Ege Bölgesi'nin en önemli kahramanlarından olan Yörük Ali Efe'nin balmumundan yapılan heykelinin 24 değil, 50'li yaşlardaki hali olduğu ileri sürüldü.
Aydın'ın Çine İlçesi'ndeki Kuvayi Milliye Caddesi'nde, 1909 yılında askerlik şubesi ve karakol olarak inşa edilip kullanılan, geçen yıl da Çine Belediyesi tarafından restore edildikten sonra Çine Kuvayi Milliye Müzesi olarak açılan müzede, Yörük Ali Efe'nin balmumu heykeli de yer aldı.
Uşak Valisi Kayhan Kavas, eşi Yeşeren Kavas, Çine Kaymakamı Celalettin Cantürk, İlçe Jandarma Komutanı Üsteğmen Tahir Başkonuş ve tarihçi- yazar Arif Ali Uyguç geçen hafta müzeyi ziyaret etti. Vali Kavaş ve eşi, Albay Şefik ve Yörük Ali Efe'nin Malgaç baskınının planlandığı 5 Haziran 1919 tarihinde yaptıkları toplantının canlandırıldığı odaya girince şok oldu. Yeşeren Kavas, o tarihte eşinin dedesi Yörük Ali Efe'nin 24 yaşında olduğunu belirterek, ``Ancak Efe'nin heykeli onun 50'li yaşlardaki haline benziyor. Bu 1919 yılında düşmana karşı mücadele eden dedemiz Yörük Ali Efe değil. Kahramanlarımız, geleceğe doğru biçimde aktarılmalı'' dedi.
`Valinin eşi haklı’
Çine Kuvayı Milliye Müzesi ve Çine Belediyesi Kültür Danışmanı tarihçi-yazar Arif Ali Uyguç da, Yeşeren Kavas'ın haklı olduğunu belirtti. Müzenin ve balmumu heykellerin yapımı ile bizzat ilgilendiğini anlatan Uyguç şunları söyledi:
“Yörük Ali Efe'nin 1997 yılında da Aydın'da bıyıksız heykeli dikilmişti. `Ancak bıyıksız Efe olmaz' tartışması yaşanmış, heykel yeniden bıyıklı olarak yaptırılmıştı. Yörük Ali Efe ile Albay Şefik'in Yunan istilası altındaki Malgaç'a, 16 Haziran 1919 tarihinde düzenlenen baskından önce yapılan son toplantı, müzede canlandırıldı. Albay Şefik o günkü yaşında gösterilirken, Yörük Ali'nin diğer torunları 50'li yaşlardaki halinin yapılmasını istedi. Valinin eşinin saptaması doğru.''
Yörük Ali'nin torunu vali
Yörük Ali Efe'nin torunu, Uşak Valisi Kayhan Kavaş konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Eşim, mücadele yıllarında 24 yaşında olan Efe'nin daha yaşlı heykelinin yapılmasına sitem etti. Dedemin heykelinin yapılacağından haberim vardı. Heykeli yapan sanatçı, Yörük Ali Efe'yi Şefik Albay ile aynı yaşta yapmış. Ancak sanatçının görüşüne saygım var. Benim için bir sorun teşkil etmiyor'' dedi.
Yörük Ali Efe kimdir?
Yörük Ali Efe 1895 yılında Aydın'ın Sultanhisar İlçesi Kavaklı Köyü'nde doğdu. Babası Sarıtekeli Aşireti'nden İbrahim oğlu Apti, annesi yine Yörükler'in Atmaca Aşireti'nden Fatma'dır. Yörük Ali 19 yaşına geldiğinde, Aydın dağlarında dolaşan Alanyalı Molla Ahmet Efe'nin grubuna katılmak istedi. Ağır bir sınavdan geçirilerek gruba alındı. Kısa zamanda Efe'nin ve tüm zeybeklerin güven ve sevgisini kazanarak grupta ikinci adam konumuna yükseldi. Alanyalı Molla Ahmet Efe'nin Bozdoğan- Kavaklıdere baskınında ölmesi üzerine Yörük Ali Efe grubun başına geçti. Dört yıldan fazla dağlarda dolaşan Yörük Ali Efe, bu süre içinde daima ezilenin mağdur edilenin, güçsüzün yanında oldu, halk tarafından sevildi, itibar ve destek gördü.
Yörük Ali Efe 1919 yılında dağdan indi. O sıralar düşman İzmir'i, ardından Aydın ve Nazilli'yi işgal etmişti. Yörük Ali Efe, Kıllıoğlu Hüseyin Efe ve bazı arkadaşları, Aydın İli'nin Çine İlçesi Yağcılar Köyü'nde toplanarak, Sultanhisar İlçesi'ne 2 kilometre uzaklıkta Malgaç demiryolu köprüsü yanındaki güçlü ve tam teçhizatlı düşman karakoluna 16 Haziran 1919'da baskın yaptı. Karakol tümüyle imha edildi. Önemli cephane ve erzak ele geçirildi. Bu önemli başarı halka ümit ve cesaret verdi, düşmanın yurttan kovulabileceğine olan inancını arttırdı ve Yörük Ali Efe'nin liderliğini perçinledi. Kendisi Milli Aydın Cephesi Komutanı olarak savaş sona erene kadar vatani görevini sürdürdü.
Cumhuriyet döneminde Yörük soyadını alan Ali Efe, Kurtuluş Savaşı'ndan sonra 6 yıl İzmir'de yaşadı. 1928 yılında Yenipazar'a taşındı. 1951 yılında şanssız bir kazada bacaklarını kaybetti. 1953 yılında tedavi için gittiği Bursa'da vefat etti.
