Şili'de 8.8, Japonya 7.3'le sallandı

T24 - Dün yerel saatle 03.34'te Şili'de meydana gelen 8.8 büyüklüğündeki depremde ölü sayısı artmaya devam ederken, Şili Devlet Başkanı Michelle Bachelet depremde hayatını kaybedenlerin sayısını 708 olarak açıkladı. Şili'deki şiddetli depreminden bir gün önce de Japonya açıklarında 7.3 şiddetinde deprem meydana gelirken, Şili'deki depremin ardından Pasifik Okyanusu havzasındaki 57 ülke, Pasifik Tsunami Uyarı Merkezi'nce tsunami tehlikesi için "uyarılırken", tsunamiler tehlikesinin azalmasıyla uyarılar iptal edildi. Başkent Santiago'da bulunan Türk Büyükelçiliği binasında deprem sonrası hafif hasar meydana gelirken, şehirde yaşayan Türk vatandaşlarının durumlarıyla henüz net bir bilgi bulunmuyor. 



Şili'deki 8.8 büyüklüğündeki deprem sonrası ölü sayısı yükselmeye devam ederken konuyla ilgil son açıklama Şili Devlet Başkanı Michelle Bachelet'ten geldi. Bachelet, şu ana kadar 708 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı.

Ayrıca havalimanının bugün (28 Şubat 2010) de kapalı tutulacak olması dünyadan gelecek insani yardımları aksatabileceği açıklandı.


Afet ilan etti

Şili’nin ilk kadın Devlet Başkanı olan Michelle Bachelet, 2006 yılında göreve başlamasından bu yana en büyük krizi yönetiyor. Aslen çocuk doktoru olan merkez solcu lider, gün boyunca afet koordinasyon merkezindeydi.

Bachelet ülke çapında “afet hali” ilan etti ve “Büyük bir deprem oldu, artçılar da sürüyor. Buna rağmen sistem işliyor. Halk sakin olmalı. Elimizden geleni tüm gücümüzle yapıyoruz. Yola çıkmayın, çünkü trafik ışıkları çalışmıyor” dedi. Bachelat, 11 Mart’ta görevi Sebastian Pinera’ya devredecek.


Bağlantı yok

Şili’nin orta ve güney kesimleriyle bağlantı kurulamadığı için kaç binanın yıkıldığı ve kaç kişinin öldüğü belirsiz. Elektrik ve telefon hatları koptu, köprüler yerle bir oldu. Geçen ay Haiti için seferber olan dünya, 2004’te Endonezya’yı vuran 9 büyüklüğündeki depremden beri yaşanan bu en büyük felaket için yeniden dayanışma içinde. ABD de Şili hükümetine yardım etmeyi önerdi.


Deprem Şili'yi uykusunda vurdu

Yerel saatle 03.34, Türkiye Saati İle 08.34'te meydana gelen depremin merkez üssünün, Şili'nin en büyük ikinci şehri olan 200 bin nüfuslu Concepcion'un 115 kilometre kuzeydoğusu olduğu ve depremin yerin 35 kilometre altında meydana geldiği açıklanmıştı.

Şili'nin güney ve orta bölgelerini sallayan ve yaklaşık 1.5 dakika süren 8.8 büyüklüğündeki deprem sonrası konuşan Şili Devlet Başkanı Michelle Bachelet ülkede afet durumu ilan etmişti. 

8.8 şiddetindeki depremin ardından Şili/Foto Galeri

Depremin merkez üssüne 320 kilometre uzakta bulunan Şili'nin başkent Santiago'da bazı binaların yıkıldığını belirtilirken, sarsıntının ardından birçok şehirde telefon ve elektrik kesintileri yaşandığı, bu yüzden depremin yarattığı hasarın belirlenmesinde güçlükler yaşandığı ifade edilmişti.

Deprem sonrası bir park yerinin tavanının çökmesi nedeniyle 50'ye yakın araç da enkaz altında kalırken, Amerikan Jeolojik Araştırma Kurumu 8.8 büyüklüğündeki deprem ardından Şili şiddetli artçı şokların meydana geldiğini, bu artçı şokların bazılarının büyüklüğünün 6.9, 6.3 ve 5.6 olduğunu açıklanmıştı.


Depremin şiddetiyle ilgili açıklama 3 kez değiştirildi

Brezilya ve Peru'daki havayolları yetkilileri, ülkenin başkenti Santiago'daki uluslararası havaalanının kapatıldığını ve yeni bir duyuruya kadar tüm uçuşların iptal edildiğini söylemişti.

Amerikan Jeolojik Araştırma Kurumu, depremin büyüklüğünü önce 8.3 olarak açıklamış, daha sonra ise 8.5 olarak değiştirmişti. Merkez, son olarak yaptığı açıklamada ise depremin büyüklüğünün 8.8 olduğunu belirtildi.


