Son yıllarda sıkça kullanılan "detoks" yönteminin, uzun süreli ve yanlış uygulanması
halinde, zihinsel bulanıklık ve epilepsiye kadar gidebilen beyin hasarlarına yol açabileceği belirtildi.
Diyetisyen Lale Sağlık, yaptığı açıklamada, vücutta "toksin" adı verilen zararlı bazı kimyasallar bulunduğunu ve bu maddelerin vücutta birikebildiğini söyledi.
İnsan vücudunun, gece ve sabah erken saatlerde kendisini temizlemek için programlandığını anlatan Sağlık, terleme, solunum, idrar yapma, dışkılama ve safra oluşumu gibi doğal yollarla toksinlerden arınıldığını belirtti.
Sağlık, bazen vücudumuzdaki toksin miktarının çok fazla olduğunu; alkol, kafein içeren içecekler, ilaçlar, besin katkı maddeleri (renklendirici, koku verici, suni tatlandırıcı gibi), tarımsal böcek ilaçları, hava kirliliği, sigara ve egzoz dumanı, radyasyon gibi etkenlerin de bu yükü artırabildiğini kaydetti.
Sağlık, toksinlerin vücuttan yeterli atılamaması halinde, yorgunluk, güçsüzlük, bitkinlik, kendini iyi hissetmeme, aşırı uyku ya da uykusuzluk, kas ve eklemlerde gerginlik, ağrı ve güçsüzlük, sinirlilik, bunaltı hissi, değişken ruhsal yapı ve bağışıklılık sisteminin yavaşlaması gibi birçok fiziksel ve ruhsal sağlık sorununa neden olabildiğine dikkati çekti.
Detoks, kilo verdirmeye yönelik program değil
Vücutta biriken toksinlerden arınarak, daha zinde olabilmek için yeterli ve dengeli beslenme programında sebze ve meyvelere daha fazla yer verilmesinin "detoks" olarak tanımlandığını belirten Sağlık, detoksun diyetten ziyade bir paket program olarak düşünülmesi gerektiğini söyledi.
Sağlık, detoksun içinde, gıdaların doğru tüketimi dışında; fiziksel aktiviteyi artırma, ruhsal detoksa destek için güne müzikle başlama, yoga, meditasyon gibi uygulamalardan yararlanma, olanaklar ölçüsünde SPA'lardan, masajdan, sauna, buhar banyosu ve termal banyolardan faydalanma gibi faaliyetlerin de bulunduğunu kaydetti.
Toksinlerin, egzersizle oluşan terleme ya da idrarla dokulardan uzaklaştırıldığını dile getiren Sağlık, bu uygulamaların detoksun etkisini artıracağını ifade etti.
Sağlık, detoksun kilo vermeye yönelik bir diyet olmadığını ancak bir miktar kilo kaybının söz konusu olduğunu kaydederek, "Ancak bunun nedeni aşırı tuzlu, yağlı, şekerli besinlerin sınırlandırılması, fiziksel aktivitenin artması ve toksin yükünün azalmasına bağlı metabolizma hızında meydana gelen artıştır" diye konuştu.
Gün boyu yalnızca taze sebze ve meyve sularının tüketildiği tek besin grubuna dayalı uygulamaların doğru bir detoks olmadığını belirten Sağlık, "Bu tip detoks uygulamaları ile yeterli oranda protein, demir, çinko, fosfor ve B grubu vitaminleri alınamadığı için bu vitamin ve minerallerin eksikliğine bağlı birçok sağlık problemiyle karşılaşmak mümkündür" dedi. Sağlık, uzun süreli yanlış detoks uygulamalarının, "aşırı oranda sıvı ve tuz kaybına bağlı zihinsel bulanıklık ve epilepsiye kadar gidebilen beyin hasarlarına" yol açabileceği uyarısında bulundu.
Sağlık, detoks programına başlanmadan önce kişinin programı kaldırıp kaldıramayacağının değerlendirilmesi gerektiğini bildirdi.
Detoks kimlere uygulanabilir?
