Türk-İş'in kasım ayı araştırmasına göre dört kişilik bir ailenin açlık sınırı 2102, yoksulluk sınırı ise 6 bin 849 lira oldu. Gıdanın yanı sıra yapılması zorunlu diğer harcamalarla birlikte aile bütçesine gelen ek yük bir yıl öncesine göre 522 lira arttı.
Asgari ücretin, açlık sınırının dahi altında olması nedeniyle çalışanların borçlanmak zorunda kaldığını ve zorunlu harcamalarında kısıntıya gittiğini belirten Türk-İş, hükümete 'asgari ücret kadar gelir vergi kapsamı dışında tutulsun' çağrısını yineledi.
Türk-İş araştırmasının 2019 Kasım ayı sonucuna göre:
- Dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 2.102 TL,
- Gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 6.849 TL,
- Evli olmayan-çocuksuz bir çalışanın 'yaşama maliyeti' ise aylık 2.577 TL olarak hesaplandı.
Bekar bir çalışanın aylık yaşam maliyetinin 2578 TL
Bekar bir çalışanın aylık yaşam maliyetinin 2578 TL olarak hesaplandığı belirtilen Türk-İş araştırmasında, "Diğer bir ifadeyle halen geçerli olan asgari ücret -bugün itibariyle- 558 TL eksik ödenmektedir. Asgari ücretli çalışanlar ağırlaşan geçim şartları karşısında çaresiz bırakılmaktadır. Emek örgütlerinin tüm taleplerine rağmen asgari ücret kadar gelir vergi dışı bırakılmamıştır. 'İnsanca yaşama yetecek ücret' arayışı günümüzde tüm yakıcığıyla devam etmektedir" değerlendirmesinde bulunuldu.
Aile bütçesinin yükü 522 TL arttı
Gazete Duvar'ın haberine göre araştırmada yer verilen tespitler ise şöyle:
- Geçen yılın aynı ayına göre dört kişilik bir ailenin mutfak harcamasındaki artış tutarı 160 TL'dir. Gıda yanı sıra yapılması zorunlu diğer harcamalarla birlikte aile bütçesine gelen ek yük bir yıl öncesine göre 522 TL olmuştur.
- Türk-İş tarafından hesaplanan açlık ve yoksulluk endeksindeki değişim incelendiğinde -son aylarda görülen gerilemeye rağmen- fiyat artışının 2019 yılında yüzde 15-25 bandında gelişim gösterdiği görülmektedir.
Türk-İş'in verileri temel alındığında 'mutfak enflasyonu'ndaki değişim Kasım 2019'da şu şekilde olmuştur:
- Ankara'da yaşayan dört kişilik bir ailenin "gıda için" yapması gereken asgari harcama tutarı bir önceki aya göre yüzde 2,16 oranında arttı.
- Yılın ilk on bir ayı itibariyle fiyatlardaki artış yüzde 8,33 oranına ulaştı.
- Gıda enflasyonunda son on iki ay itibariyle artış oranı yüzde 8,24 oldu.
- Yıllık ortalama artış oranı ise yüzde 17,89 olarak hesaplandı.
2019 Kasım ayı itibariyle Türk-İş hesaplamasına temel alınan gıda ürünlerinin fiyatlarında gözlenen değişim şu şekilde olmuştur:
- Süt, yoğurt, peynir grubunda; süt ve peynir fiyatı bu ay artarken yoğurt fiyatı aynı kaldı.
- Et, tavuk, balık, sakatat, bakliyat ürünlerinin bulunduğu grupta; kıyma ve kuşbaşı et ile tavuk fiyatı aynı kaldı. Sakatat ürünlerinden ciğer ve böbrek fiyatı ise arttı. Balık fiyatı hamsi ve istavritteki ucuzlamaya bağlı olarak ortalamada biraz geriledi. Hesaplamada -her zaman olduğu gibi- fiyatı nispeten ucuz ve yaygın satılan balıklar esas alındı. Yumurtanın fiyatı bu ay yine değişmedi. Bakliyat ürünleri (kuru fasulye, kırmızı-yeşil mercimek, nohut, barbunya vb.) fiyatları bazı marketlerde 'fiyat ayarlaması' yapılmasına rağmen genelde aynı kaldı.
- Meyve-sebze ortalama fiyatında bu ay görülen artış mutfak harcamasına olumsuz yansıdı. Gıda harcamasında günlük tüketimi sık olan hem yaş sebze hem meyve fiyatlarında bu ay görülen artışa rağmen pazar esnafı maliyetlerin yükselmesi ve satışların gerilemesini temel sorun olarak gördüğünü ifade ediyor.
Sebze-meyve fiyatları arttı
Ailenin gıda harcaması içinde ağırlıklı yeri olan yaş sebze-meyve ortalama kilogram fiyatı bu ay 5,43 TL (geçen ay 5,08 TL) olarak hesaplandı. Sebze ortalama kilogram fiyatı geçen ay 4,94 TL iken bu ay 5,43 TL'ye yükseldi. Meyve ortalama kilogram fiyatı ise 5,45 TL'ye (geçtiğimiz ay 5,29 TL) ulaştı.
Hesaplamada 20 sebze ve 10 meyve olmak üzere toplamda yine 30 ürün dikkate alındı. Hesaplama yapılırken -her zaman olduğu gibi- pazarda yaygın bulunan mevsim ürünleri esas alındı. Araştırmada ürünlerin tek tek ağırlığı yerine harcama sepetindeki meyve-sebze tüketiminin toplam miktarından hareket edildi.
Ekmek, pirinç, un, makarna, bulgur, irmik gibi ürünlerin bulunduğu grupta; önemli bir fiyat değişikliği görülmedi, ancak bazı marketlerde makarna fiyatında artış tespit edildi.
Son grup içinde yer alan gıda maddelerinden; tereyağı fiyatı artarken, margarin, zeytinyağı ve ayçiçeği yağı fiyatı aynı kaldı. Siyah ve yeşil zeytin fiyatı da ortalamada değişmedi. Yağlı tohum (ceviz, fındık, fıstık, ayçekirdeği vb.) ürünlerinin fiyatı aynı kaldı. Çay ve ıhlamur fiyatı ile baharat (kimyon, nane, karabiber vb.) fiyatı da değişmedi. Şeker ve tuz ile bal, reçel, pekmez bu ay yine fiyatı değişmeyen ürünler arasında yer aldı. Salça fiyatı da aynı kaldı.
