TBMM, HSYK'nın yapısıyla ilgili maddeye hazırlanıyor

T24 - Meclis Başkanı, Genelkurmay Başkanı ve kuvvet komutanlarının görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan'da yargılanmasının yolunu açan teklifin 19. maddesi, TBMM Genel Kurulu'nda 337 oyla kabul edildi. Anayasa Mahkemesi'nin yargılama usullerine ilişkin 20. madde de 336 oyla kabul edilirken, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun yapısıyla ilgili düzenlemeyi öngören "kritik" 23. madde TBMM Genel Kurulu'ndan akşam saatlerinde görüşülecek.


Anayasa Mahkemesi'nin yapısı değişiyor


Teklifin 20. maddesiyle Anayasa Mahkemesi'nin çalışma ve yargılama usulünü düzenleyen 149. maddede değişiklik yapılıyor. Buna göre, Anayasa Mahkemesi iki bölüm ve Genel Kurul halinde çalışacak.


TBMM'de özgür iradeyle oy kullanma tartışması


Birinci turda, teklifin 20. maddesine ilişkin gizli oylamaya 408 milletvekili katılmış; oylamada 338 kabul, 70 ret oyu kullanılmıştı.


Genel Kurulunda, Anayasa değişikliğine ilişkin 2. turda, teklifin 21. maddesi üzerindeki görüşmelere başlandı.



'Komutanlara Yüce Divan'a 337 oy



Meclis Başkanı, Genelkurmay Başkanı ve kuvvet komutanlarının görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divanda yargılanmasının yolunu açan teklifin 19. maddesi, TBMM Genel Kurulu'nda 337 oyla kabul edildi. Teklifin 20. maddesi de 71 ret oyuna karşı 336 oyla kabul edildi. Genel Kurulda gizli oylamaya 408 milletvekili katıldı. Oylamada 337 kabul, 70 ret oyu kullanıldı; 1 oy da boş çıktı.


Teklifin 19. maddesiyle Anayasa Mahkemesi'nin görev ve yetkilerini düzenleyen 148. maddede değişiklik yapılarak, kişisel başvuru hakkı tanınıyor. Ayrıca, Meclis Başkanı, Genelkurmay Başkanı, kuvvet komutanları ile Jandarma Genel Komutanı'nın da görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan'da yargılanması hükme bağlanıyor.


Birinci turda, teklifin 19. maddesine ilişkin gizli oylamaya 407 milletvekili katılmış; oylamada 337 kabul, 69 ret oyu kullanılmış; 1 milletvekili de çekimser kalmıştı. 



18. maddeye 337 kabul oyu



Teklifin Anayasa Mahkemesi üyelerinin görev sürelerini düzenleyen 18. maddesi 71 ret oyuna karşı 337 oyla kabul edildi.


Genel Kurulda gizli oylamaya 408 milletvekili katıldı. Oylamada 337 kabul, 71 ret oyu kullanıldı.
Teklifin 18. maddesiyle Anayasa Mahkemesi üyelerinin görev sürelerini düzenleyen 147. maddede değişiklik yapılıyor. Bu kapsamda Anayasa Mahkemesi üyelerinin görev süresine 12 yıllık limit getiriliyor.


Birinci turda, teklifin 18. maddesine ilişkin gizli oylamaya 406 milletvekili katılmış; oylamada 335 kabul, 70 ret oyu kullanılmış; 1 oy da boş çıkmıştı.



Kritik HSYK yapısıyla ilgili madde bu akşam oylanacak



HSYK'nın yapısıyla ilgili düzenlemeleri öngören ve ilk turda 336 kabul oyu alan 23. madde, bu akşam Genel Kurul'da 2. turda görüşülecek.


İlk turda 336 kabul oyu alan HSYK'nın yapısıyla ilgili değişiklik öngören teklifte şu hususlar yer alıyor:


HSYK'nın halen 7 olan üye sayısı 22'ye, 5 olan yedek üye sayısı ise 12'ye çıkarılıyor. HSYK'nın 3 daire halinde çalışması öngörülüyor.


