-Sınır ötesi operasyon tezkeresi yarın TBMM'de TBMM (A.A) - 04.10.2011 - Sınır ötesi operasyon konusunda Hükümete verilen yetkiyi 1 yıl daha uzatan tezkere, yarın TBMM Genel Kurulunda görüşülecek. TBMM Genel Kurulunun, yeni yasama yılındaki ilk gündemi, sınır ötesi operasyon tezkeresi olacak. Genel Kurul, Hükümete verilen yetkiyi 1 yıl daha uzatan tezkereyi yarın ele alacak. Genel Kurulda tezkere üzerinde bakanın konuşmasının ardından, gruplar ve iki milletvekili şahısları adına konuşma yapacak. Tezkerenin süresi, 17 Ekim'de doluyor. -32 kez izin alındı- Hükümetler, 1950'den bu yana yurtdışına asker gönderme konusunda TBMM'den 32 kez izin aldı. Sınır ötesi operasyon konusundaki tezkerenin yarın kabulüyle, 33. kez izin verilmiş olacak. TBMM'de, bugüne kadar Türk askerinin yurtdışında görev alması konusunda hükümetlere verilen yetkiler ve bölgeler şöyle: -Meclis, 1950 yılından sonra ilk kez Kore'ye Türk askerinin gönderilmesi için dönemin hükümetine izin verdi. 6 Aralık 1950 tarihli birleşimde, ''dünya barışını kurmak, korumak ve insanlığın emniyet ve huzurunun sağlanması amacıyla Türk askerinin BM orduları saflarına katılması'' yönündeki Başbakanlık Tezkeresi'ni kabul etti. -Kıbrıs- Meclis, Kıbrıs'a asker gönderilmesi konusunda çeşitli tarihlerde 3 kez izin verdi. -Bu konudaki ilk tezkere 16 Mart 1964 tarihini taşıyor. 1961 Anayasası'nın 66. maddesine dayandırılan bu karar, ''16 Ağustos 1960 tarihinde, Lefkoşa'da Türkiye, Yunanistan, Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda ile Türkiye arasında imzalanan anlaşmalar uyarınca Kıbrıs'a Türk Silahlı Kuvvetlerinin gönderilmesine izin verilmesini'' içeriyordu. -TBMM, 17 Kasım 1967'de, ''Hükümete verilen yetkinin kullanılmasından doğacak inkişaf ve ihtilatlar karşısında; lüzum, hudut, şümulü Hükümetçe takdir ve tayin olunacak şekilde Türk Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesine'' izin verdi. -Kıbrıs konusundaki üçüncü tezkere ise 20 Temmuz 1974 tarihinde kabul edildi. Dış siyasi olayların ortaya çıkardığı ağır şartlar sonunda ve TBMM'nin 1964 ve 1967 yıllarında verilen izinlerine dayanarak Kıbrıs'a yapılan indirme ve çıkarma harekatının ortaya çıkaracağı durum karşısında gerekliliği, sınırı ve miktarı Hükümetçe takdir ve tayin olunacak şekilde Türk Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesine izin verildi, aynı birleşimde ''TBMM'nin kahraman ve şanlı Türk Silahlı Kuvvetlerine güven, dilek ve takdirleri'' de iletildi. -Körfez krizi- Irak'ın Kuveyt'i işgaliyle başlayan ''Körfez Krizi'' sürecinde de TBMM'den 3 kez karar çıktı. -Körfez krizi sürecinde, ABD ve müttefiklerinin Irak'a yönelik askeri harekatı aşamasında Türkiye'de çok uluslu bir gücün konuşlandırılması gündeme geldi. Hükümet, ''Ülkemize bir tecavüz vuku halinde derhal mukabele edilmesi maksadına münhasır olarak'' Türk Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesi veya yabancı silahlı kuvvetler mensuplarının Türkiye'de bulunması konularında TBMM'den izin istedi. Bu izin, 12 Ağustos 1990 tarihinde hükümete verildi. Önceleri ''Çekiç Güç'' olarak adlandırılan, daha sonra sadece hava gücüyle sınırlı olan ''Kuzeyden Keşif Harekatı'', bu izin kapsamında Türkiye'ye konuşlandırıldı. -TBMM, yine aynı kapsamda 5 Eylül 1990 ve 17 Ocak 1991 tarihlerinde BM Güvenlik Konseyi kararını desteklemek ve Türkiye'nin muhtemel tehlikelere karşı güvenliğinin idame ettirilmesini sağlamak, kriz süresince ve sonrasında olabilecek gelişmeler ışığında Türkiye'nin çıkarlarını korumak amacıyla Türk askerinin yabancı ülkelere gönderilmesine ve yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye'de bulunmasına izin verdi. -Körfez krizi sonrasında Irak ile ilgili BM Güvenlik Konseyi kararlarının hedef ve ruhuna uygun olarak bu ülkenin toprak bütünlüğünün korunması yönelik ABD ve İngiltere hava unsurlarının katılımıyla keşif ve gerektiğinde önleme uçuşlarıyla sınırlı hava harekatında bulunulmasına ilişkin 25 Aralık 1996 tarihli tezkere çıkarıldı. -Bosna-Hersek'ten