T24 - Kıbrıslı Rumlar’ın İsrail’le anlaşarak KKTC ve Türkiye’nin tüm itirazlarına rağmen Doğu Akdeniz’deki “Afrodit” kod adlı bölgede doğalgaz ve petrol aramak için pazartesi günü ilk sondaja başlayacaklarını duyurması gerilimi zirveye çıkardı. Türk donanmasına ait iki fırkateyn İsrail karasularına 80 km’ye kadar yaklaştı. Rum Deniz Kuvvetleri’nde de izinler kaldırıldı, İsrail Heronlarını bölgeye gönderdi.
Vatan'ın haberine göre, her şey geçtiğimiz yıl İsrail ile Kıbrıs Rum Kesimi arasında imzalanan münhasır ekonomik bölge anlaşması ile başladı. İsrail’in karasularının açıklarında dev bir doğalgaz yatağı bulmasının ardından enerji krizi yaşayan Rumlar da İsrail ile anlaşarak aynı bölgenin kendi sınırlarına yakın bölgesinde arayışa girişti. Kendilerini Kıbrıs adasının tek temsilcisi olarak gören Rumlar, KKTC’yi ve Türkiye’nin uyarılarını yok sayarak İsrail ile yapılan anlaşma gereğince doğalgaz ve petrol arama alanlarını belirledi. Potansiyeli en yüksek görülen 12 numaralı parsele de “Afrodit” kod adı verildi. Yine Ankara’nın ve Lefkoşa’nın itirazına rağmen düzenlenen ihalede bu bölgede arama çalışması yapması için Amerikan Noble Energy firması ile anlaşıldı. Daha önce İsrail’in Delek şirketiyle ortak olarak İsrail açıklarında doğalgaz çıkaran Noble, dev denizüstü platformu “Homer Ferrigton”u bölgeye getirdi ve Afrodit’in tam merkezine yerleştirdi.
BM uyarısına rağmen...
ABD’nin, “Avrupa’da enerji kaynaklarının eşitlendirilmesi çalışmalarını destekliyoruz” açıklamasıyla dolaylı destek alan Rumlar, pazartesi günü sondaja başlanacağını açıklayınca Ankara alarma geçti. Hemen KKTC yönetimi ortak karar alınarak sondajın başlaması durumunda Türkiye’nin de Kıbrıslı Türkler ile kıta sahanlığı anlaşması yapacağını ve KKTC’nin münhasır ekonomik bölge ilan edeceği alanlarda sondaj çalışmalarına başlanacağını duyurdu. Bu iki ülkenin Akdeniz’de karşı karşıya gelmesi anlamına geliyordu. Durum böyle olunca Rumlar ile Kıbrıslı Türkler arasında barış görüşmelerine aracılık eden BM araya girdi. “Soruna barışçıl çözüm bulunsun” dedikten sonra Rumlar’ı da, “O kaynaklarda Kıbrıslı Türkler’in de hakkı var” diyerek uyardı.
Donanma teyakkuzda
Buna rağmen Rum tarafı dün de geri adım atmadı. ABD’li şirketin doğalgaz arama platformunda görev yapacak olan ekibi Limasol’dan platforma taşıyacak olan Bell 412 model helikopter Rum Kesimi’ne indi. Helikopterin her gün 30 kişilik ekibi platforma taşıyacağı, haftada 9-10 sefer yapacağı açıklandı. Gelişmeler üzerine platformu günlerdir uzaktan kontrol eden Türk donanması teyakkuza geçti. Türk savaş gemileri İsrail ile Rum Kesimi arasındaki bölgeye doğru ilerleyişini sürdürdü. İki Türk fırkateyni İsrail karasularına askeri tatbikatlar dışında ilk kez 80 kilometreye kadar yaklaştı. İsrail de insansız istihbarat uçakları Heron’larını bölgeye gönderdi. Rum donanmasında da alarm verildi, izinler kaldırıldı. KKTC Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu, Rumların petrol-doğalgaz arama konusundaki girişimleriyle ilgili Türk tarafının hassasiyetini Avrupa Birliği’ne (AB) aktardı.
AB devreye girdi
KKTC Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu, AB’nin Genişlemeden Sorumlu Komiseri Stefan Füle ile bir telefon görüşmesi yaptı. Füle’ye, Rum tarafından, petrol ve doğalgaz konusundaki girişimlerini, gerek devam eden müzakere sürecinin selameti, gerekse BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun’a verilen sözün gereği olarak ertelemesini talep ettiklerini aktaran Eroğlu, ancak bunun Rum yönetimi lideri Dimitris Hristofyas tarafından reddedildiğini belirtti. Eroğlu ayrıca, Kıbrıs Türklerinin haklarından vazgeçmesinin mümkün olmadığını, bu çerçevede gerekli adımları atmaktan çekinmeyeceklerini ifade etti. Bunun üzerine Füle iki taraf arasındaki sorunu pazartesiye kadar çözebilmek için telefon diplomasisine başladı.
