T24 - Ayasofya'da ayin yapmak isteyen 200 kişinin başında bulunan Yunan asıllı Amerikalı Chris Spirou, 'Hangi kurallara göre, hangi hukuka göre kutsal bir yerde dua etmek, ayin yapmak provokasyon olabilir? Buna kim karar verebilir. Papa Ayasofya’da dua etti. Onu tutukladınız mı?" diye konuştu.
Kendilerini Yunan asıllı Amerikan vatandaşı olarak tanıtan Ayasofya eylemcisi 200 kişinin başında Yunan asıllı bir Amerikalı Chris Spirou var.
67 yaşındaki Spirou Yunan-Amerikan Kültür Derneği'nin Başkanı. Henüz 13 yaşında ailesiyle Yunanistan'dan Amerika Birleşik Devletleri'ne göç etmiş. Amerika'daki Yunanlılar için yürüttüğü lobi faaliyetleriyle tanınıyor.
Siyasi kariyeriyse 1970 yılında New Hampshire'den Demokrat Parti temsilciler meclisi üyeliğine seçilmesiyle başlamış. Amerikan Dışişleri Bakanı Hillary Clinton'la yakın dostluğu bulunuyor.
Ancak Amerika Birleşik Devletleri'nde de tartışmalı bir isim zira bir dönem savaş suçlusu Sırp lider Slobodan Miloşeviç'in danışmanlığını üstlenmiş.
Spirou, Ayasofya'nın kilise olarak ibadete açılması için bir kampanya yürütüyor. Bu çerçevede iki yıl önce Başbakan Erdoğan'a bir mektup yazdı.
Spirou, yarınki eylemle ilgili NTV'de Can Dündar'ın sorularını yanıtladı:
Şu anda neredesiniz ve yarın için muhtemel program nedir?
Şu an Yunanistan’dayım ve Alexandropolis’teyim. Yarın ki programımız büyük muazzam şehir olan İstanbul’u ziyaret etmek ve Ayasofya kilisesinde dua etmek.
Türk hükümeti bu girişiminizi provokatif olarak değerlendirdi? Geçen yıl Türkiye hükümetini bilgilendirmiştik. Bu bilgilendirmede Türkiye'nin 2010 Avrupa Kültür Başkenti olmasının aynı zamanda dini özellikleri de kapsadığını, duaların ayinlerinde kültürel mirasın bir parçası olduğunu söylemiştik. Biz aynı zamanda Ortodoks Hıristiyanlar açısından Ayasofya’yı bizim kültürel mirasımızın bir parçası olarak kabul ediyoruz. Tıpkı Müslümanların İsrail’in başkentindeki El Aksa camiini nasıl kendileri açısından kutsal görüyor ve dua etmek istiyorlarsa bizde öyle değerlendiriyoruz.
Ama Ayasofya son 70 yıldır bir müze. Ne olarak hizmet ettiğini biliyorum ama Ayasofya herkesin çok iyi anladığı bir isim. Ayasofya aslında 'tanrının kutsal bilgeliği, ilmi' anlamına geliyor. Dolayısıyla kim hangi uluslar arası hukuk kapsamında tanrının kutsal bilgeliğini, ilmini kendi başlarına müzeye dönüştürme haklarını nasıl buluyor bunu bilemiyorum. Burada fotoğraflar var, kediler, fareler var. Nasıl bir müze orası. Ama tanrının kutsal ilminin olması gereken müze burası değil. Zaten böyle bir yer müzede olmamalı.
Evet anlıyorum ama şu anda müze orası ve Türkiye'deki Müslümanlarda orada namaz kılamıyorlar yasaklanmış durumda.
Müslümanlar Hazreti Muhammed’in kelamını takip eden Müslümanlar Hıristiyanların kilisesinde dua edebilirler, namaz kılabilirler. Bence burada sorun inançlı Müslümanlarla ilgili değil. Onlar hiçbir şekilde kiliseleri başka bir şeye dönüştürmeye çalışmıyorlar. Siyasi liderler, kiliseleri ve camileri başka bir şeye dönüştürmeye çalışıyorlar. Müslümanlar bizimle dua edebililer, namaz kılabilirler. Biz de onlarla dua edebiliriz.
Türkiye hükümeti açısından da bunun bir provokasyon olmadığına, karşı karşıya gelme durumu olmadığını ifade etmek istiyorum. Biz onlara zaten haber verdik mektuplar yazdık. Ancak Türk hükümeti hiç bunlara yanıt vermedi. Burada nasıl bir provokasyon var ben anlamadım. Hangi kurallara göre, hangi hukuka göre kutsal bir yerde dua etmek, ayin yapmak nasıl provokasyon olabilir? Buna kim karar verebilir. Papa Ayasofya’da dua etti. Onu tutukladınız mı? ya da bir şekilde suçladınız mı? 1967 yılında Ayasofya’yı ziyareti sırasında dua etmişti. Papa bir müzede dua ettiğini, dizleri üzerine çöktüğünü gördünüz mü?
Eğer yarın tutuklanırsanız nasıl bir tepki vereceksiniz? Bu durumda AİHM’ne neden bana Papa’dan daha farklı davranıldığını soracağım.
Siz bu konudaki ısrarınızın Türkiye'deki bazı grupları Ayasofya’nın cami olmasını savunan bazı grupları teşvik edeceğini ve bir takım provokasyonlar, bir nevi kaos yaratacağını düşünüyor musunuz? Ben bir şekilde bir grubun, komite örneğin Aya İrini kilisesinde yıllar önce bir takım oyunlar, konserler verilebileceğine karar verdiğinde bu karar Avrupa Kültür Başkenti olması sebebi ile destekledik. Sizin yetkilileriniz böyle bir durumda AİHM’e yanıt vermek durumunda kalacaktır.
Patrikhane’de sizin bu tutumunuza karşı, Yunanistan hükümeti, ABD yönetimi sizi destekliyor mu?
Hiçbir ülkenin yönetimi, hükümeti bana bu işi yapmam için bana ne yalvarabilir, ne de aksi yönde telkinde bulunabilir. Bu siyasetin işi değil. Burada ABD hükümeti, Türkiye hükümeti böyle bir durum söz konusu değil. Biz hiçbir şekilde Türk halkına, Türk hükümetine karşı da değiliz. Biz herhangi bir hükümetin örneğin; Obama ki benim başkanım kendisi eğer benim Manchester’da gittiğim kutsal kilisenin müze yapılmasına karar verirse bunun nedeni ne olursa olsun onu da AİHM’e dava ederim hemen ertesi günü.
Ayasofya'da dini ayin gerçekleştirilmesini talep eden Yunan kökenli Amerikalılardan oluşan yaklaşık 250 kişilik grup, Türkiye'ye gitmekten vazgeçti.
Gelmekten vazgeçtiler
Yunanistan'ın Dedeağaç (Aleksandrupolis) kentinde bulunan ve dün akşam, en geç yarın sabah saatlerinde Türkiye'ye hareket etmesi beklenen grubun lideri ve Uluslararası Ayasofya Kilise Camiası Organizasyonu Başkanı Chris Spiru, A.A muhabirine yaptığı açıklamada, "kendilerine Türk makamlarından söz konusu talep ve faaliyetlerinin kışkırtıcı olarak nitelendirildiğine dair bir belge ulaştığını" söyledi.
"Grubun amacının sadece dua etmek olduğunu" savunan Spiru, belgenin adeta, "Türkiye'ye giriş yasağı" niteliğinde olduğunu iddia ederek, bu gelişme nedeniyle İstanbul'a hareket edilmeyeceğini bildirdi.
