İzmir'in Seferihisar açıklarında meydana gelen 6,9 büyüklüğündeki deprem sonrasında, Seferihisar kıyılarında meydana gelen tsunamide 1 kişi hayatını kaybetti. Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü'nden Dr. Öcal Necmioğlu, "Doğu Akdeniz'de yıkıcı tsunamiler olabilir, yalnızca tekrarlama periyodları düşüktür" diye konuştu.
İBB Kentsel İyileştirme Başkanı Tayfun Kahraman, tsunaminin Kandilli tarafından AFAD'a 11 dakika önce bildirildiğini ancak gerekli sistem olmadığı için bunun atlandığını ifade etti.
Türkiye'de tsunami riskini, olası ihtimalleri ve erken uyarı sistemini, T24 yazarı Füsun Sarp Nebil, Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü'nden Dr. Öcal Necmioğlu'na sordu.
"İzmir, bizim için sürpriz olmayan bir olaydı" diyen Necmioğlu, "Akdeniz, tarihte orta ve büyük ölçekli tsunamilere sahne olmuş bir coğrafya. 2012 yılında meslektaşlarımızın yaptığı çalışma, önümüzdeki 30 yılda Akdeniz'de 1 metreden daha yüksek tsunami ihtimalini yüzde 100'e yakın olarak gösteriyor. Biz bunu 2017 Bodrum'da tecrübe ettik, 2020'de İzmir Seferihisar'da tecrübe ettik. Özet olarak Türkiye'de tsunamiler var" diye konuştu.
Necmioğlu, tsunamilerin yalnızca okyanuslarda büyük depremler sonucunda oluşabileceği algısının yanlışlığını vurgularken, "Hep şunu söylemeye çalışıyoruz; tsunamiler hep okyanusta, büyük depremlerde olur şartlanması var, bu yanlış. Küçük ve orta ölçekli depremler de tsunamilere yol açabiliyor. Yıllardır söz ettiğimiz şeyleri, İzmir depremiyle çok somut bir şekilde görebildik. Dilerim Türkiye bunu unutmaz. Tsunamiler, afetler sınır tanımayan olaylar" ifadelerini kullandı.
Erken uyarı sisteminin önemi
Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü'nden Dr. Öcal Necmioğlu, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Amacımız, depremin 7. dakikasında tsunami uyarısını vermek. Hedefimiz bu. Ki 10-15 dakika sonra insanlar kıyı bölgelerinden uzaklaşabilsin. Depremin 3. dakikasında büyüklüğünü ilan etmekle 7. dakikasında ilan etmek arasında çok büyük veri farkı var. Bizim bu durumda odaklanmamız gereken yer büyüklüğünden çok, etkisi. 5,5 üzerindeki tüm depremlerde biz bilgi mesajı gönderiyoruz. Tedbirli olmakta fayda var diye. 6'dan büyük depremlerde tavsiye mesajı veriyoruz. 6,5'ten daha büyük depremlerde uyarı mesajı veriyoruz. 7'den büyük bir depremde tüm gözlem alanımıza uyarı veriyoruz."
"İzmir'deki depremde 11. dakikada AFAD'a tsunami uyarısı gönderdik, bunu iyileştirmeliyiz"
"İzmir'deki depremin 11. dakikasında AFAD'a bir tsunami uyarı mesajı gönderdik. 7. dakikada 7 büyüklüğünde bir tsunami tespit ettik. Mesaj göndermemiz biraz uzun sürdü, orada iyileştirmelere ihtiyacımız var. Yakın alan tsunamisinde İzmir'de 10-15 dakika içerisinde dalga girişi oldu. Dolayısıyla asıl etki ettiği yerde birimler tarafından halka iletilmiş olsa bile biraz geç kalmış bir mesaj olacaktı. Ama bu sadece o bölge için geçerli. Daha uzak bölgede daha fazla vaktiniz var. Kuşadası için neredeyse 1 saat."
"Hedef depremzedeleri 1-3 saat süreyle kıyılardan tutmak"
"Hedef büyük bir depreme maruz kalan vatandaşların 1-3 saat süreyle kıyılardan uzak kalması. Depremde tsunaminin vurduğu Sığacık'ta nispeten şanslıyız, deprem enkazı olmadı. Dolayısıyla insanlar uzaklaşabildiler ya da binaların ikinci katına çıkabildiler. Ama enkaz meydana gelmiş olsaydı, vatandaşlarımız enkazın altında boğularak hayatını kaybedeceklerdi."
"Doğu Akdeniz'de yıkıcı tsunamiler görülebilir"
En büyük eksikliğimiz karar vericilerin Türkiye'de bilfiil tsunamiyi tecrübe etmemiş olmasıydı. Ben 30 Ekim İzmir depremini bir dönüm noktası olarak değerlendiriyorum. Bundan sonra üniversitelerin ve ilgili tüm devlet kurumlarının bir araya gelip kapsamlı bir plan çerçevesinde bir çalışma yapması gerekir. Sosyologlar, psikologlar bile bu çalışmaya dahil olmak zorunda. Örneğin bugünden itibaren Çanakkale'den Kaş'a kadar çalışmaları yapmak ilk iş olabilir. Doğu Akdeniz'de büyük tsunamiler var. Bazı noktalarda çok yüksek yıkıcı dalga yükseklikleri görülebilir. Tekrarlama periyodları düşüktür.
