-Tarladaki ürün ''fakülteli böceklere'' emanet -Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesinde kurulan BÖCÜM'de günde 1 milyonun üzerinde böcek üretiliyor -Bitki Koruma Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Özkan: -''Zararlı böcekleri baskı altında tutan faydalı böcekleri sağlık, çevre ve tarımla ilgili çalışmalarda, zararlılarla mücadelede, yurt dışından ve yurt içinden gelecek talepleri karşılamakta kullanacağız'' (fotoğraflı-görüntülü) ANKARA (A.A) - 12.12.2011 - Şenay Ünal - Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesinde kurulan Böcek Üretim Merkezi'nde (BÖCÜM) günde 1 milyonun üzerinde böcek üretiliyor. Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Cem Özkan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, yeni kurdukları BÖCÜM sayesinde ürettikleri parazitoit (parazit olmadığı halde zaman zaman parazit yaşama eğilimi gösteren canlı) ve predatörlerin (besin olarak diğer canlıları yakalayıp öldüren canlı) tarımda zararlıları baskılamada kullanılacağını, bu sayede Türkiye'de hem insan sağlığının korunacağını hem de milyarlarca dolarlık yeni bir pazar oluşabileceğini söyledi. Doç. Dr. Özkan, fakültede küçük bir bütçeyle oluşturulan klimatize edilmiş 5 laboratuvarda, 6 farklı biyolojik mücadele etmeni böceği seri şekilde üretebildiklerini belirterek, bu böceklerden ''chelonus oculator''un ilk kez Türkiye'de yetiştirildiğini bildirdi. Sadece bir laboratuvarda günde 1 milyondan fazla böcek üretildiğine işaret eden Doç. Dr. Özkan, bu rakamın katlanarak çoğalacağını söyledi. Bitki Koruma Bölümünde yüksek lisans ve doktora yapan öğrencilerin böcek üretimleriyle ilgilendiğini ifade eden Özkan, ''Burada yetiştirdiğimiz böcekler zararlıları baskılayan faydalı böcekler. Yetiştikleri ortamın nemi, sıcaklığı, ışığı tamamen onların üreme ve gelişmesine göre ayarlandı. Böcekleri hastalığa karşı korumak için steril yöntemler kullanıyoruz. Amacımız laboratuvar ortamında yetiştirdiğimiz biyolojik mücadele etmeni böcekleri tarımda kullanmak. Burada onları zararlı böceklerle mücadeleye hazırlıyoruz'' dedi. Yurt dışında bu mücadele yönteminin yıllardır kullanıldığını kaydeden Özkan, gelişmiş ülkelerin ürettikleri ve gelişmekte olan ülkelere sattıkları tarım ilaçlarını doğaya ve sağlığa zararlı olduğunu bildikleri için kendilerinin mümkün olduğunca kullanmadığını, bunun yerine zararlı böceklerle beslenen faydalı böcekleri kullandıklarını bildirdi. Merkezin Türkiye'deki üniversitelerde kurulan ilk böcek üretim merkezi olma özelliğini taşıdığını kaydeden Özkan, tarımda kullanılacak böcek üretiminde dünyada 2 milyar dolarlık pazar olduğuna işaret etti. Doç. Dr. Özkan, şöyle konuştu: ''Yurt dışında 120 çeşit faydalı böceğin üretildiği çok sayıda merkez var. Buralarda bu böcekler üretilerek çeşitli yöntemlerle doğaya salınıyor. Biyolojik mücadele yöntemi, zararlılarla mücadelede zirai ilaçlardan çok daha kolay, ucuz ve zararsız bir yöntem. Tarımda kullanılan ilaçların yüzde 1'i hedef alınan mikro organizmaya ulaşıyor. Diğer taraftan bu ilaçların yüzde 99'u hedefte olmayan, örneğin bal arısı gibi faydalı canlıları da yok ediyor. Ayrıca insanların bilinçsiz kullandığı antibiyotikler de olduğu gibi zararlı böceklerde de zamanla tarım ilaçlarına karşı direnç gelişiyor. Üretici tarımsal üretimde bu sentetik tarım ilaçlarını kullandıysa ürettiği meyve sebzelerde de önemli ilaç kalıntıları sorunları yaşayabiliyor. Bunun sonucunda da ürünlerimiz ilaç kalıntıları olduğu gerekçesiyle yurt dışından geri geliyor. Bu anlamda baktığınızda sentetik zirai ilaçların sayısız zararları var. Ancak