Eray GÖRGÜLÜ
Tüketici Dernekleri Federasyonu Genel Sekreteri Ergün Kılıç, ticaret odaları ile meslek birliklerinin kuruluş kanunlarına göre mal ve hizmetlerde azami fiyat belirleme yetkisi bulunduğuna dikkat çekerek özellikle büyükşehirlerde bu yetkinin kullanılması ve marketlerdeki ürünlere fiyat tarifesi getirilmesi çağrısında bulundu. Baskın denetimlerle sorunun çözülemeyeceğini çünkü, denetim ekiplerinin elinde herhangi bir ölçüt bulunmadığını kaydeden Kılıç, "Sorunun çözümü üretim planlamasında" dedi.
Ticaret Bakanlığı'nın beş büyük market zincirine yönelik fahiş fiyat incelemesi başlatmasına karşın gıda ürünlerindeki fiyat artışlarının devam ettiğini belirten Tüketici Dernekleri Federasyonu Genel Sekreteri ve Tüketici Hakları Derneği Başkan Yardımcısı Ergün Kılıç, bu konuda ticaret odaları ile meslek birliklerinin devreye girebileceğine dikkat çekti.
Mal ve hizmet satan işletmelerin Etiket Fiyat Yönetmeliğine göre fiyatlarına tarife koyma zorunluluğu olduğunu ifade eden Kılıç, fahiş fiyat artışlarıyla ilgili T24’ün sorularını yanıtladı. Fiyat tarifesinin bulunmamasının bir suç, fiyat tarifesine uyulmamasının ayrı bir suç olduğunu ifade eden Kılıç, şunları söyledi:
Çikolatada gramaj oyunu
"Türkiye’de serbest fiyat uygulaması, serbest vurgun ve serbest istismar uygulaması durumuna dönüştü. Bu istismarların sonucunda tüketiciler mağdur ediliyor ve gıda başta olmak üzere diğer temel ihtiyaçlarına erişmekte çok zorlanıyorlar. Denetimle görevli kurumlar yetersiz kalıyor, fırsatçı, istismarcılar istediği gibi fiyat artışı yapıyor ve örgütsüz olan tüketiciler serbest piyasasının koşularına mahkum ediliyor.
Market zincirleri, manav ürünlerini hale uğramadan direkt aldıkları için kontrol edilemiyor. Hal sistemine kayıt yaptırılamıyor. Diğer yandan özellikle bisküvi, çikolata ve şekerleme ürünlerinde de kilo oyunu oynanıyor. Görünümü 1 kilogram ama gerçekte 900 gram. Çikolatalarda 113 gramı 93 grama düşürdüler. Ama görünümü aynı. Kanun koyucu, gıda kodeksinde bir standart belirtmeli."
Yerleşim yerlerine göre ayrı ayrı tarife hazırlanabilir
Kamu niteliğinde yetkilendirilmiş kuruluş olan esnaf ve sanatkarlar odası ile sanayi ve ticaret odalarının da mal ve hizmet piyasalarında azami fiyat belirleme yetkisi bulunuyor.” Kılıç, TOBB’a bağlı ticaret odaları ile esnaf ve sanatkar odalarının fiyat belirleme yetkisine ilişkin süreçle ilgili de şu bilgiyi verdi: “Odalar, üyelerin talebi üzerine veya doğrudan, tarifesi yapılacak mal ve hizmetler için, varsa bir önceki dönemde tespit edilmiş olan tarifedeki hadler üzerinden, gerekli maliyet hesaplarını yaparak yeni döneme ait tarifeleri hazırlar. Odalar, tarifelerin hazırlanmasında uzman kişi ve kuruluşların görüşlerine başvurabilir.
Odalar, çalışma alanı içerisinde bulunan yerleşim yerlerinin ekonomik ve sosyal göstergelerini dikkate alarak ayrı ayrı tarifeler hazırlayabilir. Meclis tarafından onaylanan tarifeler aynı gün içinde yürürlüğe girer. Onaylanan tarifeler, en geç 10 gün içinde, belediye ve mülki idare amirliği ile esnaf ve sanatkârlar odaları birliğine bildirilir."
"Bu yöntemler sonuçla uğraşmaktır"
Mal ve hizmetlerin azami hadlerinin belirlendiği takdirde yetkili kuruluşların fahiş fiyat denetimini tam anlamıyla yapabilir hale geleceğini ifade eden Kılıç, Rekabet Kurulu tarafından geçtiğimiz yıl başlatılan başka bir soruşturmayı da hatırlatarak, şunları söyledi: "Ticaret Bakanlığı yakın zamanda beş büyük zincir markete yönelik denetim başlattı. Rekabet Kurulu da, geçtiğimiz yıl Mayıs ayında 29 işletme hakkında benzer bir soruşturma başlatmıştı ancak halen bu soruşturma sonuçlanmadı.
Firmaların 27 Ekim’de sözlü savunma vermesi bekleniyor. Bu yöntemler, sonuçla uğraşmaktır. Beş market, piyasaları alt üst edebilecek hale gelmişse, sadece denetim değil aynı zamanda üretimden tüketime kadar tüm zincir gözden geçirilmelidir."
