Metris Cezaevi'nde tutukluyken işkence gören Engin Çeber'in ölümü, kötü muamele ve işkence iddialarını yeniden gündeme getirdi. Hem Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığı verileri, hem de Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) raporları, geçen yıla göre işkence ve kötü muamele ile ilgili şikâyet başvurularının arttığını ortaya koyuyor.
Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığı'nın (BİHB) 2007 raporuna göre geçen yıl kötü muamele ve işkence şikâyetiyle ilgili toplam 162 başvuru yapılırken, bu yılın ilk altı ayında bu sayı 204'e çıktı.
26 işkence şikâyeti
Ancak, BİHB Başkanı Hasan Tahsin Fendoğlu, bu tür suçlarda artış olup olmadığının mahkeme kararlarıyla ortaya çıkacağını belirterek, "Kurumumuz tanındıkça başvurusu sayısı da artıyor" görüşünde.
BİHB'nin 2007 yılı ihlal iddiaları raporuna göre yıl içinde 1318 ihlal başvurusu oldu. "Kötü muamele" 133 başvuruyla ikinci sırada yer aldı. Başkanlığın 2008'in ilk altı ayıyla ilgili raporuna göre ise, yılın yarısındaki kötü muamele şikâyetleri, geçen yılın tamamındaki toplam şikâyetin üzerine çıktı.
Bu yılın ilk altı ayında ise kötü muamele şikâyeti 178'e ulaştı. İşkence şikayetlerinde de belirgin bir artış dikkat çekiyor. Geçen yıl 29 işkence şikâyeti kayda geçerken, bu yılın ilk altı ayında neredeyse bu sayıya yaklaşıldı. 2008'de 26 işkence şikâyeti yapıldı.
TİHV raporu
TİHV verilerine göre, 2008'de gözaltında ya da cezaevinde, şüpheli ölüm vakalarında artış var. TİHV raporuna göre, 2005'deki ölüm sayısı 16, 2006'da 11, 2007'de 10.
2008'de 1 Ocak-13 Ekim tarihleri arasındaki şüpheli ölüm sayısı ise 29. Vakfın 29 kişilik şüpheli ölümler listesinde, Ergenekon soruşturması kapsamında tutuklandıktan sonra cezaevinde hayatını kaybeden Kuddusi Okkır ve Engin Çeber de var. Listede, cezaevinde kalp krizi ve intihar olarak kayıtlara geçen ölümler de yer alıyor.
İşte şüpheli ölümlerden bazıları
Hasan Eroğlu: 26 Ocak 2008'de Ankara Sincan 2 No’lu F Tipi Cezaevi'nde, mide rahatsızlığı ve nefes almakta zorluk şikâyetleriyle revire kaldırılan Hasan Eroğlu'nun (59) tüm müdahalelere rağmen kurtarılamadığı ve kalp krizi geçirerek öldüğü açıklandı. Eroğlu, 1992'de Mardin Dargeçit'te tutuklanmış ve PKK davasından müebbet hapse mahkum olmuştu.
Nazmi Nejat Arıbaş ve kimliği belirlenemeyen bir kişi: Antalya L Tipi Cezaevi'nde 18 Şubat 2008'de Nazmi Nejat Arıbaş (35) ve adı belirtilmeyen 16 yaşında bir hükümlünün intihar ettiği belirtildi. Arıbaş'ın çevresindekilere cezaevinde yaşamının tehlikede olduğunu dile getirdiği ileri sürüldü.
Osman Dönmez: Bir suç örgütünün lideri olduğu gerekçesiyle yargılanan Osman Dönmez'in, 22 Mart 2008'de, tutuklu kaldığı Tekirdağ F Tipi Cezaevi'nde geçirdiği kalp krizi nedeniyle kaldırıldığı hastanede hayatını kaybettiği bildirildi.
Üç kere dilekçe verdi
İsmail Hakkı Kaya: 27 Mart 2008'de Antalya L Tipi Cezaevi'nde tutulan İsmail Hakkı Kaya (28), yatağında ölü bulundu. Ailesi, Kaya'nın vücudundaki izler nedeniyle suç duyurusunda bulundu. Kaya'nın cezaevinde sürekli işkence gördüğünü ve bu yönde savcılığa üç kere dilekçe vermesine rağmen sonuç alamadığını ifade eden babası, oğlunun vücudundaki darp izlerinin tespit edildiğini ve ölümünün kendilerine iki gün sonra haber verildiğini belirtti.
