Hülya Karabağlı / Ankara
TBMM İnsan Hakları Alt Komisyonu’nun, Kilis ve Kahramanmaraş Çadır kentlerinde yaptığı incelemelerde, Suriyeli sığınmacıların Türkiye’deki hayatlarından memnun oldukları anlaşıldı. Hazırlanan raporda, “Barınma merkezlerinin yönetim ve personelinden ve kendilerine yönelik davranışlarından memnuniyetlerini çok defa dile getirmişlerdir” dendi. Kilis’te bulunan sığınmacılar market fiyatlarından yakınırken Kahramanmaraş kampından bu yönde şikayet olmadı.
“Türkiye’deki mülteciler, sığınmacılar ve yasadışı göçmenlerin sorunlarını” araştıran alt komisyon “Suriyeli Vatandaşların Barındıkları Çadır kentlerle” ilgili incelemesinden sonra 11 sayfalık raporunu tamamladı. Rapor, yarın TBMM İnsan Hakları İnceleme Komisyonu’nda görüşülecek. Alt komisyonun Başkanlığını AKP’li Kilis Milletvekili Salih Dal yapıyor.
Komisyon, Kilis’te Öncüpınar ve Elbeyli ile Kahramanmaraş’ta tek barınma merkezinde yerinde inceleme yaptı. Suriyeli vatandaşlarla yüz yüze görüşmeler yapıldı ve yetkililerden bilgi alındı. Komisyonun rapora yansıyan tespitlerine göre, 12 Kasım 2013 tarihi itibariyle Türkiye’deki barınma merkezlerinde bulunan Suriyeli sayısı 202 bin 793. Bu kişiler 10 ilde kurulu 14 çadırkent, 6 konteynerkent ve 1 barınma alanında yaşıyor. Hatay’da 5, Gaziantep’te 4, Şanlıurfa ve Kilis’te 3’er, Kahramanmaraş, Osmaniye, Adıyaman, Adana, Mardin ve Malatya’da 1’er barınma merkezi kuruldu. Nüfus olarak en kalabalık barınma merkezleri ise Şanlıurfa’da kurulu bulunuyor. Kalabalık barınma merkezleri sıralamasında Kilis, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Adana, Adıyaman, Osmaniye, Malatya ve Mardin’den oluşuyor. Bugüne kadar ülkesine dönen Suriyelilerin sayısı ise 203 bin 137’ye ulaştı. Geri dönüşlerin tümü, rızaları doğrultusunda ve BM Mülteciler Yüksek Komiserliğinin gözetiminde gerçekleşti. Barınma merkezleri dışında Türkiye’deki Suriyeli sayısı ise 491 bin dolayında bulunuyor.
Alt komisyon önerileri
İnsan Hakları alt komisyonu raporunun öneriler bölümünde dikkati çeken noktalar, özetle şöyle:
“Bazı sığınmacıların ilettikleri şikayetlerden biri, kamplardan ayrılıp 15 gün içinde geri gelmeyenlerin kamptan kaydının silinmesi ve geri alınmamalarıdır. Kamplara giriş çıkışlarda düzenin sağlanması ve kamplarda kalmak isteyip kapasite sınırı nedeniyle yerleşemeyerek dışarıda bekleyenlerin hak kaybına uğramaması için söz konusu kural anlaşılabilir bir gerekçedir. Ancak aile bütünlüğünün önemi dikkate alınarak, güvenlik tedbiri alınmak kaydıyla, uygulama esnetilebilir.
Suriye’de koruyucu hekimlik tamamen bitmiş olması dolayısıyla sığınmacıların sari hastalıklar taşıyor olması muhtemeldir ve bu bulaşıcı hastalıkların kuluçka dönemi sonrası her an ortaya çıkması salgın hastalıkları beraberinde getirebilir. Bu nedenle, gelen tüm sığınmacıların hepsine her türlü aşı zamanında yapılmalı, kan ve idrar tetkikleri talep edilmeli ve düzenli olarak genel muayeneleri yapılmalıdır.
Yakında hayata geçirilmesi planlanan Suriyeli doktorların gece nöbetlerinde görev yapması düşüncesi tarafımızca da desteklenmektedir. Hatta Suriyeli doktorlardan gündüz vardiyalarında da faydalanılması arzu edilmektedir.
Alt komisyona iletilen bir başka şikayet de kamplarda kalan Suriyeli sığınmacıların market fiyatlarının yüksekliğinden yakınmalarıdır. Kahramanmaraş’ta uygulanan ihale sistemi marketlerdeki fiyatların daha düşük olmasını sağlamıştır. Aynı veya benzer sonuca yol açacak bir ihale yönteminin diğer illerdeki kamplar için de uygulanması düşünülmelidir.”
