Zaman yazarı Mümtaz'er Türköne, başkanlık tartışmalarına ilişkin olarak, "Türkiye'yi anayasa mühendisliğine ihtiyaç hissettirmeden ilerde normalleştirecek sistem 'partili cumhurbaşkanlığı' sistemi" dedi. "Üstelik çok kolay" diyen Türköne, "Sadece Anayasa'nın 101. maddesinde yer alan 'cumhurbaşkanı seçilenin varsa partisi ile ilişkisi kesilir' ibaresi çıkartılırsa, Türkiye otomatik olarak 'partili cumhurbaşkanlığı' sistemine geçecek" ifadesini kullandı. Türköne, "Durumu gerçekçi bir şekilde kabullenmeliyiz. Türkiye bir ara dönemden geçiyor. Eninde sonunda her şey aslına avdet edecek ve ülke normalleşecek" görüşünü dile getirdi.
Türköne'nin Zaman'da "Yargı bağımsız olursa ‘partili cumhurbaşkanı' mümkün" başlığıyla yayımlanan (24 Aralık 2015) yazısı şöyle:
Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği'nden Ankara Başsavcılığı'na giden "suç duyurusu" yazısının tek defosu "gizli" olması.
TCK 299, yani "cumhurbaşkanına hakaret suçu", "Devletin egemenlik alametleri ve organlarının saygınlığı"na karşı işlenen suçlardan biri olduğuna göre Cumhurbaşkanlığı makamının devreye girip suç duyurusunda bulunması normal; "gizli" olmasının ise hiçbir açıklaması yok. Yargıya müdahale mi? Hidayet Karaca ve arkadaşlarının bir yılı aşkındır tutuklu oldukları "Tahşiye davası"nın Çağlayan'da başladığı saatlerde Cumhurbaşkanı'nın ayrı bir iddianame sahibi gibi sıraladığı cümleler arasında yer alan "inlerine girdik" lafı, doğrudan ve en yüksek perdeden yargıya müdahale hatta, anayasa suçu kapsamında "yargıya talimat" anlamına geliyor. Çektiğimiz sıkıntı yargıya dair, sürekli "yargı neden bağımsız değil" sorusuna cevap ararken cumhurbaşkanlığı makamına tosluyoruz.
MİT TIR'ları olayında, savcıların mahkeme karar vermeden bir gün önce tutuklanacaklarının belli olması, devletin bütün kurumlarının tepeden tırnağa sorgulanmasını gerektirecek çapta büyük bir skandal. Haberdar'da Arzu Yıldız, Adalet Bakanlığı'nın bir önceki güne ait resmî yazısı ile bu skandalı belgeliyor. Türkiye'nin yaşadığı sistem sorununun merkezinde yargı bağımsızlığının ağır hasar görmesi bulunuyor. Sistem sorununu, "başkanlık", "yarı başkanlık" olarak değil de "yargı bağımsızlığı" şeklinde formüle ettiğimiz zaman, işte o zaman gerçek bir tartışma başlıyor. Partili cumhurbaşkanlığı bile sorun değil. Yargı bağımsız olacak mı? İşte bütün mesele bundan ibaret. Yargıçların anayasanın ve evrensel hukukun açık hükmüne aykırı bir şekilde kararlarından dolayı tutuklandığı, yine kararlarından dolayı yargıçlar hakkında soruşturmaların açıldığı, açığa alındıkları, yargıya açık emir ve talimatların verildiği, iktidar eliyle yargıyı etkilemeye teşebbüs suçunun artık vaka-i adiyeden olduğu bir ülkede cumhurbaşkanının icrai yetkilerine odaklanmak, ölüm döşeğindeki hastayı yüz metre koşusuna hazırlamak gibi bir şey.
Durumu gerçekçi bir şekilde kabullenmeliyiz. Türkiye bir ara dönemden geçiyor. Eninde sonunda her şey aslına avdet edecek ve ülke normalleşecek. Bugün kullanılan fiilî yetkilere anayasal nitelik kazandırmak ve bunun için devletin altını üstüne getirmek, kırılıp dökülmüş bir hukukla kumdan bir kule yapmaya benziyor. Cumhurbaşkanının farkında olmadan aradığı şeyin yargının da kendi iradesine bağlanmasından ibaret olduğunu, başkanlık sistemi tezini savunurken hep hoşuna gitmeyen yargı kararlarını gerekçe göstermesi durumu yeteri kadar açıklıyor. Otokrasi veya diktatörlük iddiaları, Cumhurbaşkanı'nın Başbakan'dan aldığı yetkilerden ve "iki başlılığı giderelim" tezinden kaynaklanmıyor. Koza-İpek'e el konulması icraî bir yetkiye mi dayandırıldı? Basın özgürlüğü ihlalleri, yargı bağımsız işlese mümkün olur muydu? Asgari şartlarda icrayı denetleyebilen bir yargı iş başında olsaydı, Samanyolu grubu Türksat'tan indirilebilir miydi? Yargıçlar "yargıçlık teminatı" ile korunarak, yargı bağımsızlığı korunsaydı tek bir silahın, tek bir terör eyleminin ve örgüt şemalarının olmadığı "silahlı terör örgütü üyeliği" suçlaması, iktidara muhalif olanlara bu kadar pervasızca yöneltilebilir miydi?
Unutmayalım, 1789'un meşhur bildirgesinin 16. maddesine yazıldığından beri "temel hakları güvence altına almayan ve kuvvetler ayrılığına uymayan bir toplumda anayasanın mevcut olmadığını" biliyoruz. Kuvvetler ayrılığı prensibine aykırı olarak hukukun fiilî müdahalelerle çiğnenmesinden daha tehlikeli olan, bu müdahalelerin bir anayasal sistem olarak formüle edilmesi ve kalıcı hale getirilmesidir.
Türkiye'yi anayasa mühendisliğine ihtiyaç hissettirmeden ilerde normalleştirecek sistem "partili cumhurbaşkanlığı" sistemi. Üstelik çok kolay. Sadece Anayasa'nın 101. maddesinde yer alan "cumhurbaşkanı seçilenin varsa partisi ile ilişkisi kesilir" ibaresi çıkartılırsa, Türkiye otomatik olarak "partili cumhurbaşkanlığı" sistemine geçecek. Fiilî durum anayasal nitelik kazanacak. Partisini yönetecek Cumhurbaşkanı artık eskisi gibi 299'un arkasına sığınamayacak.
AK Parti'nin anayasa kurmayı Mustafa Şentop, her partinin anayasa taslağının halk oylamasına sunulmasını öneriyor. Bu durum bile referandumla anayasa yapmayı mümkün kılmıyor. "Partili cumhurbaşkanı" üzerinde uzlaşma sağlanabilir. Şartı sulh ceza hakimliğinden, HSYK'dan başlayarak kuvvetler ayrılığı prensibini işletecek ve yargıyı bağımsız kılacak anayasal değil, yasal düzenlemeler. Devam edelim.