biyolojik mücadelede bu dezavantajların hiçbirisi söz konusu değil. Bu sektör dünyada belirli ülkelerde gelişmiş, ülkemizde de gelişmeye çok açık milyarlarca dolarlık kapasitesi olan yeni bir sektör. Biyolojik mücadele etmenlerinin ülkemizde kullanımı, insan ve çevre sağlığının korunmasının yanı sıra tarım ilacı ithalatını önemli ölçüde sınırlayabilecek. Çünkü Türkiye'de mücadelede en fazla kullanılan yöntem kimyasal mücadele ve kimyasal mücadelede kullanılan tarımda ilaçların yaklaşık yüzde 95'u yurt dışından geliyor.'' -''Böceklerimiz yurt dışına kaçırılmak isteniyor''- Türkiye'nin böcek türleri bakımından çok zengin olduğunu belirten Doç. Dr. Özkan, ''Ülkemiz faydalı böcekler bakımından çok zengin. Sadece bizim topraklarımızda yaşayan endemik faydalı böcekler var. Zaman zaman ülkemize turist olarak gelip doğadan topladıkları böcekleri gizlice yurt dışına götürmeye çalışanlar oldu. Böcek çeşitliliğimiz o kadar özel ki yurt dışına kaçırılmak isteniyor. Ülkemizde değerlendirilmesi gereken kıymetli gen kaynaklarımız var. Fakülte olarak bu konuda Türkiye'de yeni bir bilinç oluşturmak ve bu faydalı böcekleri uygulamaya geçirmek istedik'' dedi. Böceklerin tür bakımından geleceğin en önemli gen kaynakları arasında olduğuna dikkati çeken Doç. Dr. Özkan, şunları kaydetti: ''Zararlı böcekleri baskı altında tutan bu faydalı böcekleri sağlık, çevre ve tarımla ilgili çalışmalarda, tarımda zararlılarla mücadelede, yurt dışından ve yurt içinden gelecek talepleri karşılamakta kullanacağız. Şu anda yurt dışından zararlılarla mücadele için getirtilen faydalı böcekler bizim ülkemizdeki faydalı böceklerden farklı. Çünkü toprak farklı, doğa farklı, yetişen bitkiler farklı. En doğrusu kendi ülkemizde öz kaynaklarımızla bu böcekleri üretmeliyiz. Biz de yetiştirdiğimiz bu faydalı böcekleri diğer üniversitelere, enstitülere ve ekolojik tarımla uğraşan kuruluşlara veriyoruz. Son zamanlarda Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının da bu konuda çalışması var. Zirai ilaç yerine faydalı böcek kullanan çiftçiye teşvik destekleri veriyor. Ayrıca belirli zamanlarda zararlı bir böcek olan süneye karşı yararlı böcekler bakanlık uzmanlarınca doğadan toplanıp laboratuvarda üretilerek çiftçilerle salım çalışmaları yapılıyor. Bunlar çok güzel, bilinçli uygulamalar. Devlet ve üniversiteler el ele vererek, üretici bilinçlendirilerek, milli varlığımız olan ülke topraklarımız en iyi şekilde kullanabilir ve korunabilir. Gelecek günlerde çiftçinin bu konuda bilinçlenmesi ve eğitilmesiyle birlikte faydalı böceklerin daha fazla alanda kullanılacağını düşünüyoruz. Bu böceklerle zirai mücadele hem daha ucuz hem de kesinlikle çok daha sağlıklı.'' Özkan, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının özellikle seraların yoğun olduğu Akdeniz Bölgesi'nde bu teşvikleri verdiğine dikkati çekerek, devletin bu yöndeki politikalarının ardından Türkiye'de yeni bir pazar oluştuğunu söyledi. Şu an arzın talebi karşılayamadığını belirten Özkan, tesislerini büyüterek daha fazla faydalı böcek üretmeyi hedeflediklerini kaydetti. Bazı üreticilerin tarlalara salınan faydalı böcek sayısının artacağından korkarak bu yönteme olumlu bakmadığını belirten Özkan, ''Bizim tarlaya saldığımız faydalı böcekler tamamen zararlı böcekleri yiyerek beslenen böcekler. Dolayısıyla zararlı böcekleri yedikçe üreyecek, yiyecek zararlı böcek kalmayınca da önce üremesi duracak sonra da yoğunluğu azalacak. Tarla ve bahçedeki zararlılar yeniden ürerse onlar da çoğalacak. Bu tam bir doğal döngü. Çiftçilerin bu konuda endişelenmesine gerek yok'' dedi. (ŞNY-HAN)
