Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), altın dış ticaretinin, cari açığı kapatmak bir yana, ithalat rakamlarını artırarak cari açığı olumsuz etkilediğini açıkladı.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından hazırlanan ve Türkiye’nin dış ticaretini tüm yönleriyle ele alan “Ekonomi ve Dış Ticaret Raporu”, altın ticaretiyle cari açık arasındaki ilişkiye dair çok çarpıcı tespitlerde bulundu. Rapor, altın ticaretinin cari açığı kapatmak bir yana, ithalat rakamlarını artırarak cari açığı olumsuz etkilediğini gösterdi.
17 Aralık soruşturması kapsamında, yolsuzluk ve rüşvet suçlamalarıyla tutuklanan İranlı işadamı Rıza Sarraf, serbest bırakıldıktan bir süre sonra katıldığı bir programda, altın ticareti yaparak cari açığın yüzde 15’ini tek başına kapattığını iddia etmiş, yolsuzlukla suçlanan Sarraf’ın bu sözleri tepkiye neden olmuştu.
TİM'in dış ticareti tüm yönleriyle ele alan ayrıntılı “Ekonomi ve Dış Ticaret Raporu”nda, altın dış ticaretinin Türkiye'nin net ihracatını yüzde 18 daralttığı vurgulandı.
Rapora göre, 2013 yılı ihracat rakamında altın ihracatındaki keskin düşüş etkili oldu. Bir önceki yıl sekiz kat ihracat artışı gerçekleştiren altın, 2013 yılında yönünü ithalata çevirdi. Net ihracatın yüzde 18 daralmasına yol açan altın, Türkiye’nin ithalatını da artırarak cari açığı olumsuz etkiledi.
‘OVP’deki ihracat hedefini gerçekleştireceğiz’
Raporun tanıtım toplantısında konuşan TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, “İthalat ve ihracatımızı, fasıl, ülke, bölge ve illere göre ayrıntılı olarak incelerken; net ihracatçı olduğumuz sektör ve fasılları açığa çıkararak cari açığın sürdürülebilirliği noktasında net bir tablo ortaya koyduk” dedi.
Büyükekşi, dünyadaki küreselleşme eğilimlerinin dış ticaretin önemini gittikçe artırdığına dikkat çekerek, dış ticaretini artıran ülkelerin ulusal gelir ve refah artışına vurgu yaptı.
2014 yılına dair göstergelerin olumlu sinyaller verdiğini ifade eden Büyükekşi, “Dış ticareti bir bütün olarak inceledik. 2014 bir fırsat yılı olacak. OVP hedefi olan 166,5 milyar dolarlık ihracat hedefini gerçekleştireceğiz” diye konuştu.
Raporu hazırlayan ekipten TİM Ekonomi Danışmanı Dr. Hatice Karahan da, sayısız veri ve analizle dış ticaretin mevcut durumunu ve beklentileri içeren detaylı bir fotoğraf çektiklerini belirterek, “Rapor, ihracatta doğru adımları atabilmek için önemli bir rehber niteliği taşıyor” dedi.
Birçok ürün grubunda ihracat artış oranı çift haneli
Motorlu kara taşıtlarının lider olarak bitirdiği 2013 yılı ihracatında, birçok ürün grubu çift haneli ihracat artışı gerçekleştirdi. İhracat artışını olumlu yönde etkileyen sektörler; otomotiv, makine, örme giyim, plastik ve mobilya olurken, daralmaya yol açanlar demir-çelik, mineral yakıt ve yağlar oldu.
Net ihracatın pozitif olduğu pazar başta Irak olurken, bu ülkeyi Azerbaycan, İngiltere, Libya ve Mısır takip etti. Net ihracatta en hızlı büyüme artışı ise Hollanda’ya oldu. Net ihracatçı sektörler, başta hazır giyim olmak üzere meyve, demir-çelik, tuz, kükürt ve taşlar olarak sıralandı.
Yenilen meyve faslında 2013 yılında ciddi bir artış yaşanırken, özellikle incir ve nar ihracatı sıçrama yaptı. Türkiye, zeytinyağı ve makarna ihracatında da rekorlar kırdı. Hububat ihracatında ise kek, gofret ve bisküvi büyük pay aldı.
Ülke grupları incelendiğinde, Türkiye’nin en büyük ticari partneri, toplam ihracattaki yüzde 41 pay ile yine Avrupa Birliği (AB) oldu. Ortadoğu’ya yapılan ihracatın düşüşünde altın faktörü öne çıkarken, en fazla ihracat gerçekleştirilen ilk beş ülke sırasıyla Almanya, Irak, İngiltere, Rusya ve Fransa oldu.
İthalatın başkenti İstanbul
İthalatın da incelendiği rapora göre, 2013’te Türkiye ekonomisinde büyüme ve ithalat paralel hareket ederken, kronik bir şekilde ithalatın en büyük kalemini oluşturan enerji ithalatında ise yavaşlama yaşandı. Enerji ithalatındaki yüzde 7’lik düşüş; genel ithalatın artış oranını da 1,6 puan aşağı çekti. Ara mallar, ithalatın yüzde 73’ünü oluştururken, en yüksek ithalat artışı tüketim mallarında gerçekleşti.
Türkiye ithalatında öne çıkan ilk 20 şehir, ihracat ve ekonomik aktivitelerde de ön planda olan iller oldu. İthalatta yüzde 54.3’lük pay ile İstanbul başı çekerken, bu kenti sırasıyla Kocaeli, Ankara, Bursa ve İzmir takip etti. Hatay ve Manisa’da ise ithalat daralması yaşandı.
Dizüstü bilgisayar ve cep telefonu ithalatında patlama
Türkiye, 2013 yılında ithalatının yüzde 36,7 sini AB’den yaparken, Amerika ülkelerinden yapılan ithalatta düşüş yaşandı. İhracatta dördüncü sırada yer alan Rusya, ithalatta lider oldu. Rusya’yı Çin, Almanya, İtalya ve ABD takip etti.
Alt fasıllara göre ithalat incelendiğinde, mineral yakıtlar ve yağlar ilk sırada yer aldı. Makineler faslında yüzde 12.3’lük artışıyla dizüstü bilgisayarlar ve elektrik elektronik faslındaki yüzde 22.2’lik artışıyla cep telefonları ithalat artışının önemli kalemleri oldu. İşlenmemiş altın ise 2013 ithalatını artıran en önemli etken olarak dikkat çekti.
Net ithalatta ilk sırada yer alan ülke Çin olurken, onu Rusya, Almanya ve İsviçre takip etti. Net ithalatçı olan sektörler ise başta enerji olmak üzere makine ve kıymetli taşlar oldu.