Selçuk Yıldır: 27 Mayıs 2008'de Kocaeli'nde çeşitli suçlardan arandığı iddia edilen Selçuk Yıldır'ın (28), gözaltına alınarak getirildiği Saraybahçe Polis Merkezi'nde intihar ettiği, Kocaeli Emniyet Müdürü Hüseyin Namal tarafından açıklandı.
‘Polis aracından düştü’
Vusale Süleymanova: 13 Haziran 2008'de Iğdır'da kimlik sorgusu için gözaltına alınarak karakola götürülmek üzere polis aracına bindirilen Vusale Süleymanova'nın (22), hareket halindeki araçtan düşerek kafasını "yere çarptığı" ileri sürüldü. Süleymanova, 20 Haziran 2008'de yaşamını yitirdi.
Metin Yüksel: 2 Temmuz 2008'de Zonguldak'ta Metin Yüksel (38) adlı kişi, nezarethaneye gireceği sırada, belindeki kemer çıkarılmak istendi. Bir anda panik yaparak kaçmak isteyen Yüksel'in ayağı takılınca yere düştü. Yüksel'in kaldırıldığı hastane öldüğü belirlendi.
Bülent Gülbay: 12 Temmuz 2008'de, ağırlaştırılmış ömür boyu hapis cezasına çarptırılan Bülent Gülbay'ın (40), tutulduğu Karaman Ermenek M Tipi Kapalı Cezaevi'nde koğuşundaki odada kendini iple asarak intihar ettiği ileri sürüldü.
Mehmet Ölçüm: Mehmet Ölçüm'ün (44), 20 Temmuz 2008'de Alanya L Tipi Cezaevi'nde çamaşır ipiyle banyodaki demire kendini astığı iddia edildi.
Rahatsızlık yine rahatsızlık
Aytekin Gümüşbaş: Muğla E Tipi Kapalı Cezaevi'nde geçirdiği rahatsızlık sonucu 24 Temmuz 2008'de öldü. Rahatsızlanan Gümüşbaş'ın, tedavisinin ardından tekrar cezaevine getirildiği; yine rahatsızlanınca hastaneye sevk edildiği fakat kurtarılamadığı ifade edildi.
Yılmaz Özdemir: Fethiye Kapalı Cezaevi'nde 25 Temmuz 2008'de iki saat içerisinde üç mahkum rahatsızlanarak hastaneye kaldırıldı. Biri kalp krizi, diğeri solunum yetmezliği ve üçüncüsü de sinir krizi geçirdiği için hastaneye kaldırıldığı öğrenilen mahkumlardan Yılmaz Özdemir (50) kurtarılamayarak hayatını kaybetti.
Şükrü Ege: Kaynaklar Belediyesi'nin Hesap İşleri Müdürü Şükrü Ege (44), 4 Ağustos 2008'de tutuklu bulunduğu Kırıklar 1 No'lu F Tipi Cezaevi'nde geçirdiği kalp krizi sonucu yaşamını yitirdi. Şükrü Ege'nin eşi Süheyla Ege, "Tansiyon hastasıydı. Göz göre göre ölüme terk edildi" şeklinde açıklama yaptı.
‘İntihar etti’ iddiası
Abdullah Ekinci: "Yasadışı örgüte yardım ve yataklık ettiği" iddiasıyla Tekirdağ E Tipi Cezaevi'nden tutuklu bulunan Ekinci'nin (24), tutukluluğunun altıncı haftasında 2 Ağustos 2008'de kaldırıldığı İstanbul Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi'nde intihar ettiği belirtildi.
Baba Mustafa Ekinci, vücudunda morluklar olduğunu söylediği oğlunun kendisine "Beni burada öldürecekler, buradan sağ çıkamayacağım" dediğini savundu.
Abdülaziz Ekinci: 21 Ağustos 2008'de Mardin Cezaevi'nde hükümlü bulunan Abdülaziz Ekinci yaşamını yitirdi.
Hüseyin Şaşmaz: Gaziantep H Tipi Cezaevi'nde Hizbullah davasından yedi aydır tutuklu bulunan Hüseyin Şaşmaz'ın 6 Ekim'de intihar ettiği bildirildi.