Madenler durdu

Deprem, yangınları da beraberinde getirdi. Şili’nin en büyük ikinci şehri olan Concepcion’da birçok bina alevlere teslim oldu. Dünyanın bir numaralı bakır üreticisi olan ülkenin en büyük iki madeninde üretim durdu. Başkent Santiago’da otoyolun çökmesiyle birçok araç takla atarak yere çakıldı. Bazı araçlar yıkılan viyadüklerin altında kaldı. Santiago’da bir katlı otopark da çöktü. Başkentten ülkenin güneyine uzanan yolların kullanılamaz hale geldiği bildirildi. Uykularından müthiş bir sarsıntıyla uyananlar, battaniyelerini kaptıkları gibi sokağa fırladılar. Artçı sarsıntılar yüzünden sabah olana kadar kimse evlerine dönmedi. Şoka girerek birbirine sarılıp ağlayanlar görüldü.


Elçilikte hafif hasar

Deprem, Türkiye’nin Santiago’daki büyükelçilik binasında hafif hasara neden oldu. İlk belirlemelere göre, deprem sonucu ölen ve yaralananların arasında Türk bulunmuyor. Depremin ardından Dışişleri Bakanlığı, Türk Büyükelçisi Mehmet Akat ile irtibata geçti. Akat, depremin merkez üssünün başkente yaklaşık 350 kilometre uzaklıkta olduğunu Ankara’ya rapor etti.

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Burak Özügergin, başkent Santiago ve çevresinde yaklaşık 200 Türk vatandaşının yaşadığını belirterek, bu kişilerin  hepsine ulaşılamadığını, ancak şu ana kadar Türk vatandaşlarından herhangi bir kayba dair bilginin ulaşmadığını anlattı. Şili’de yaklaşık 400 Türk bulunuyor.

Tsunami alarmı iptal edildi
    
Öte yandan, Şili'deki deprem nedeniyle Hawai'de ilan edilen tusnami uyarısı iptal edildi. Ancak Japonya 2-3 saat içinde tsunaminin ülkenin Büyük Okyanus kıyısını vurabileceği endişesiyle alarma geçti.
    
Japon Meteorolji Ajansı yetkilileri ise Şili'deki depremden sonra ülkenin Büyük Okyanus kıyılarını büyüklüğü 3 metreden yüksek dalgaların vurma olasılığı olduğunu bildirdi.
    
Daha önce yapılan tsunami uyarısının devam ettiği vurgulanan açıklamada, özellikle sahil kesimine yakın insanların yüksek yerlere çıkmaları ve denize yakın bölgelere inmemeleri uyarısı yapıldı.
    
Filipinler de, tsunami tehlikesi nedeniyle sahil kesiminde yer alan 19 bölgenin tehlikeli olduğunu ve bu bölgelerde halkın yüksek kesimlere çıkması gerektiğini bildirdi.


57 ülke tsunami için uyarılmıştı

Pasifik Tsunami Uyarı Merkezi, depremin ardından Şili ve Peru için tsunami uyarısı yaparken aralarıda Kolombiya, Antarktika, Panama, Kosta Rika, Ekvador, Kolombiya, Avusturalya, ABD'nin Batı sahilleri, Havai Adaları ve Japonya'nın da bulunduğu 57 ülke riskli bölge kapsamına alınarak, uyarılmıştı.


Amerikan Jeolojik Araştırma Kurumu, deniz seviyesinde kaydedilen değerlerin, tsunami oluştuğunu gösterdiğini belirterek, tsunaminin depremin Şili'deki merkez üssü yakınlarındaki sahil boyunca yıkıcı etki yaratabileceğini, ayrıca daha uzak kıyılar için tehdit oluşturabileceğini ifade etti.

Ayrıca Şili'deki depremin etkisiyle ABD'nin Kaliforniya eyaletinde 3 orta ölçekli deprem meydana geldiği de açıklanmıştı.

Dünya tarihinde kayıtlara geçen en büyük deprem de Şili'de gerçekleşmişti. 9.5 büyüklüğündeki 22 Mayıs 1960 tarihli depremde bin 655 kişi ölmüş, 2 milyon insan evsiz kalmıştı. Depremin ardından gerçekleşen tsunamide ise Hawaii, Japonya ve Filipinler'de ölenler olmuş, ABD'nin batı kıyıları zarar görmüştü.



Gündoğdu: Can kaybı artacak

Yaşan depremin ardından NTV’ye konuşan İstanbul Üniversitesi öğretim üyesi Oğuz Gündoğdu, şunları söyledi:

“Deprem yerleşim yerlerine yakın, bu yüzden can kaybının artması sürpriz olmayacak. Artçıları da kuvvetli, bunlar da korku yaratır.

Büyük bir depremden sonra tsunami olması için başka koşulların da meydana gelmesi gerekiyor.

Tsunami olmuştur ama etkili bir tsunaminin olmadığı anlaşılıyor. Çünkü tsunami olsaydı, çoktan kıyılara ulaşmış olurdu.”



