Ukrayna’ya Savaşı’nın ardından Türkiye’ye dönen öğrenciler YÖK’ün şartlarına takıldı. Özel öğrenciliğe başvurmak zorunda kalanlar aynı anda iki ülkede para ödeyecekleri için tepkili. Yatay geçişi kabul edilmeyen Korhan Güran kamuoyunda hedef haline getirildiklerini savunarak, "Bize vebalı muamelesi yapıyorlar. Mümkün olsa savaş ortamında okumaya gideriz. Bizi bu noktaya getirdiler. Gel gelelim okul ve eğitim yok. ‘Ben yaptım oldu’ kararlarla bizleri bir yerlere sürüklüyorlar" dedi.
Ukrayna ile Rusya arasında şubat ayı sonunda başlayan çatışmaların ardından dört bine yakın Türkiye vatandaşı öğrenci bu ülkeyi terk etti. Ukrayna'da okuyan öğrenciler Türkiye’ye geldiklerinde eğitimlerinin akıbeti de belirsizleşti.
Gazete Duvar'dan Serkan Alan'ın haberine göre, Yükseköğretim Kurulu (YÖK), çatışmaların başlamasından 40 gün sonra bu öğrencilere dair adım attı. Buna göre öğrencilere yatay geçiş hakkı tanındı ve 11-15 Nisan tarihleri arasında başvurular alındı. Yatay geçiş için öğrencilerin YKS puanının olması, Ukrayna’da okudukları bölüm için Türkiye’de başarı sıralaması şartı varsa bunun yerine getirilmesi talep edildi. YKS’ye girmeyenler içinse Ukrayna’da okudukları okulun YÖK’ün kabul ettiği dünya başarı sıralamasında yer alması gerektiği koşulu getirildi. Bunların hiçbirini sağlamayanlar için ise özel öğrencilik statüsünden yararlanma imkânı sunuldu.
Ukrayna’dan gelen öğrencilerin büyük çoğunluğu yatay geçiş kriterlerini sağlayamadı. Transkripti olmadığı için belge teslim edemeyenler, YKS puanı olmayanlar, özel öğrencilik şartlarının olumsuz olduğunu düşünenler süreci yargıya taşıma kararı aldı.
Özel öğrenci olarak alınan dersler Ukrayna’da kabul edilmezse sorumluluk öğrenciye ait
Yatay geçişleri kabul edilmeyen ve özel öğrencilik statüsü alabilecek olan Ukrayna’dan gelen öğrenciler 26-28 Nisan tarihleri arasında üniversitelere başvuru yapmaya başladı. Bu statüyle, iki dönem Türkiye’deki üniversitelerde eğitim alabilecek olan öğrencilerin Ukrayna’daki okullarına da kayıtlı olması gerekiyor. Bu durumda öğrenciler hem Ukrayna’daki okullarına ücret ödüyor hem de Türkiye’deki okulların kendi belirlediği özel öğrenci statüsü ücretlerini yatırması gerekiyor. Devlet üniversitelerinde 2 bin TL tutarında olan bu ücretler özel üniversitelerde bazı bölümlerde 60 bine, tıp gibi alanlarda ise 150 bin TL'ye kadar çıkabiliyor.
Öte yandan özel öğrenciliğe başvuranlara üniversiteler tarafından taahhütnameler imzalatılıyor. Türkiye’de aldıkları derslerin Ukrayna’da saydırılmaması durumunu öğrencilerin sorumluluğuna yükleyen üniversitelerin talep ettiği dilekçelerde, "Biriminizde özel öğrenci olarak alacağım derslerin Ukrayna’da kayıtlı olduğum üniversite tarafından kabul edileceğini, kabul edilmediği takdirde tüm sorumluluğun tarafıma ait olduğunu kabul ve taahhüt eder gereğini bilgilerinize arz ederim" ifadeleri yer alıyor.
“Devlet almak istemiyor, özel üniversiteler fahiş fiyat istiyor”
Korhan Güran, Türkiye’de lisans ve yüksek lisans eğitiminin ardından eşiyle birlikte Ukrayna’ya, Karazin Üniversitesi’ne tıp eğitimi almaya gitti. Rusya ile Ukrayna arasında çatışmaların başlamasıyla birlikte Güran Türkiye’ye döndü. Yatay geçiş başvurusu olumsuz sonuçlanan ve özel öğrenciliğe zorlandıklarını belirten Güran’a göre YÖK’ün aldığı kararlar savaş ortamından gelenler için mağduriyet yarattı.
Ukrayna’da okuduğu okulun yerle bir olduğunu, özel öğrencilik statüsünün iki dönem sonra bittiğinde ve geri dönmek zorunda kaldıklarında neyle karşılaşacaklarını bilmediklerini, iki ülke arasındaki çatışmaların hâlâ devam ettiğini söyleyen Güran, “Anayasa’da eşitlik ilkesi, eğitimin kesintisiz devam etme hakkı var ve bize hakkımızı iade edin" dedi.
