirmeler ise sürekli görevlendirme olarak kabul edilmektedir.
Sigortalıların yurtdışında geçici görevlendirilmeleri durumunda işverenleri tarafından bağlı olunan SGK İl/Sosyal Güvenlik Merkezine yazılı olarak bildirilmesi gerekmektedir. Şayet görevlendirilen ülke ile ikili sosyal güvenlik sözleşmesi olması hâlinde görevlendirme işlemi sözleşme hükümlerine göre yürütülmektedir.
Geçici görevle yurt dışına gönderilenlerin SGK’ya bildirimi, tedavi giderleri oluşması hâlinde, bu giderin talep edildiği sırada da yapılabilmektedir.
Sürekli görevle yurt dışına gönderilenlerde ise yurt dışına çıkıştan önce SGK’ya bildiriminin yapılması gerekmektedir.
Emekli Sandığı’na tabi (5510/4-c) olması nedeniyle genel sağlık sigortalısı sayılanların, geçici ya da sürekli görevle yurt dışına gönderilmeleri, bağlı oldukları kamu idarelerinin özel mevzuatlarında belirtilen usule göre yapılmaktadır.
SGK Sağlık Uygulama Tebliğinde (SUT), acil hal kavaramı; ani gelişen hastalık, kaza, yaralanma ve benzeri durumlarda olayın meydana gelmesini takip eden ilk 24 saat içinde tıbbi müdahale gerektiren durumlar ile ivedilikle tıbbi müdahale yapılmadığı veya başka bir sağlık kuruluşuna nakli halinde hayatın ve/veya sağlık bütünlüğünün kaybedilme riskinin doğacağı kabul edilen durumlardır. Bu nedenle sağlanan sağlık hizmetleri acil sağlık hizmeti olarak kabul edilir.” şeklinde tanımlanmıştır.
Dolayısıyla, yurtdışına geçici görevlendirmelerde yukarıda acil hal olarak tanımlanan durumlar dışındaki tedavi giderleri SGK tarafından ödenmemektedir.
Sürekli görevle yurtdışına gönderilenlerin tedavi giderleri acil hal olup olmadığına bakılmaksızın karşılanır.
SSK (5510/4-a) statüsündeki sigortalıların işverenleri veya Emekli Sandığı statüsündeki (5510/4/c) kişilerin kamu idareleri tarafından sürekli görevle yurtdışına gönderilmesi durumunda, SGK bunların tedavi giderlerini acil hal olup olmadığına bakmaksızın karşılamaktadır.
Sürekli görevle yurtdışında görevlendirilmiş olan genel sağlık sigortalılarının yurt dışında birlikte yaşadıkları bakmakla yükümlü oldukları kişilerin (eş, çoçuk, anne ve baba) tedavi giderleri de aynı şekilde SGK tarafından karşılanmaktadır.
Geçici veya sürekli görevle yurtdışında görevlendirilenlerin tedavi giderleri öncelikle işverenleri veya kamu idarelerince ödenir, daha sonra SGK’dan talep edilir.
İşverenleri veya kamu idareleri tarafından yurtdışında geçici veya sürekli görevle görevlendirilenlerin ya da Bakanlar Kurulu kararıyla askerî birlik hâlinde ya da kamu idarelerinin yetkili makamlarınca yurt dışına askerî veya güvenlik amaçlı görevlendirilenlerin sağlık hizmeti giderleri, öncelikle işverenleri tarafından ödendikten sonra, yurt dışında görevli olduklarına dair belge ile birlikte mahalli konsolosluktan tasdikli rapor ve sair belgelere istinaden SGK’dan talep edilmektedir.
Ancak, SGK yurt içinde sözleşmeli sağlık hizmeti sunucularına tedavinin yapıldığı tarihte ödenen en yüksek tutarı geçmemek üzere yurtdışındaki tedavi giderlerini ödemektedir. Yurtdışında yapılan tedavi giderleri SGK’nın ödediği miktardan daha yüksek ise, aşan kısmın, işverenler tarafından karşılanması gerekmektedir.
SGK’nın, yurtdışında geçici veya sürekli görevle görevlendirilenlerin sağlık hizmetlerini, bu kişilerin geçici veya sürekli görev süresince genel sağlık sigortası için SGK’ya ödenen prim tutarını geçmemek kaydıyla, ilgili ülkede sağlık sigortası yaptırmak suretiyle sağlama yetkisi de bulunmaktadır.
Diğer taraftan, geçici ya da sürekli görevle gönderilen ülke ile Türkiye arasında sağlık yardımlarını kapsayan sosyal güvenlik sözleşmesi varsa, sağlık hizmetleri giderleri ile yol gideri, gündelik ve refakatçi giderleri bu sözleşme hükümlerine göre ödenmektedir.