Afganistan'a- Türk askeri, Körfez Krizi sonrasında dünyanın farklı köşelerindeki savaş ortamlarında görev aldı. Bu amaçla TBMM'den alınan izin sonrasında Türk askeri Bosna-Hersek'ten Afganistan'a kadar geniş bir coğrafyada görev yaptı. Hükümetler, 8 Aralık 1992'de iki ayrı tezkereyle Somali ve Bosna-Hersek'e; 20 Şubat 1997'de İsrail-Filistin çatışmalarının yaşandığı El Halil'e; 10 Nisan 1997 ve 23 Temmuz 1998'de Arnavutluk'a; 8 Ekim 1998'de Kosova'ya; 10 Ekim 2001'de Afganistan'a asker göndermek için TBMM'den izin aldı. -Yeniden Irak ve 1 Mart tezkeresi- ABD'nin Irak'a yönelik operasyonuyla ilgili olarak 4 Başbakanlık Tezkeresi, 2003'te TBMM'ye sunulurken, bunlardan Türk askerinin yabancı ülkelere gönderilmesi ve yabancı ülke askerlerinin Türkiye'ye gelmesini içeren tezkere, yoğun tartışmaların ardından 1 Martta kapalı oturumda görüşüldü. Irak Savaşı nedeniyle ''TSK'nın yabancı ülkelere gönderilmesi ve yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye'de bulunması için Hükümet'e yetki verilmesine'' ilişkin Başbakanlık Tezkeresi, TBMM Genel Kurulu'nda 1 Mart 2003'te ''katılanların salt çoğunluğuna ulaşılmaması'' nedeniyle kabul edilmedi. Bu oylamaya 533 milletvekili katılmış, 264 kabul, 250 ret, 19 çekimser oy kullanılmıştı. Türkiye'deki askeri üs ve tesisler ile limanlarda gerekli yenileştirme, geliştirme, inşaat ve tevsi çalışmaları ile altyapı faaliyetlerinde bulunmak amacıyla ABD'li teknik ve askeri personelin 3 ay süreyle Türkiye'de bulunmasına izin verilmesine ilişkin karar 6 Şubat 2003 tarihinde TBMM'den çıktı. TBMM, 20 Mart 2003'te, TSK'nın Kuzey Irak'a gönderilmesine; bu kuvvetlerin belirlenecek esaslar çerçevesinde kullanılmasına ve muhtemel bir askeri harekat kapsamında yabancı silahlı kuvvetlere mensup hava unsurlarının Türk hava sahasını kullanmalarına 6 ay süreyle izin verdi. Irak ile ilgili aynı dönemdeki diğer tezkere ise 7 Ekim 2003 tarihli oldu. Başbakanlık Tezkeresiyle, Hükümete, Türk Silahlı Kuvvetlerinin, güvenlik ve istikrara katkı yapmak amacıyla Irak'a gönderilmesi, bu kuvvetlerin görev ye kullanılmasına ilişkin gerekli düzenlemelerin yapılması için 1 yıl süreyle izin verdi. -Kongo ve Lübnan- Kongo'daki seçimlerde güvenliği sağlayacak uluslararası güce, Türkiye'nin asker göndermesine ilişkin Başbakanlık Tezkeresi, 27 Haziran 2006'da TBMM Genel Kurulunda kabul edildi. TBMM'den, Lübnan'a asker gönderilmesine ilişkin karar 5 Eylül 2006 tarihinde çıktı. 29 Mayıs 2007 tarihli Lübnan'da BM Geçici Görev Gücü (UNIFIL) kapsamındaki Türk askerlerinin görev süresinin 1 yıl daha uzatılmasını öngören Başbakanlık Tezkeresi ise TBMM'de kabul edildi. UNIFIL'deki Türk askerinin görev süresi 5 Eylül 2010 tarihi itibariyle 4. kez uzatıldı. Meclis, bu konudaki Tezkereyi, 5 Temmuz 2011 tarihinde görüşerek süreyi yeniden uzattı. -Terörle mücadelede yetki- TBMM'nin 17 Ekim 2007 tarihli kararıyla, TSK unsurlarının, terör örgütü PKK'nın yuvalandığı kuzey bölgesi ile mücavir alanlara gönderilmesi konusunda hükümete yetki verildi. Bu yetki 2008, 2009 ve 2010 yıllarında olmak üzere bugüne kadar 3 kez uzatıldı. Yarın Genel Kurulda görüşülecek tezkereyle, bu yetki 4. kez uzatılmış olacak. -Korsanlıklarla mücadele- Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) deniz unsurlarının, Aden Körfezi, Somali karasuları ve açıkları, Arap Denizi ve mücavir bölgelerde görevlendirilmesi için 10 Şubat 2009 tarihli TBMM kararı alındı. ''Korsanlık, deniz haydutluğu ve silahlı soygun eylemleriyle mücadele'' amacıyla yürütülen uluslararası çabalara destek vermek amacıyla TSK unsurlarının gönderilmesine ilişkin bu yetki, 2010 yılında ve son olarak da 10 Şubat 2011 tarihinden geçerli olmak üzere bir yıl uzatıldı. BM Güvenlik Konseyi kararları çerçevesinde, Libya'da istikrar ve güvenliğin yeniden tesisine yönelik uluslararası çabalara çok boyutlu katkıda bulunmak üzere Türk Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesine ilişkin tezkere, 24 Mart 2011'de görüşülmüştü.
