T24 - Japon elektronik ve mühendislik şirketi Toshiba’nın Başkanı Norio Sasaki, Şubat ayında Sinop’taki nükleer santral yapımı işini alacaklarına inandığını açıklamıştı.
Türkiye ile nükleer santral anlaşmasının yapılacağına güvendiğini dile getiren Sasaki, anlaşmanın büyük ölçüde Japon hükümetince sağlanacak uzun vadeli risk garantisine bağlı olduğunu söyledi. 7 Şubat'ta İngiliz Financial Times (FT) gazetesine konuşan Sasaki, “Santralı inşa edecek, işletecek ve başlangıç maliyetini çıkarmak için elektrik satacak birini arıyorlar. Bunun gibi 15 - 20 yıllık bir projede özel bir şirketin tek başına alamayacağı riskler var. Deprem ve siyasi değişiklik riski gibi” dedi. FT, Toshiba’nın Türkiye ile nükleer santral anlaşmasını konusunda iyimser olduğunu belirtirken Sinop’ta bir santral yapımı konusunda Türk hükümeti ile Güney Koreli Kepco şirketi arasındaki müzakerelerin tıkanması üzerine Toshiba ile görüşmelerin başladığını anımsattı. FT, Türk projesinin, Toshiba’ya 2015 için belirlediği yıllık 12.2 milyar dolarlık nükleer teknoloji satışı hedefinin söz konusu yıldan önce ulaşmaya yardımcı olabileceğine işaret ederken Toshiba Başkanı Sasaki, “Şimdi 2014’den söz ediyoruz ancak daha erken olabilir” diye konuştu. Gelişmiş kaynar su reaktörü Türk yetkililerinin, gelişmiş kaynar su reaktörünü (ABWR) istediklerini net bir biçimde ifade ettiklerini söyleyen Sasaki, sigorta meselesi için “Eğer çözümlenebilirse, elektrik kuruluşları da katılacak ve işlerin iyi gideceğini düşünüyorum” dedi. FT, Türkiye’nin petrol ve doğalgaz ithalatına olan bağımlığını azaltmak için nükleer enerji sanayi kurmaya çabaladığını, 2008 yılındaki ihalede çoğu şirketin şartların yeterli güveni sağlamadığını düşündüğü için sadece Rus şirketi Atomstroyexport’un teklif verdiğini yazdı. Türkiye’nin ilk nükleer santral yapımı konusunda Moskova ile anlaşmaya vardığını hatırlatan gazete şunları da belirtti: “Türk Enerji Bakanı, Japonya ile teknik müzakerelerin sürdüğünü, mart sonuna kadar konuyla ilgilenen diğer şirketlerle görüşme yapılmayacağını söyledi. Ancak bir bakanlık sözcüsü, Ankara’nın, Güney Kore’ye sağlanması reddedilen ve müzakerelerin başarısızlığının başlıca nedenlerinin biri olan, devlet alım garantilerini önermesinin söz konusu olmadığını söyledi.”
Enerji Bakanı Yıldız: Agresif, dominant bir teklifleri oldu
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız da, Toshiba'nın Türkiye'ye nükleer santral teklifinde bulunduğunu açıklarken, şu açıklamayı yaptıştı:
"Nükleerde bir kısım agresif diyebileceğimiz, son derece dominant teklifleri oldu. Biz bunu önemsiyoruz. Özellikle deprem kuşağıyla ilgili, deprem deneyimlerinin Türkiye'ye uyarlanabilecek düzeyde olduğundan bahsettiler. Türkiye'deki bizim tespit edeceğimiz bir üniversiteyle beraber, karşılıklı bir eşleştirme yaparak, sırf nükleere dönük eğitim alanında işbirliği ve dizayn yapabileceklerini söylediler. Türkiye'de öncelikle nükleer kültürün yerleşmesini istiyoruz. Son 50 yılda, 50 tane santral kurmuş bir firmayla karşı karşıyayız. O açıdan farklı işbirliklerine dönük görüşmeler yaptık. Yalnızca bunun tarifelerle sınırlandırılamayacağını aynı zamanda topyekün ele alınabileceğine dönük görüşmeler yaptık."
Yıldız, Japonların Sinop mu, yoksa üçüncü bir nükleer santral için mi teklif verdiğinin sorulması üzerine, "Gerçekçi olmamız lazım. Şu anda üçüncü santralle ilgili bir çalışmamız yok. Ama iki santralle ilgili süreci bitirdikten sonra bunu tabii ki kamuoyuna açabiliriz. Ama şu anda gündemimizde ilk iki santral bulunuyor" demişti.
