‘Tükenmişlik sendromu’ ruh sağlığını bozuyor

Ekonomik kriz ortamında tüm kesimleri olumsuz etkileyen stres, toplumun büyük kısmının ruh sağlığını "tükenmişlik sendromu" ile tehdit ediyor. 

Ekonomik krizler kalbi de vuruyor


Mali kriz ağrılarına seks derman oluyor


Kriz ortamı depresyona sokuyor

Uzun, yoğun ve stresli çalışma saatleri... Tüm toplumu ya da birçok insanın geleceğini ilgilendiren konularda alınması gereken kararlar... İşten atılma korkusu veya işçi çıkaracağım stresi... Yükselen döviz ve inen borsa...

Ankara Üniversitesi Psikiyatri Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Abdülkadir Çevik, ekonomi ile psikoloji arasında yakın ilişki olduğunu, ekonomideki bozulmaların işverenlerde ve çalışanlarda ruhsal ve bedensel problemlere yol açabileceğini belirtirken, son dönemde özellikle karar verme makamında bulunan insanların psikiyatristleri çok ziyaret etmeye başladığını belirtti.

Yoğun ve stresli iş temposunda çalışan sorumluluk sahibi kişilerde genel bir yorgunluk hali görülebileceğine işaret eden Çevik, "Çalışmaların karşılığını alamayan kişilerde, mutsuzluğa bağlı olarak tükenmişlik sendromu dediğimiz ruh ve bedel sağlığını olumsuz yönde etkileyen sağlık problemleri görülür" dedi.

Çevik, tükenmişlik sendromu görülen kişilerde rastlanabilen diğer rahatsızlık belirtilerini ise "fizyolojik olarak uykusuzluk veya aşırı uyuma isteği, cinsel fonksiyon bozluklukları, yeme bozuklukları, kalp, damar, tansiyon şikâyetleri, sebebi açıklanamayan bedensel ağrılar, ülser, romatizmal yakınlamalar, psikolojik olarak depresyon, kaygı, saplantı, güvensizlik, çabuk öfkelenme, alınganlık, kendini değersiz hissetme, aşırı temkinli olma durumları, ikili ilişkilerde bozulma ve intihar eğilimleri" olarak sıraladı.

‘Çözemiyorsanız psikiyatriste başvurun’

"Ekonomik kayıp ve kayıp tehdidi insanlarda ciddi psiko-fizyolojik tepkilere yol açar ve bunlar genelde ya reaksiyonu ve depresyon olarak nitelendirilebilir" diyen Çevik, psikolojik sıkıntıların fizyolojik sıkıntılara dönüşebileceğini, çözülemeyen sorunların facialara yol açmaması için mutlaka bir psikiyatriste gidilmesi gerektiğini söyledi.

Çevik, söz konusu belirtileri yaşayanlara psikologların ciddi bir yardımda bulunamayacağını, bunun için tıp eğitimi ve psikiyatri eğitimi alan hekimlere başvurulması gerektiğini vurguladı.

Spor yapmak önemli

Tükenmişlik sendromuna karşı spor yapmayı tavsiye eden, en azından açık havada yürümek gerektiğini belirten Prof. Dr. Çevik, şunları söyledi:

"Genel tükenmişlik durumu söz konusu olduğunda, istirahat ve bir süre, rutin yapılan işlerden uzak kalmak yararlıdır. Spor yapmak, en azından yürüyüş yapmak çok önemlidir. Bunun yanı sıra yüzmek, sohbet etmek faydalıdır."

Yöneticilerin stresli iş ortamından uzaklaşmak için günlük işlerin dışında kendilerine en az 1-2 saat zaman ayırmaları gerektiğini vurgulayan Çevik, "Sürekli aynı işle uğraşmak, yapılan işin karşılığını alamamak, kişilerin psikolojisini olumsuz yönde etkilemektedir. Çeşitli spor aktiviteleriyle yapılan egzersizler sırasında ise bedenimiz kendi içinde endorfin dediğimiz bir mutluluk hormonu salgılıyor. Bu da günlük streslerden bireyi koruyor" diye konuştu.

Neler yapmak gerekiyor?

Prof. Dr. Abdülkadir Çevik, stresten kurtulmak için tavsiyelerini ise şöyle sıraladı:

-Her krizin aynı zamanda bir fırsat olduğunu unutmamak gerekir. Düşünün şimdiye kadar hayatımızda kaç defa kriz gördük, dünya batmıyor. İnsanlar bazen kaybedebilir ama sağlığınız yerinde olduğu sürece her kayıp bir gün tekrar kazanılır.

-Önemli kararlar verirken diğer yöneticilerle uzlaşma içinde olun. Kararların alınmasında sorumluluğun paylaşılması önemlidir.

-Dürüstlük, ahlak, doğruluk, sevgi, paylaşım sosyal yaşamda ve iş yaşamında önemlidir.

-Planlı olun, kendinize zaman ayırın.

-Spor yapın.

-Mesai dışında mesleki konuların dışında işlerle uğraşın. Kendinize bir hobi bulun.

-Ofisinizin iklimsel ve fiziki yönden konforuna dikkat edin. İyi olmayan çalışma şartları bireyin iş verimi düşürür. Konforlu bir ortamda çalışmak daha keyiflidir.

-Çalışan beyin, dinlenmiş beyindir. Hafta sonlarında 2 gün, en azından 1 gün tatil yapın.

-Uykusuzluktan, aşırı alkolden ve gece geç saatlerden sonra kafeinli içeceklerden uzak durun.

-Aldığınız gıdalara dikkat edin.

-Uyumadan 2-3 saat kadar önce yemek yemeyi kesin. Gece 21.00 veya 22.00'den sonra yemek yemeyin.

-Uyumadan önce ılık bir süt ya da su için.

-Uyumadan önce ılık duş alın.

-Özel dostlarında meslek dışında konuşun.

"Özel dostlarla paylaşım zihinde dolaşan düşüncenin yok edilmesine, yerine yeni düşüncelerin oluşturulmasına yardımcı olur" diyen Çevik, alternatif düşüncelerin yeni kararlar aşamasında da önemli rol oynayacağını ifade etti.

İş konforunun önemi

İklim durumu ve çalışma ortamının, iş yaşamını etkileyeceğine de dikkati çeken Abdülkadir Çevik, "Sıcak, bunaltıcı, nemli havalarda verim düşer. Onun için gelişmiş ülkelerde iş ortamı çok daha konforludur. Konforlu bir ortamda çalışmak daha keyiflidir. İklimsel ve fiziki yönden çalışma ortamının rahatlığı iş verimi yükseltir" diye konuştu.

Öte yandan işsizliği ruh sağlığını olumsuz etkileyen en büyük risk faktörü olarak ifade eden Prof. Dr. Çevik, özellikle gençlerin ruh sağlığı için düşük ücretli de olsa bir işte çalışmanın önemli olduğunu vurguladı.

(AA)