Özel öğrenci statüsünün başvuru sonucunu beklediklerini, kabul edilmeleri halinde hem Ukrayna’daki hem de Türkiye’deki okullara para ödeyeceklerini belirten Güran, "Savaş dolayısıyla mağdur olmuşsunuz, kaçmak zorunda kalmışsınız, oradaki okul size eğitim veremediği halde Türkiye’de eğitiminize devam etmek için para vermek zorundasınız. Bu adil değil" diye konuştu.
Türkiye’deki devlet üniversitelerinin çoğunun Ukrayna’dan gelen öğrencileri almak istemediğini, YÖK’e baskı yaptığını, özel üniversitelerin ise fahiş ücretler talep ettiğini söyleyen Güran, bu süreçte kamuoyunda hedef haline getirildiklerini savunarak, "Bize vebalı muamelesi yapıyorlar. Mümkün olsa savaş ortamında okumaya gideriz. Bizi bu noktaya getirdiler. Gel gelelim okul ve eğitim yok. ‘Ben yaptım oldu’ kararlarla bizleri bir yerlere sürüklüyorlar" dedi.
“Bize barış durumu şartlarını sunuyorlar”
Odessa Ulusal Denizcilik Üniversitesi’nde ‘Deniz Hukuku’ bölümü okuyan Salih Zeki Peçe, iki ülke arasında çatışmalar başladığında Türkiye’deydi. Ukrayna’ya dönemeyen Peçe, okulunda eğitimin uzaktan yapılmaya çalışıldığını, bazı hocalarının ülkeyi terk ettiğini, kalanlarınsa sığınaklardan internetin kesildiği ortamda derslere katıldığını söyledi.
YÖK’ün getirdiği yatay geçiş şartlarının, "barış döneminin şartları" olduğunu belirten Peçe, "Savaş ve barış durumu diye hukuk ikiye ayrılır. Bize barış durumu şartlarını sunuyorlar. Savaş durumu şartlarıyla ilgili çalışma yapılacağı söylendi ama olmadı. Zaten biz bu haklara normal zamanlarda sahiptik. Biz koşulları sağlıyor olsaydık zaten temmuz ayında başvurabilirdik" dedi.
Samsun 19 Mayıs Üniversitesi’ne özel öğrencilik başvurusu yaptığını belirten, imzalatılan taahhütnameye tepki gösteren Peçe, "Türkiye’de ben dersleri alacağım mezuniyet aşamasında Ukrayna’ya gidip saydırmaya çalışacağım. Çatışmalar sürerse ben bunu nasıl sağlayabilirim?" diye konuştu.
Yatay geçiş için kendisinden talep edilen orijinal transkripti de üniversitelere veremediğini söyleyen Peçe, "Türkiye’deki üniversitelerin asil öğrencileri olalım. Türkiye’den mezun olduktan sonra hâlâ akıllarında soru işareti varsa bizleri seviye tespit sınavına tabi tutsunlar. Geçemeyenlere diploma verilmesin. Zaten o aşamaya gelene kadar üniversiteler içerisinde elenenler olacaksa derslerini geçemeyeceklerdir" ifadelerini kullandı.
"Bir hafta içerisinde Türkiye turuna çıktık"
Avukat Abdülkadir Öz’ün oğlu da Ukrayna’da eczacılık bölümünde eğitim görüyordu. Çatışmaların patlak vermesiyle çocuğunu "güç bela" Türkiye’ye getirdiğini söyleyen Öz, yatay geçiş başvurularının merkezi sistem yerine bir kısmının elden bir kısmının da online yapılmasına tepki gösterdi. Oğlu için 16 farklı üniversiteye başvurduklarını söyleyen Öz, "Bir hafta içerisinde Türkiye turuna çıktık resmen. Transkript istiyorlar ve çocuklar okullarının yıkıldığını, veremeyeceklerini söylüyorlar ama kabul etmediler" dedi.
Öz’ün Ukrayna’da eczacılık okuyan oğlu, Gaziantep Üniversitesi’nde ikinci öğretim endüstri mühendisliği bölümüne kabul edildi. Bu kabul de Öz’ün oğlunun üniversiteye girdiği yıldaki YKS puanı sayesinde oldu. Gaziantep Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü'nün hem örgün hem de ikinci öğretimine yatay geçiş başvurusu yaptıklarını belirten Öz, bu bölüme tek başvurunun oğlu tarafından yapılmasına karşılık harç yatırma zorunluluğu olan ikinci öğretime kabul edildiklerini ve para ödemek zorunda kaldıklarını söyledi.
YÖK’ün kararına karşı Danıştay’da dava açılacak
Yatay geçiş başvurusu yapan dört bin civarında Ukrayna’dan gelen Türkiyeli öğrenciden yalnızca 400 civarı öğrencinin bu koşulları sağladığını belirten Öz, öğrencilerin çıkmaza sürüklendiğini ifade etti.
Çok sayıda öğrenci için dava hazırlığında olan Öz, YÖK’ün söz konusu uygulamasının yürütmesinin durdurulması ve iptali için Danıştay’da, yatay geçiş başvuruları reddedilen öğrenciler için ise üniversitelere karşı idare mahkemelerinde dava açacaklarını söyledi.
