Şevket Çavdar'ın ameliyattan üç ay önce sigarayı bırakması gerektiği söylenmedi mi?

T24 - Akdeniz Üniversitesi'nde gerçekleşen ilk yüz naklinin ardından gündeme gelen organ nakilleriyle ilgili önemli kararlar alındı. Kompozit Doku Nakli Bilim Kurulu, Hacettepe Üniversitesi'nin yüz, kol ve bacak nakli ruhsatını iptal etti. Yüz nakli için teşekkür edilen Akdeniz Üniversitesi'nin iki bacak nakli yönetmeliğe aykırı bulundu. Çift kol çift bacak nakli sırasında hayatını kaybeden Şevket Çavdar'ın ağabeyi Mutlu Çavdar, nakil ameliyatlarından üç ay öncesinden sigara kullanılmaması gerektiği bilgisinin kendilerine verilmediğini söyleyerek, kardeşinin ameliyata girmeden merdivenlerde sigara içtiğini söyledi.

Hacettepe Üniversitesi Hastanesi'nin yüz, kol ve bacak nakli ruhsatı iptal edildi. Kalp, böbrek ve karaciğer gibi organ nakillerine ise devam edebileceği kaydedildi. Hacettepe Üniversitesi'nde çift kol ve bacak nakli yapılan Şevket Çavdar'ın ölümünün ardından Kompozit Doku Nakli Bilim Kurulu, Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nde ikinci kez toplandı. Kurul, Hacettepe Üniversitesi'nin Kompozit doku nakli ruhsatını iptal etti. Yüz naklinin de yönetmeliğe uygun olmadığı kararına varıldı.

Nakiller masaya yatırıldı

Bugün gazetesinin haberine göre; Kurul, Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürü Prof. Dr. İrfan Şencan başkanlığında 7 kişilik heyetle toplandı. Toplantıya Gazi Üniversitesi Hastanesi'ndeki yüz naklini gerçekleştiren ekibin başında bulunan Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Selahattin Özmen ve Akdeniz Üniversitesi'nde nakilleri gerçekleştiren Prof. Dr. Ömer Özkan katıldı.

Yüz nakli uygun değil

Kurul, yaptığı geniş değerlendirmelerin ardından Gazi Üniversitesi ve Akdeniz Üniversitesi Kompozit Doku Nakli Merkezleri'nce yapılan yüz naklinin uygun bulunduğunu belirtti. Kurulun açıklamasında ayrıca "Hacettepe'de yüz nakli uygun değil. Akdeniz Üniversitesi'nde iki bacak nakli de yönetmeliğe aykırı. Bacak naklinin kriterlere uymadığı saptandı" ifadeleri kullanıldı.  Hacettepe Üniversitesi'nde yapılan iki kol ve bacak naklinde Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliği'nin 18. Maddesi, 2. Fıkrası uyarınca, mevzuat gereğinin yerine getirilmediği anlaşıldığından üniversitenin Kompozit Doku Nakli Merkezi ruhsatının iptal edilmesine karar verildi. Böylece Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'nde Türkiye'nin gündemine oturan yüz, kol ve bacak nakilleri bundan böyle yapılamayacak.

Mesleki rekabet mi?

Akdeniz Üniversitesi'nde ilk yüz naklinin Prof. Dr. Ömer Özkan tarafından yapılmasının ardından Hacettepe Üniversitesi'nde de ikinci yüz nakli ile birlikte iki kol ve bacak nakledildi. Ancak Hacettepe Üniversitesi doktoru Doç. Dr. Serdar Nasır'ın mesleki rekabet sonucu uygun olmayan nakilleri gerçekleştirdiği iddiası tıp camiası tarafından tartışıldı. Bu nakil Şevket Çavdar'ın ölümüyle sonuçlanırken Hacettepe Üniversitesi'ni doku nakli ruhsatından etti.

İptal gerekçesi

Hacettepe Üniversitesi Hastanesi'nin Kompozit Doku Nakli Merkezi Ruhsatının iptal edilmesine gerekçe olarak, Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliği'nin 18. Maddesi, 2. Fıkrası gösterildi. Söz konusu maddede, "Nakil merkezlerinin açılma iznine ait nitelikleri kaybetmeleri veya faaliyetlerinin mevzuata aykırı bulunması hallerinde gerektiğinde Ulusal Koordinasyon Kurulunun da önerisi alınarak Bakanlıkça çalışmaları kısmen veya tamamen durdurulur veya diğer idari tedbirler alınır" ifadeleri yer alıyor.

