Uluslararası Sağlık Hesapları ve Değerlendirme Birimi Raporu’na göre, yeni tip Koronavirüs (Covid-19) kaynaklı ölüm sayısı ilan edilen rakamın iki katına çıkarak dünya genelinde 6.9 milyona ulaştı. Raporu Türkiye’ye uyarlayan Prof. Dr. Onur Başer’in araştırmasında, Türkiye'deki Koronavirüs kaynaklı ölüm sayısının 131 bin 275 olduğu sonucuna ulaşıldı.
Aynı tarihte dünyadaki Koronavirüs ölüm sayısı 3 milyon 339 bin olarak açıklanmıştı. Rapordaki hesaplama sistemi baz alındığında Türkiye’deki toplam ölüm sayısı ise 131 bin 275 olarak hesaplandı. Birçok ülkede politik baskılarla etkilenen veya etkin olmayan raporlama sistemlerinin Covid 19 ölümlerinin resmi rakamlarda az görülmesine sebep olduğu bildirildi.
"Mahallelerde test merkezleri kurulmalı"
Sağlık ekonomisi ve istatistik uzmanı, MEF Üniversitesi İktisat Bölümü Başkanı Prof. Dr. Onur Başer, Türkiye, Mısır, Ukrayna, Endonezya, Kazakistan gibi ülkelerin raporlanandan çok daha ciddi bir pandemi sorunuyla karşı karşıya olduğunu söyledi. Başer, “Sadece temaslılara test yapmak yerine herkese test yapılması, mahallelerde test merkezlerinin kurulması sağlık sistemini rahatlatacaktır” dedi.
IHME Raporu’nda pandemi dönemindeki “fazla ölümler” 6 ana faktör hesaba katılarak hesaplandı. Toplam 56 ülke üzerinde yapılan araştırmaya göre, “fazla ölümlerin” yaklaşık yüzde 80’i Covid-19 ölümleriyle ilişkilendirildi. ABD, 905 bin ölümle (598 bin açıklanmıştı) ilk sırada yer alıyor. Bu yeni hesaplama sisteminde, daha önceki yıllara göre beklenen ölümlerle gerçekleşen ölümler arasındaki fark “fazla ölüm” olarak hesaplanıyor ve pandeminin ölümlere etkisi 6 ana başlığa göre düzeltilerek Covid-19 ölümleri çıkartılıyor.
Bu başlıklar ise şöyle:
- “- Fazla ölümler içinde ölüm nedeni direkt olarak Covid-19 olan insanlar .
- - Covid-19 sebebiyle tedavisini erteleyen, hastaneye gitmeyen kronik hastaların ölümleri
- - Salgın sebebiyle artışa geçen akıl sağlığı sorunları ve depresyon sebebiyle intiharlar.
- - Trafik kazaları, düşme gibi sebeplerden kaynaklanan ölümlerde diğer yıllara göre yüzde 5’lik azalma.
- - Influenza, KOAH gibi hastalıklarda ve bu tip hastalıkların sebebiyle ölümlerde maske, mesafe ve grip aşılarına artan ilgi sayesinde pandemi sırasında önemli bir azalma var.
- - Kanser, kalp, diyabet gibi kronik hastaların Covid-19 nedeniyle ölmeleri sebebiyle bu hastalıklar nedeniyle ölümlerde azalma gerçekleşti.”
Türkiye'de Covid-19 nedeniyle 131 bin 275 kişi hayatını kaybetti
Prof. Başer, Türkiye’de belediyelerden alınan veriler ışığında hazırlanan ve Health Policy Dergisi’nde yayımlanan makale üzerinden yaptıkları çalışmayı, IHME’nin 13 Mayıs 2021 tarihine kadar olan araştırmaya uyarladıklarını kaydetti. Buna göre, 9 şehirdeki (İstanbul, Kahramanmaraş, Konya, Bursa, Kocaeli, Bursa, Sakarya, Denizli, Malatya ve Tekirdağ) 45 bin 155 fazla ölüm ile bu illeri diğer illerle yaş dağılımı, eğitimi düzeyi, kişi başı sağlık personeli, gelir düzeyi gibi değişkenlerle eşleştirildi.
Türkiye genelinde toplam 164 bin 95 fazla ölüm olduğu sonucuna ulaşıldı. IHME Raporu’na göre, bu ölümlerin yüzde 80’inin Covid 19 kaynaklı olduğunu vurgulayan Başer, “13 Mayıs itibariyle Koronavirüs sebebiyle 131 bin 275 kişinin hayatını kaybettiği sonucuna ulaştık. Türkiye’deki resmi rakamlar bu tarihte ölüm sayısını 44 bin 49 olarak gösteriyor” dedi.
"Eve kapanmadan ziyade sıkışık ortamlar azaltılmalı"
Salgın ve etkisinin hızlı bir şekilde ilerlediğini ifade eden Prof. Dr. Başer, "Ekonomik kaygılar sürekli öne sürülüyor ama Türkiye’nin gelir üretmede hiçbir problemi yok. Yapılması gereken, harcamalarda önceliklerin değiştirilmesi. Yaygın bir aşılamaya geçilene kadar, Türkiye önümüzdeki 5 yılın GSMH’nin yüzde birini içinde bulunduğumuz bugünler için ayırarak, direkt zor durumdaki vatandaşlarına yardım edebilir. Hareketliliği azaltacak önlemler kapsamında eve kapanmadan ziyade insanların açık havada maske-mesafe ile dolaşımına izin vererek, toplu taşıma araçları, AVM’ler, ev gezmeleri, ibadethaneler, toplu sıkışık ortamlardaki törenleri azaltma yoluyla yapılmalı” dedi.
"Kahvehanelerde bile test merkezleri kurulabilir"
Sadece temaslılara test yapmak yerine herkese test yapılmasının sağlık sistemini rahatlatacağını belirten Prof. Dr. Onur Başer, mahallelerde test merkezleri kurulmasının sağlık sistemini rahatlatacağını söyledi. Başer, "Türkiye’de hemen hemen her mahallede kapalı kahvehaneler bulunuyor. Devlet, bu tip yerleri test merkezlerine çevirip hem esnafa yardım edebilir hem de bu test merkezlerini düşük maliyetle kurabilir” dedi.
Sahra hastanelerinin henüz devreye alınmadığına işaret eden Başer, 65 yaş üstü vatandaşlara yönelik toplu ulaşım yasaklarının hiçbir bilimsel temeli olmadığını ve hiçbir ülkenin uygulamadığını belirterek, "Geçen yıl yaşanan grip aşısı eksikliğinin tekrar yaşanmaması için aşı alımlarının şimdiden yapılması gerekiyor. Bu aşının ülkelerin sağlık maliyetlerini, sağlık sisteminin sonbahar ve kışta karşılaştığı yükü nasıl azalttığı geçen yıl başka ülkelerde görüldü” ifadelerini kullandı. (ANKA)
IHME Raporu’na göre ülkelerdeki olası vefat sayıları ve açıklanan vefat sayılarının sıralaması şöyle:
Mart 2020- 13 Mayıs 2021 tarihleri arasında Covid-19 Ölüm Sayıları