15 derecelik açı var

Bu büyüklükte bir deprem olsa, kötü yapılaşma nedeniyle kayıp ve hasar çok daha büyük olur” dedi. Şili depreminin, 2004’te yaşanan 9 büyüklüğündeki Sumatra depremi gibi nadir görülen depremlerden olduğunu vurgulayan Gündoğdu, her iki depremin de ters faylar üzerinde olduğunu söyledi. Gündoğdu, ters fayların, eğik bir fay düzlemi üzerinde kalan bloğun, düzlemin altında kalan bloğa göre yukarı doğru hareket ettiğini anlatarak, “Şili’de yaklaşık 15 derecelik açıyla, Haiti’de ise yaklaşık 45 derecelik bir bindirme gerçekleşti. Açının sıfıra yaklaşması, bindirmeyi daha da kuvvetlendiriyor” dedi.


Temuco’lu depremzede: Dünyanın sonu gibi

Gün boyunca onlarca artçı sarsıntı yaşandı. İlk üç artçı sarsıntının 6.2, 6.9 ve 6.0 büyüklüğünde oldukları, kendi başlarına bile birçok ülkede büyük yıkıma neden olabilecekleri belirtildi. Temuco şehrinde yaşayan bir Şilili, “Hayatımda böyle bir deprem görmedim, dünyanın sonu gibiydi” dedi.


Kızılay ve GEA yardıma hazır

ŞİLİ’de meydana gelen 8.8 büyüklüğündeki deprem, Türkiye’yi de harekete geçirdi. Kızılay, bölgedeki ihtiyaç tespitinin ardından Şili’ye yönelik gerekli yardımı yapmaya hazır olduğunu Şili Kızılhaç yetkililerine bildirdi. Haiti’deki depremden bir alışveriş merkezinin enkazından beş kişiyi kurtarınca Haitililer’in “Yılmaz Türkler” adını taktığı GEA Arama Kurtarma ekibi de, Şili’deki depremin ardından alarma geçti. GEA ekibi, Şili makamlarından davet çağrısı alır almaz harekete geçecek.


Gül: Geçmiş olsun

Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Şili Devlet Başkanı Michelle Bachelet’ye, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun da Şili Dışişleri Bakanı Mariano Fernandez Amunategui’ye, Türkiye’nin afet karşısında duyduğu derin üzüntü ve başsağlığı dileklerini iletti. Türkiye’nin Santiago Büyükelçiliği mensuplarının durumunun iyi olduğu belirtildi. Büyükelçiliğin Şili’deki 200 kadar Türk vatandaşıyla irtibat kurmaya çalıştığı bildirildi.


İkinci ekonomi merkezi

Nüfusu 250 bin civarında olan Concepcion, Santiago ve Valparaiso ile beraber ülkenin en önemli üç şehrinden biri ve Santiago'dan sonra ülkenin ikinci önemli ekonomi merkezi durumunda.

Concepcion, Santiago'ya 500 kilometre mesafede ve Büyük Okyanus kenarında yer alıyor.

Japonya da 7.3 ile sallandı

Japonya'nın güneyindeki Okinava Adası açıklarında dün gece TSİ 22.31'de 7.3 büyüklüğünde bir deprem meydana gelmiş, sarsıntıda can kaybı veya önemli bir maddi zarar bildirilmemişti.

Yüzyılın en şiddetli depremleri

Yüzyılın başından beri meydana gelen şiddetli depremler, büyüklüklerine göre şöyle:

1960: ŞİLİ - Şili'de 9.5 büyüklüğündeki depremde 5 bin 700 kişi hayatını kaybetti.

Depremin ardından oluşan tsunami, Pasifik kıyısındaki ülkeleri de tehdit etti ve Hawaii'de 61, Japonya'da 130 kişinin ölümüne yol açtı.

1964: ALASKA - Prens William Boğazı yakınlarındaki 9.2 büyüklüğündeki deprem ve ardından gelen tsunami yüzden fazla kişinin ölümüne yol açtı.

2004: ASYA - Endonezya'ya bağlı Sumatra adası açıklarında 9.1 büyüklüğündeki deprem ve ardından gelen tsunami 10 kadar komşu ülkeyi etkiledi, 270 bin kadar insan öldü ya da kayboldu.

1952: SSCB- Kamçatka Yarımadasında 9 büyüklüğünde meydana gelen deprem ve sonrasındaki tsunami Şili ve Peru'yu da etkiledi. Deprem 2 bin 300 kişinin ölümüne yol açtı.

1906: EKVADOR - Kolombiya ve Ekvador kıyıları açıklarında 8.8 büyüklüğündeki depremin ardından oluşan tsunami bin kadar kişinin ölümüne yol açtı.

1965: ALASKA - 8.7 büyüklüğündeki depremin neden olduğu tsunami Aleoutiennes Adalarını etkiledi.

2005: ENDONEZYA - Sumatra açıklarındaki Nias adası yakınlarında 8.6 büyüklüğündeki depremde 900 kişi öldü, 6 bin kişi yaralandı.

1957: ALASKA - Andreanof Adalarını vuran 8.6 büyüklüğündeki deprem önemli bir tsunami faciasına yol açtı.