Eroğlu Rumları uyardı
Eroğlu dün Kıbrıs Rum yönetimini petrol ve doğalgaz arama girişimleri konusunda bir kez daha uyararak kararlarını, müzakerelerin geleceği açısından bir kez daha gözden geçirmelerini de istedi. BM Genel Kurul çalışmaları kapsamında temaslarda bulunacağı New York’a gitmek üzere KKTC’den ayrılan Eroğlu, Ercan Havaalanı’nda açıklama yaptı. New York’ta Başbakan Erdoğan’la bir görüşmesi olacağını, bunun dışında bazı hükümet ve devlet yetkilileri ile de bir araya geleceğini söyleyen Eroğlu, “Bize göre bir anlaşma zamanı gelmiştir. Gerginlik yaratmak ve yeni çatışma alanları ortaya çıkartmak yerine karşılıklı anlayışla bir anlaşmaya yönelmek gerektiğini düşünüyorum” dedi.
‘Türkiye’nin tavrı barıştan yana’
Eroğlu’nun ardından AB Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış da Avrupa Komisyonunun Genişlemeden Sorumlu üyesi Stefan Füle ile görüştü. Yalta Avrupa Stratejisi Konferansı’na katılımı çerçevesinde Füle ile basına kapalı olarak önceki gün görüşen Bakan Bağış, görüşme sonrası yaptığı değerlendirmede, Füle ile zaten sık sık görüştüklerini, Yalta’da aynı anda birlikte olmaktan faydalanarak bir görüşme daha yaptıklarını kaydetti. Egemen Bağış, görüşme sırasında Türkiye’nin Avrupa Birliği müzakere sürecini ve vize konusunu görüştüklerini belirtti. Türk vatandaşlarına uygulanan haksız ve mantıksız vizelerin kalkması çağrılarını yinelediklerini kaydeden Bağış, bunun yanı sıra görüşme sırasında Kıbrıs konusunu da ele aldıklarını dile getirdi.
Bağış, Kıbrıs konusundaki son gelişmeleri birlikte değerlendirdiklerini belirterek, “Türkiye’nin barıştan yana ve kapsamlı siyasi eşitliğe dayalı çözümden yana tavrını kendisiyle bir kez daha paylaşma imkanımız oldu. Ortadoğu’da yaşanan gelişmeler, Sayın Başbakanımızın o bölgede gördüğü ilgiyi de değerlendirme imkanımız oldu. Onların da çok etkilendiğini gördüm yaşanan olaydan. Faydalı bir görüşme oldu. Önümüzdeki hafta da Strasbourg’da tekrar bir araya geleceğiz ve değerlendirmelerimiz sürecek” dedİ.
Rumlara F-6 markajı
Öte yandan Milliyet'in habirine göre, Noble Energy şirketi doğalgaz arayacak platformu 12. Parsel’e yerleştirdi. Bölgeye götürülecek personelle ilgili de İsrail yapımı bir helikopter tutuldu. Personel taşınması alanında hizmet veren EDT Offshore şirketine ait olduğu belirtilen helikopterin pilotlarının ikisinin İsrailli ve birinin de Amerikan vatandaşı olduğu belirtildi.
Helikopter önceki gün doğalgazın aranacağı bölgeye denemeye inişi yaptı. Bölgeye götürülen personel de, Noble Energy platformunda, yapılacak çalışmalarla ilgili ön hazırlık yaptı. Alan sorumlusu Hristina Hristofidu da, Bell 412 tipi helikopterle her gün platforma yaklaşık 30 personelin taşınmasının beklendiğini, haftada 9-10 seferin yapılacağını kaydetti.
Rumların “tek başına doğalgaz aramasına” müsade etmeyeceğini açıklayan Türkiye’nin de bölgeye iki F-16 savaş uçağı gönderdiği ileri sürüldü. Rum basınına göre, Türk Hava Kuvvetleri’ne ait iki F-16 savaş uçağı, sondaj çalışmalarının yapılacağı bölgede varlığını hissettirdi. Habere göre, savaş uçakları dün sabah 10.00 civarında kısa bir süre, bir Türk korveti tarafından ölçülü bir şekilde izlenen Noble platformu üzerinde uçtu. F-16’lar Lefkoşa (Rum)-Atina-Tel Aviv üçgeni radarında belirlendi. Rum Dışişleri Bakanlığı da, Türk savaş uçaklarının “Kıbrıs Cumhuriyeti’nin hava sahasını ” ihlal ettiğini öne sürerek, Türkiye’yi BM’ye şikayet edecek.