Hacettepe rapor hazırlıyor

Kurul kararının ardından Hacettepe Üniversite Rektörlüğü'nden yapılan açıklamada nakillerle ilgili sürecin değerlendirildiği belirtildi. Tıbbi uygulamalarda bilimsel ve etik değerlerin esas alındığı kaydedilen açıklamada şu ifadeler kullanıldı: "Hacettepe Üniversitesi bütün tıbbi uygulamalarında bilimsel ve etik değerleri esas almaktadır. Söz konusu nakillerle ilgili olarak Üniversitemizce oluşturulmuş bilimsel kurul konuyu tüm boyutlarıyla değerlendirmektedir. İlgili mevzuata, bilimsel verilere ve etik ilkelere uygunluk hususları bilimsel rapor hazırlandığında ilgili makamlarca paylaşılacaktır."

Öte yandan komisyon toplantısı sonrasında Sağlık Bakanlığı yetkilileri, Prof. Dr. Ömer Özkan ve Doç. Dr. Selahattin Özmen'e başarılı yüz nakillerinden dolayı teşekkür etti. Bakanlık yetkilileri, Özkan ve Özmen'e plaket takdim etti. Hacettepe Üniversitesi yetkililerinden edinilen bilgiye göre üniversite yönetimi kendilerine herhangi bir resmi yazı gelene kadar Kompozit Doku Nakli Bilim Kurulu'ndan çıkan sonuç ile ilgili konuşmama kararı aldı.

Rektör Kurtcephe: Bakanlığın açıklaması yeterli

Akdeniz Üniversitesi (AÜ) Rektörü Prof. Dr. İsrafil Kurtcephe, Sağlık Bakanlığı Kompozit Doku Nakli Bilim Kurulu'nun, Atilla Kavdır'a yapılan bacak naklinin kriterlere uygun olmadığı gerekçesiyle yaptığı uyarıyla ilgili değerlendirmede bulunmayacaklarını söyledi.  Kurtcephe, "Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan açıklama üzerine üniversitemiz tarafından bu konuya dair herhangi bir açıklama yapılmayacaktır. Bakanlığın açıklaması detaylı ve bilgilendiricidir. Bunun üzerine yorum yapmak ve açıklamada bulunmak doğru olmaz" dedi.

Yüz nakline 250 bin lira fatura

Akdeniz Üniversitesi'nde ameliyatı gerçekleştiren Prof. Dr. Ömer Özkan, 19 yaşındaki Uğur Acar'a nakledilen yüzün bedelini 250 bin lira olarak belirledi. SGK fiyatlandırma komisyonu yüz nakli için ödenecek bedeli önümüzdeki hafta belirleyecek. Rakamın 60-70 bin lira arasında sabitlenmesinin beklendiği, fiyatın bundan sonraki yüz nakilleri için de referans olacağı öğrenildi. Maliye, Hazine, ve Çalışma Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığı'ndan oluşan fiyatlandırma komisyonu fiyatı hala tesbit etmedi.

Kalp nakli 56, karaciğer 77 bin lira

Yüz naklinde 250 bin lira talep edilmesi dikkatleri diğer organ nakillerine çevirdi. Yaşamsal önem arz eden kalp, karaciğer ve akciğer nakillerindeki fiyatlar, yüz nakline talep edilen fiyatın çok altında kaldı. Devlet, insanın hayatta kalabilmesi için yapılan kalp nakli ameliyatlarına 56 bin lira, karaciğer nakli için 77 bin lira paket fiyat ödüyor. Yine hastaları diyalizden kurtaran ve 1 milyar liralık diyaliz masrafının Hazine'de kalmasını sağlayan böbrek nakline 31 bin lira veriliyor. Hastalara yapılan ince bağırsak ve akciğer nakillere ise 70 bin lira ödeniyor. Bu operasyonlarda doktora ayrı hastaneye ayrı para verilmiyor.