Sağlık, detoksun; bebekler, çocuklar ve ergenlik dönemindeki çocuklar hariç yetişkin bireylerde bazı kriterler göz önünde bulundurularak uygulanması gerektiğini belirterek, ayrıca kronik hastalıklardan diyabet, hipertansiyon, mide-bağırsak ile kanser hastalıkları ve yaşlılara uygulanmasının da olumsuz sonuçlar doğurabildiğini kaydetti.
Hamilelik ve emzirme döneminde olan kadınların kesinlikle detoks yapmaması gerektiğini vurgulayan Sağlık, kişinin bu programa alınmadan önce detoksu kaldırıp kaldıramayacağının mutlaka değerlendirilmesi gerektiğini söyledi.
Sağlık, detoks kürlerinin, bireysel özelliklere göre değişmekle birlikte, genel olarak 2 haftada bir gün, ayda 2-3 gün, 3-6 ayda bir hafta sürelerle uygulanabildiğini belirtti.
Maydonoz ve sarımsak detoksa destek olur
Detoks programına başlanacak günden bir önceki akşam itibarıyla alkolün bırakılması ya da sadece bir kadeh kırmızı şarapla sınırlandırılması gerektiğini belirten Sağlık, "sigarayı tamamen bırakın, kafeinli içeceklerden, kafein içeren ilaçlardan ve yiyeceklerden uzaklaşın" dedi.
Sağlık, katkı maddesi içeren hazır besinlerden uzak durulması, etler, sakatatlar, rafine edilmiş gıdalar, konserveler ile doymuş yağların tüketilmemesi gerektiğini söyledi.
Mümkün olduğunca organik gıdaların tercih edilmesi, sebze ve meyvelerin taze olarak yenilmesini öneren Sağlık, içme suyunun da mineral değerleri açısından uygun olmasına özen gösterilmesi gerektiğini bildirdi.
Sağlık, yemeklerde sık sık maydanoz ve sarımsak kullanarak detoksa destek olunmasını önererek, "Uyanır uyanmaz bir iki bardak ılık su içmeye çalışın. Taze limon ile tatlandırılmış su ise toksin atma hızınızı artıracaktır" dedi.
Kızartma şeklinde pişirilen yiyecekler yerine haşlama, ızgara ya da buharda pişirme metotlarının tercih edilmesinin uygun olduğunu belirten Sağlık, pişirme kaplarının da paslanmaz çelik,cam veya porselen olmasına özen gösterilmesi gerektiğini kaydetti.
Taze sebze-meyve tüketin
Sebze ve meyvelerin içerdikleri özel bazı maddelerin çok güçlü detoks etkisi olduğunu ifade eden Sağlık, havuç, kereviz, marul, lahana, kara lahana, brüksel lahanası, ıspanak, kabak, brokoli, domates, enginar, salatalık, sarımsak gibi sebzelerle birlikte bir miktar meyve (elma, kırmızı erik, portakal, kivi, siyah üzüm, şeftali, kayısı, greyfurt, muz, vişne, böğürtlen, ananas) ve şifalı bitkiler (maydanoz, nane, dereotu, fesleğen vb.) yiyeceklerin mutlaka düzenli olarak tüketilmesi gerektiğini bildirdi.
Sağlık, özellikle ara öğünlerde saf sebzelerden taze olarak hazırlanan sebze suyu karışımları ya da meyve suyu kokteyllerinin etkin bir detoks sağlayacağını söyledi.
Detoks sebze sularının tatlarını daha hoş hale getirmek için tarçın, limon, portakal ya da greyfurttan yararlanılabileceğini anlatan Sağlık, sebzelerin taze hazırlanıp, bekletilmeden tüketilmesinin uygun olduğunu bildirdi.
Sağlık, hafif pişmiş mevsim sebzeleri, limon suyu, sirke ya da çok az sızma zeytinyağı ilave edilmiş salataların, ana öğünlerde yenilebileceğini belirterek, "İsterseniz bu menüyü haşlanmış esmer pirinç ya da entegre makarna ile renklendirebilir, light ya da probiyotik yoğurtla da zenginleştirebilirsiniz" dedi.
(AA)
