Sayıştay, hükümetin 'tasarruf önlemi' diye getirdiği 'yerli makam aracı şartı'nı bürokrasinin sıradışı bir yöntemle yok ettiğini ortaya çıkardı. Yapılan denetimlere göre Tarım Bakanlığı'nda bazı genel müdürlükler ihaleye 'yerli otomobil' şartıyla çıkıp, ihaleyi kazanan firmadan ithal otomobil temin etmişler.
Kamudaki makam araçlarına yönelik eleştirilerden sonra getirilen tasarruf önlemlerinin de, bürokrasiyi ‘yabancı makam aracı’ ısrarından vazgeçiremediği ortaya çıktı. Sayıştay’ın tasarruf tedbirlerinin getirildiği 2014 yılına ilişkin yaptığı denetimlere göre, bazı genel müdürlükler ihaleye ‘yerli otomobil’ şartıyla çıkıyor ancak ihaleyi kazanan firmadan ‘yabancı otomobil’ temin ediyor. Söz konusu duruma Gıda ,Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın denetimleri sırasında rastlandı ve bakanlığın denetim raporunda da ayrıntılı bir şekilde işlendi.
"Kanuna uygun değil"
Hürriyet gazetesinden Hacer Boyacıoğlu'nun haberine göre, Taşıt Kanunu ve Bakanlar Kurulu Kararları’yla belli makamlar dışında ne olursa olsun yabancı menşeli taşıt edinilemeyeceğinin hükme bağlandığına dikkat çekilen raporda, “Yapılan incelemede, yerli olarak ihalesi yapılan bazı birimlere ait araçların, sonradan yabancı menşeli araçlara çevrildiği ve bu şekilde kullanıldığı görülmektedir. Yerli olarak ihalesi yapılan araçların ihaleden sonra yabancı menşeli araçlara çevrilmesi ve bu şekilde kullanılmasının, hem ihale mevzuatına hem de Taşıt Kanunu’na uygun olmadığı değerlendirilmiştir” denildi. Bakanlıkta genel müdürlüklerde bu yolla 3 Volkswagen, 2 de Skoda marka binek aracının kullanıldığı belirlendi.
"Ellerinde araç yoktu"
Bakanlığa bu durumun nedenleri soruldu. Bakanlıktan gelen yanıtta araç kiralamalarının Bakanlar Kurulu kararlarına uygun olarak yapıldığı ancak sözleşme imzalandıktan sonra bazı sıkıntılar yaşandığı belirtilerek, “Sözleşme imzalandıktan sonra çeşitli nedenlerle (şartnamede belirtilen aracın ellerinde bulunmaması, araçların arıza yapması vb.) yüklenici firma tarafından karşılanamayacağı gerekçe gösterilerek, aynı özelliklerde fiyat farkı ödenmeksizin sunulan yabancı menşeli araçlar hizmetlerin aksamaması amacıyla birimler tarafından kullanılmaya başlanmıştır” açıklaması yapıldı.
"Sözleşme feshedilmeliydi"
Sayıştay denetçilerinin bakanlığın açıklamasını da dikkate alarak yaptığı değerlendirmede ise mevzuata aykırılıklar şöyle sıralandı: “Cevapta belirtildiği üzere, şartnamede belirtilen aracın yüklenici tarafından karşılanamaması durumunda, İhale Kanunu’na göre yapılması gereken işlem, yüklenicinin sözleşmeye uygun davranması konusunda uyarılması, uymuyorsa da sözleşmenin feshedilmesi ve yüklenici hakkında yasaklama kararı alınması gerekmektedir. Ayrıca ihale ve ödeme belgelerinin incelenmesinde, ‘araçların arıza yapması nedeniyle’ yabancı menşeli araçlarla değiştirildiğine ilişkin hiçbir kayıt mevcut değildir. Araçlar yüklenici tarafından en başından itibaren yabancı menşeli araç olarak kuruma verilmiştir. Kaldı ki, araçların sonradan arıza nedeniyle değiştirilmesi gerekse dahi ihale şartnamesine uygun olarak yabancı menşeli araç yerine yine yerli araçla değiştirilmesi gerekir. Diğer yandan, arıza yapan araçların yerine yerli araç kullanımının, hizmetin aksamayacağı da aşikardır. Bu itibarla, bulgumuzda da belirtildiği üzere, 237 sayılı Taşıt Kanunu’nun 10'uncu maddesinin 5'inci fıkrasının açık hükmüne aykırı olarak, bakanlığın bazı birimlerinin yerli olarak ihalesi yapılan araçları, ihaleden sonra yabancı menşeli araçlara çevirmesi ve bu şekilde kullanması uygulamasının belirtilen kanuna aykırı olduğu değerlendirilmektedir.”