Maddeye göre, HSYK'nın Başkanı, Adalet Bakanı olmaya devam edecek. Adalet Bakanlığı Müsteşarı'nın Kurul'da yer alması uygulaması da sürecek.


Kurul'un, 4 asıl üyesi, yüksek öğretim kurumlarının hukuk, iktisat ve siyasal bilimler dallarında görev yapan öğretim üyeleri, üst kademe yöneticileriyle, avukatlar arasından Cumhurbaşkanı'nca;


3 asıl ve 3 yedek üyesi, Yargıtay üyeleri arasından Yargıtay Genel Kurulu'nca;


2 asıl ve 2 yedek üyesi, Danıştay üyeleri arasından Danıştay Genel Kurulu'nca;


1 asıl ve 1 yedek üyesi, Türkiye Adalet Akademisi Genel Kurulu'nca kendi üyeleri arasından;


7 asıl ve 4 yedek üyesi, birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş adli yargı hâkim ve savcıları arasından adli yargı hâkim ve savcılarınca;


3 asıl ve 2 yedek üyesi idari yargı hâkim ve savcıları arasından idari yargı hâkim ve savcılarınca dört yıl için seçilecek. Süresi biten üyeler yeniden seçilebilecek.


Kurul üyeliği seçimi, üyelerin görev süresinin dolmasından önceki 60 gün içinde yapılacak.


Kurul'un 'meslekten çıkarma' cezasına ilişkin kararlarına itiraz yolu getirilecek. Kurulun diğer kararlarına karşı yargı mercilerine başvurulamayacak.



Anayasa'daki mevcut madde



Şu an yürürlükte olan HSYK ile ilgili Anayasa'nın 159. maddesi de şöyle:


"MADDE 159. – Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu, mahkemelerin bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı esaslarına göre kurulur ve görev yapar.

Kurulun Başkanı, Adalet Bakanıdır. Adalet Bakanlığı Müsteşarı Kurulun tabiî üyesidir. Kurulun üç asıl ve üç yedek üyesi Yargıtay Genel Kurulunun, iki asıl ve iki yedek üyesi Danıştay Genel Kurulunun kendi üyeleri arasından, her üyelik için gösterecekleri üçer aday içinden Cumhurbaşkanınca, dört yıl için seçilir. Süresi biten üyeler yeniden seçilebilirler. Kurul, seçimle gelen asıl üyeleri arasından bir başkanvekili seçer.

Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu; adlî ve idarî yargı hâkim ve savcılarını mesleğe kabul etme, atama ve nakletme, geçici yetki verme, yükselme ve birinci sınıfa ayırma, kadro dağıtma, meslekte kalmaları uygun görülmeyenler hakkında karar verme, disiplin cezası verme, görevden uzaklaştırma işlemlerini yapar.Adalet Bakanlığının, bir mahkemenin veya bir hâkimin veya savcının kadrosunun kaldırılması veya bir mahkemenin yargı çevresinin değiştirilmesi konusundaki tekliflerini karara bağlar. Ayrıca Anayasa ve kanunlarla verilen diğer görevleri yerine getirir.

Kurul kararlarına karşı yargı mercilerine başvurulamaz.

Kurulun görevlerini yerine getirmesi, seçim ve çalışma usulleriyle itirazların Kurul bünyesinde incelenmesi esasları kanunla düzenlenir.

Adalet Bakanlığının merkez kuruluşunda geçici veya sürekli olarak çalıştırılacak hâkim ve savcıların muvafakatlarını alarak atama yetkisi Adalet Bakanına aittir.

Adalet Bakanı Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun ilk toplantısında onaya sunulmak üzere, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde hizmetin aksamaması için hâkim ve savcıları geçici yetki ile görevlendirebilir."