ABD Başkanı Donald Trump, F-35 svaş uçaklarının teslimatını askıya alan bütçe yasasını onayladı.
ABD Başkanı Trump, New York eyaletindeki Fort Drum askeri üssünde gerçekleştirilen törenle, Pentagon'un 2019 bütçesine imza attı. Trump'ın imzaladığı tasarının içinde F-35'lerin teslimatını engelleyen bir madde de yer alıyor.
Törende yaptığı konuşmada söz konusu yasanın son 20 yılda Kongreden en hızlı geçen tasarı olduğuna dikkati çeken Trump, bundan duyduğu memnuniyeti dile getirdi.
ABD ordusunu daha önce olduğundan çok daha güçlendirmek için bu adımları attıklarını kaydeden Trump, Amerikan ordusunun kapasitesini her geçen gün artırdıklarını belirtti. Yeni bütçe ile birçok alandaki silahların yenileneceğini anlatan Trump, "Nükleer silahlarımıza da bu bütçede ciddi bir yatırım yapıyoruz." dedi.
Avrupa'daki Amerikan askeri varlığının da bu bütçe ile artırılacağını ifade eden Trump, uzay alanındaki askeri rekabete de dikkati çekerek ABD'nin Çin ve Rusya gibi rakiplerini kısa sürede yakalayıp geçeceğini savundu.
Konuşmasının ardından söz konusu tasarıya imza atan Trump, Amerikan kamuoyunda uzun süredir konuşulan bütçe metnini yasalaştırmış oldu.
Türkiye'ye F-35 teslimatının engellenmesine gerekçe olarak Papaz Andrew Brunson da olmak üzere bazı Amerikan vatandaşlarının Türkiye'de tutuklu olması ve Rusya'dan S400 hava savunma sisteminin alınması gösteriliyor.
ABD tarafının S-400 gerekçesi, sistemin NATO sistemiyle uyumlu olmaması ve F35 projesi detaylarının Rusların eline geçmesi ihtimali. Hatta NATO Müttefik Kuvvetler Hava Komutanı Tod Wolters, “Rusya radardan kaçabilen bu jetlerin nasıl çalıştığını öğrenebilir” ifadesini kullanmıştı. Türkiye'yse iddialara karşı çıkıyor, özellikle S400 alımının ABD ya da NATO çıkarlarına aykırı olmadığını söylüyor.
Ne olmuştu?
ABD Senatosu, 716 milyar dolarlık 2019 savunma harcamaları yasa tasarısını 10'a karşı 87 oyla onaylamıştı. Tasarıda, Türkiye'ye F-35 yeni nesil savaş uçağı teslimatının geçici olarak durdurulması da yer alıyordu. Tasarı, daha önce Temsilciler Meclisi'nden de geçmişti.
Metin, Başkan Trump'ın imzalaması için bu ayın 3'ünde Beyaz Saray'a gönderilmişti.
ABD Savunma Bakanı Jim Mattis, savunma bütçesine ilişkin Kongre'ye gönderdiği mektupta, Türkiye'nin F-35 programından çıkarılması teklifine karşı olduğunu bildirmişti.Gerekçe olarak Türkiye'nin projeden tamamen çıkarılmasının tedarik zincirinde kırılma yaratacağı endişesi göstermişti.
Yasa ne diyor?
Tasarının imzalanmasından sonra 90 gün içerisinde ABD Savunma Bakanlığı Pentagon, Dışişleri Bakanlığı'na danışarak bir rapor hazırlayacak. Rapor, Türkiye ve ABD arasındaki ilişkilerin durumu üzerine olacak.
Raporda ayrıca S400 sisteminin alınmasının ilişkilere etkisi, Türkiye'nin F35 projesinden tamamen çıkarılmasının ABD savunma sanayisine zarar verip vermediği irdelenecek. Ayrıca Türkiye'deki ABD diplomatik ve askeri varlığının, özellikle de İncirlik Üssü'nün durumu değerlendirilecek.
S400 alımının Türkiye'de Patriot, Chinook tipi helikopter, AH-64 atak helikopteri, H-60 kara Şahin helikopteri ve F16'ların kullanımını etkileyip etkilemediği değerlendirilecek.
Rapor Kongre'ye sunulana kadar da Türkiye'ye F35 teslimatı durdurulacak.
Teslimatın kalıcı olarak durdurulmasına Kongre, raporu değerlendirdikten sonra karar verecek.
TIKLAYIN - İşte F-35 uçaklarının özellikleri
Türkiye'nin projedeki rolü ne?
Türkiye, dünyanın önde gelen silah üreticisi Lockheed Martin tarafından geliştirilen Müşterek Taarruz Programı kapsamındaki beşinci nesil savaş uçağı F-35 Lightning II projesine 2002 yılında dahil oldu.
Ankara, F-35 savaş uçaklarının bazı parçalarını tedarik etmesinin yanı sıra filosuna eklemek için 116 adet uçak sipariş etti. Bu uçaklar için yapılacak toplam ödemenin 25 milyar dolar olduğu açıklandı.
F-35 projesinin web sitesinde yer alan bilgiye göre, bu projenin Türkiye'deki şirketlere toplam katkısı yaklaşık 12 milyar dolar olarak hesaplanıyor. Projenin tedarikçileri arasında ASELSAN, HAVELSAN, ROKETSAN, AYESAŞ, Alp Havacılık, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) gibi şirketler yer alıyor.
