Futbol dünyası, Shakhtar Donetsk- Fenerbahçe maçını 30 TL’den başlayıp binlerce liraya varan ücretler karşılığında üyelerine izlettiren naklen yayın platformu Digiturk’e tepki gösterirken, yayıncı kuruluşun, 200 bini aşkın aboneye “öde-seyret” paketi sattığı ortaya çıktı. Çoğunluğunu Fenerbahçeliler’in oluşturduğu milyonlarca futbolsever ise maçı uydu aracılığı ile Romanya (Dolce), Ukrayna (Kanal 5), İngiliz Sky, Portekizli Sport TV1, Yunan Nova Sports 3 gibi kuruluşlardan izledi. Yeni iletişim platformu Periscope üzerinden birçok bireysel kullanıcı da maçı takipçileriyle paylaşıp şifre kırdı. RTÜK’e ise konuyla ilgili binlerce şikâyet telefonu ve dilekçesi ulaştı.
Talep patlaması
Shakhtar-Fenerbahçe maçı için özellikle karşılaşma günü talep patlaması yaşanırken, kesin sayının önümüzdeki günlerde açıklanacağı belirtildi. Yayıncı kuruluşun kasasına sadece bir maç için 20 milyon TL civarında para girdiği iddia edildi. Katarlı ortak Bein Medya’nın Digiturk’un TMSF’deki payını alması bazı yeniliklere gidilirken, bu uygulamadaki asıl amacın ticari işletmeleri öde-izle sistemine çekmek olduğu ortaya çıktı. Digiturk bu uygulama ile toplu maç izlenen otel, tatil köyü, kafe, kahvehane, restoran, lokal gibi işletmelerden binlerce lira ‘öde izle” parası kazandı. Bireysel müşterilerden 5 milyon, kurumlardan ise 15 milyonluk bir akış sağlandığı sızan bilgiler arasında.
50 bin kişi
Maçın şifreli yayın platformu Digiturk’ten ekstra 30 TL’lik ödeme karşılığı izleneceği duyurusu sonrası sadece ticari işletmeler, “öde izle” sistemine dahil olurken, maç günü akşam saatlerinde bireysel kullanıcılar Digiturk’ün telefon ve internet sitesini kilitledi. Yayın satın almak için saatlerce telefon başında bekleyen binlerce kişiye hizmet vermekte zorlanan Digiturk, maçın başlama saatine kadar satış yaptı ve sayı 200 binleri geçti.
Anayasa’ya aykırı mı?
Digitürk, S.Donetsk - Fenerbahçe karşılaşmasını öde-izle sistemiyle 30 TL’ye satacağını açıklamasından sonra büyük tepki çekti. Bunun ardından Fenerbahçeli taraftarlar bir dilekçe organizasyonu düzenleyerek, Digitürk’ü RTÜK’e şikâyet ettiler. Araştırmacı Reha Kazar’ın ulaştığı dilekçelerde şu görüşlere yer verildi:
“Anılan müsabakanın toplumun büyük kesiminin erişim sağlayamayacağı bir yayın platformunda ve üstelik şifreli olarak yayınlanacak olması, anayasamıza, ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmelere aykırılık teşkil etmektedir. Söz konusu spor etkinliği toplumun önemli bir kesiminin ilgisini çekmesine karşın, kurumunuzca düzenlenen ‘Önemli Olaylar Listesi’nde yer almadığından, kamunun canlı ve şifresiz yayın ile erişimine açık tutulmamaktadır. Anayasanın 59. maddesi; sporun kitlelere yayılmasını teşvik edilmesi yükümlülüğünü, sporun geliştirilmesi ödevinin bir parçası olarak devlete yüklemiştir. Bu kapsamda söz konusu futbol müsabakasının televizyon yayını ile izleyebilmenin, ücretli ve şifreli bir yayın ile ölçüsüzce kısıtlanması anayasal bir ihlâl teşkil etmektedir.”
AB ne diyor?
Taraftarların dikkat çektiği bir başka konu ise şifreli kanaldaki maç yayınına ekstra para alınmasına ilişkin. Bu konudaki itirazın dayanağı ise şöyle: “Önemli spor olaylarına, adil, makul ve olmayan bir temelde erişim sağlanması, 1997 tarihli AB Görsel-İşitsel Medya Hizmetleri Yönergesi’nin 15. maddesi ve ülkemizin de taraf olduğu, Avrupa Sınır Ötesi Televizyon Sözleşmesi’ni değiştiren 1998 tarihli protokolün 9/a maddesi uyarınca, bir yükümlülük teşkil etmektedir. Şikâyet konusu uygulama, bu kapsamda ülkemizin taraf olduğu uluslararası anlaşmalara da aykırı bulunmaktadır.”
