Edward Snowden, Amerikan Milli Güvenlik Dairesi'nin internet gözetimine yönelik çalışmalarını ifşa etmesi sebebiyle Özgür Düşünce için Sakharov Ödülü'ne aday gösterildi.
Aralarında Alternatif Bilişim Derneği'nin de bulunduğu, dijital hak ve özgürlük savunucusu 23 Avrupalı kuruluş, Snowden'ın adaylığını desteklemek için, ödülü oylayacak olan Avrupa Meclisi Başkanlar Meclisi'ne yönelik bir açık mektup yayınladı.
Mektupta Snowden'in ortaya çıkardıklarının "demokratik bir devlette gözetimin kabul edilebilir sınırları ve istibarat faaliyetlerinde terörizmin meşruiyeti ve orantısı hakkında çoktandır gerek duyulan ve gecikmiş bir kamusal tartışmayı" tetiklediği belirtildi.
Mektupta Snowden'in dünyaya duyurduklarının "hesap verilemez topyekün gözetim diktatörlüklerle sınırlı" olmadığını, "demokrasiler de yurttaşların temel özgürlüklerini ortadan kaldırmakta" olduğunu gösterdi denildi.
Aralarında Alternatif Bilişim Derneği'nin de bulunduğu 23 kuruluşun yayımladığı açık mektrup şöyle:
Temel hakları -ifade ve bilgilenme özgürlüğü dahil- koruyan 23 Avrupalı hükümet-aşırı örgüt adına size yazmaktaki amacımız, Sakharov Ödülünü alabilmesi için Edward Snowden'i desteklemektir.
Edward Snowden'in yakın zamanda ortaya çıkardıkları, Birleşik Devletler ve ötesinde, demokratik bir devlette gözetimin kabul edilebilir sınırları ve istibarat faaliyetlerinde terörizmin meşruiyeti ve orantısı hakkında çoktandır gerek duyulan ve gecikmiş bir kamusal tartışmayı tetikledi. Ortaya çıkanlar Avrupa Birliği'nde de tartışmalar başlattı.
Özgür Düşünce için Sakharov Ödülü'nün başından beri amacı, insan hakları ve temel özgürlükleri, özellikle de ifade özgürlüğü hakkını savunmak için etkin faaliyet yürüten bireylerin tanınmasıdır. Snowden'in örnek kişiliği ile bu kriterleri sağladığına inanıyoruz. Eğer ödül ona verilirse Avrupa Birliği'nde demokrasi ve yasallığın -özellikle de sızdırıcıların korunması konusunda- gelişimine bir katkı olacaktır. Bu aynı zamanda uluslararası yasaya saygı duyulduğu mesajını da taşıyacaktır. Ödülün Snowden'e verilmesi, insan hakları ihlalleri hakkında açıkça konuştuğu için saldırıya uğrayanlara AB'nin değer verdiği ve koruduğunu dünyaya açıkça beyan edecektir. Daniel Ellsberg ve önceki NSA sızdırıcıları Snowden'in eylemini övmüşlerdi. Bizce Andrei Sakharov olsa o da aynısını yapardı.
Sakharov -baskıcı devlete muhalif olmuş bir nükleer fizikçi- ulusal güvenlik ve savunmadaki konumunu kullanarak insan haklarının korunumuna dair endişeleri ifade etmişti. Bunun gibi, Snowden profesyonel bilgisini kullanarak bireylerin temel haklarının kötüye kullanımına ve bunun toplumlara olan etkisine dikkat çekti. Bu iki insan da devlet hizmetinden yurttaş hakları savunuculuğuna dönüşümlerinde muhalifleşirken bu eylemlerinin onlara getirebileceği maliyetin bütünüyle farkındaydılar. Temel insan haklarımız için cesurca, eylemi sonucunda kişisel özgürlüğüne yansıyacak maliyeti tahmin ederek, tutum almış bu insanı tanımak Avrupa Birliği'nin ahlaki görevidir.
Kısa listede yer bulabilmiş bütün adayların ödülü hak ettiklerinin farkındayız ve yapılacak seçimin zor olduğunu anlıyoruz. Fakat bütün adaylar aynı konumda değiller. Diğer adayların faaliyetleri totaliter rejimlere karşı olduğu için zaten birçok ödül almışlardır ve tartışmalı bir konumda değiller.
Sakharov Ödülünün verileceği kişiyi seçerken lütfen Snowden'in dünyaya neyi gösterdiğini hatırlayın: hesap verilemez topyekün gözetim diktatörlüklerle sınırlı değil, demokrasiler de yurttaşların temel özgürlüklerini ortadan kaldırmakta. Lütfen aklınızda tutun: Avrupa Birliği'nin şu anda yapabileceği birkaç şeyden biri Edward Snowden'i desteklemektir.
Snowden'in eylemleri, geleneksel basit ulusalcı dinamiklerin ötesinde, küresel düzeyde devlet gücünün pervasızlığına meydan okumuştur. Ödül, sınırları olmayan ağların dünyasında aktivizmi savunan bir yöne işaret edecektir. Edward Snowden gözüpek eylemleri için ne kolektif olarak Avrupa Birliğinden, ne herhangi bir Üye Devlet veya herhangi bir Avrupa kurumundan destek almıştır.
Avrupalı yurttaşlar olarak Sakharov Ödülü'nün bu nahoş vaziyeti değiştirmenin en iyi yolu olduğuna inanmaktayız. Bu yüzden Sakharov Ödülü'nü, cesareti ve Ödül'ün temsil ettiği değerlere bağlılığı onuruna Edward Snowden'e vermenizde ısrarcıyız.
