İngiltere York Düşesi Sarah Ferguson ve kızı, 2 ay önce gizlice gezdikleri İstanbul Zeytinburnu ve Ankara'daki Saray Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu'na ait kimsesiz çocuk yurtlarındaki manzara karşısında isyan etti.
Gizli çekim yapan bir televizyon ekibiyle Türkiye’deki yetimhaneleri gezen Düşes Sarah Ferguson gördükleri karşısında gözyaşlarını tutamadı. ITN televizyonu muhabiri de “Burası bir yetimhane değil, terk edilmiş çocuk deposuydu” yorumunu yaptı
Düşes Ferguson Romanya’yı da ziyaret etti
İngiltere Kraliçesi Elizabeth’in ortanca oğlu Prens Andrew’un eski eşi York Düşeşi Sarah Ferguson’un, ITN muhabiri ile Türkiye’de iki yetimhanede yaptıkları çekimler sonucu hazırladıkları haber daha yayımlanmadan büyük yankı uyandırdı.
Mail on Sunday gazetesinde yayımlanan haberde, Sarah Ferguson ve ITN ekibinin Ankara yakınlarında Saray Çocuk Esirgeme Kurumu ve İstanbul’daki Zeytinburnu Rehabilitasyon Merkezi’nde yaşadıklarına geniş yer verildi.
Habere göre, York Düşesi Ferguson, Ankara yakınlarındaki 700 çocuk ve genci barındıran Saray yetimhanesine girmek için normal yollarla başvuru yaptı. Ancak bunun kabul edilmemesi üzerine siyah peruk ve eşarpla kılık değiştirip binalara girdi.
Gözyaşlarını tutamadı
Gazete, gizli çekimler sonucu hazırlanan ve 6 Kasım’da ITN televizyonunda yayımlanması beklenen programın hazırlanması sırasında gizlice girilen yetimhanede oturdukları yerlere bağlanan çocuklar, altları değiştirilmeyen yetişkinler, yerlerde yatırılanlar gibi kötü görüntülerin bulunduğunu yazdı. Düşeşin bu görüntüler karşısında gözyaşlarına hâkim olamadığı belirtildi.
Mail on Sunday’e konuşan ITN muhabiri, yetimhane görevlisinin kendilerini içeri almaya pek istekli olmadığını ileri sürerek şunları söyledi:
“Kendisinden binanın kapısını açmasını istediğimiz bir görevli pek istekli görünmedi. Niçin böyle yaptığını şimdi daha iyi anlıyorum. Gözlerimizin önünde yüzlerce kırmızı ve mavi renkli çocuk karyolası denizi vardı sanki. Emekleyen ve 13-16 yaş arasında olan çocuklar bir mekânda bu karyolalar içindeydiler, birçoğu el veya ayaklarından karyolaların metal korkuluklarına bağlıydılar. Bir köşede 1.5 metre yükseklikteki bir kutu içinde olan küçük bir erkek çocuğu bizi merakla gözlüyordu. Çalışanlar çocuğun karyolada tutulamayacak kadar hiperaktif oldugu için oraya konduğunu söyledi. Burası bir yetimhane değil, terk edilmiş çocuk deposuydu.”
‘Çok ürkütücüydü’
Türkiye’deki yetimhanelere daha önce de gittiğini anlatan ITN muhabiri, Türk hükümetinin yetimhanelerde değişiklik yapacağına söz verdiğini ve gelişmeleri görebilmek için yeniden gittiğini anlattı. Mail on Sunday, ITN muhabirinin “AB’ye girmeye çalışan Türkiye’ye gittik. Bu bağlamda gördüklerimiz çok ürkütücüydü” sözlerine de yer verdi. Gazete, yurttaki durumu değiştirmek için Ferguson’un kızlarıyla birlikte mücadele etmeye karar verdiklerini de yazdı.
Utandıran raporla gündeme gelmişti
Sarah Ferguson’un, kılık değiştirerek çekim yaptığı, SHÇEK’e bağlı İstanbul’daki Zeytinburnu Rehabilitasyon Merkezi ile Ankara Saray ve Ayaş Rehabilitasyon Merkezi daha önce de işkence iddialarıyla gündeme gelmişti.
Washington merkezli, Uluslararası Zihinsel Engellilik ve Psikiyatride İnsan Hakları Kuruluşu (MDRI), Türkiye’de iki yıl süren çalışma sonrası hazırladığı raporda, söz konusu iki kurumda zihinsel engellilere işkence gibi tedavi yöntemleri uygulandığını iddia etmişti. Eylül 2003 - Temmuz 2005 tarihleri arasında yapılan araştırmada, iki merkezde de beyne elektrik akımı verilerek uygulanan EKT’nin gereğinden fazla ya da bir ceza yöntemi olarak kullanılabilir hale geldiği vurgulanmıştı.
Söz konusu raporda, Dünya Sağlık Örgütü’nün anestezili bile olsa çocuklar üzerinde EKT uygulamasını yasaklamasına rağmen, Türkiye’de 9 yaşında çocukların bile EKT uygulamasına tabi tutulabileceği belirtilmişti. Adı geçen merkezlerde insan hakları ihlalleriyle ilgili olan rapor, dünya basınında da şoke edici ifadelerle yayımlanmıştı.
Uzmanlar görüntüleri bugün inceleyecek
ITN televizyonundan Türkiye’ye gönderilen görüntüler, Devlet Bakanı Nimet Çubukçu’nun talimatıyla sosyal hizmet uzmanlarınca bugün incelenecek. ITN’nin benzer görüntüleri Romanya’da da çektiğini savunan yetkililer, “harmanlama yapılıp yapılmadığını” anlamaya çalışacaklar. Çekimlerin izinsiz yapılmış olabileceğine dikkat çeken yetkililer, Çubukçu’nun 3 yıl önce İngiltere’deki bir kimsesizler yurduna yapmak istediği ziyaretin kabul edilmediğini anımsattı.