Nakil mevzuata aykırıydı

Kompozit Doku Nakli Bilimsel Danışma Komisyonu Üyesi Doç. Dr. Selahattin Özmen: Hacettepe Hastanesi mevzuata aykırı nakil yaptı. Kol bacak nakliyle ilgili bir husus var mevzuatta. Diz altı ve dirsek altı nakiller yapılabiliyor. Hacettepe, bunun üzerine çıktığı için mevzuata aykırı bulundu. Akdeniz'de bu konuda bir ihlal yaptı bacak nakliyle ilgili. Bunun yanında yüz ile ilgili de mevzuatımız var. Ağız, burun ve göz bölgesinde, orta hatta ciddi bir deformasyon olması gerekiyor. Ya da çok aşırı psikolojik bir rahatsızlık hissettiren, sosyal alandan uzaklaştıran deformasyonlarda vaka değerlendirilir. Buna göre nakil yapılır. Hacettepe'nin ruhsatının da iptal edilmesiyle ilgili olarak da mevzuata uymayan iki naklin üst üste olması nedeniyle böyle bir karar verildi. İlk nakilde uyarı aldı, ikinci nakilden sonra da ruhsatı iptal edildi. İki ihlalin ardından böyle kararın verilmesi hakkaniyetli olabilir ama kararın ağırlığı tartışılır.

Tedbir alınmalıydı

Sağlık-Sen Genel Başkanı Metin Memiş: Sağlık camiası olarak tüm üniversitelerimizde bu tür nakillerin başarılı bir şekilde yapılmasını arzu ederiz. Ancak organ nakli konusunda belirlenen kriterlere uyulması için de Bilim Kurulu'nun süreçten sonra karar alması yerine, süreç öncesinde ve süreç içerisinde takipte ve denetimde olması gerekirdi. Kamuoyundan gelen tepkiler elbette çok önemlidir. Ancak kamuoyunda bir tepki oluşmadan bu tür konularda başarı sağlanması sorumluluğu da herkesin üzerindedir.

Üçüncü yüz nakli bir kadına yapıldı

Türkiye'nin üçüncü Ankara'nın ikinci yüz nakli 17 Mart'ta Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde gerçekleştirildi. Operasyonun mimarı Gazi Üniversitesi Dekanı Prof. Dr. Sacit Turanlı idi. Nakil yapılan hastanın Kahramanmaraşlı 20 yaşında genç bir bayan olduğu açıklandı.  6 yıl önce ateşli silah yaralanmasıyla burun, üst çene, damak ve üst dudak bölgesinde çok ciddi doku kaybı meydana gelmiş, düzeltme amaçlı 35'in üzerinde ameliyat yapıldığı açıklanmıştı. İstanbul'da 28 yaşındaki genç bir bayanın hayatını kaybetmesi üzerine Doç. Dr. Selahattin Özmen, Prof. Dr. Sühan Ayhan ve Diş Hekimliği Protez Anabilim Dalı'ndan Doç. Dr. Mustafa Koçaklı'dan oluşan ekip Sağlık Bakanlığı'nın ambulans uçağıyla İstanbul'a gitmişti. Vericiden burun, üst dudak ve üst çene kemiğini içeren kompozit doku alınmış nakil yapılacak hasta da Kahramanmaraş'tan Ankara'ya getirilmişti.

3 boyutlu nakil

Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Plastik, Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Ana Bilim Dalı öğretim üyesi Doç. Dr. Selahattin Özmen vericinin burun kökünden itibaren üst çene dahil alınan kemik yapısının, yumuşak dokular ve kıkırdakla beraber üç boyutlu olarak hastaya nakledildiğini söylemişti. Üç boyutlu yapılan nakille ilgili bilgi veren Özmen, "Kemiği, kıkırdağı, dişiyle ve yumuşak dokusuyla beraber bütün bu bölgeyi üç boyutlu olarak getirip yerleştirmek gerekti" diye konuşmuştu.

Başsavcılık nakilde ölümü YÖK'e havale etti

 
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesinde çift kol ve bacak nakli yapılan Şevket Çavdar'ın ölümüne ilişkin suç duyurularına görevsizlik kararı vererek, dosyayı Yükseköğretim Kurulu'na (YÖK) gönderdi. Başsavcılığın, ölüme ilişkin, 2547 sayılı YÖK Kanunu'nun disiplin ve ceza işlerini düzenleyen 53. maddesine dayanarak bu kararı verdiği belirtildi. YÖK Kanunu'nun 53. maddesine göre, konuyla ilgili sorumluların tespitini YÖK yapacak. Kanuna göre, öğretim elemanlarının görevleri ile ilgili ceza soruşturmalarına, ''üniversite yönetim kurulu üyeleri arasından oluşturulacak üç kişilik kurul'' karar verecek.

Dava açılabilecek

YÖK tarafından yapılacak soruşturma sonrasında operasyonu yapan Doçent Doktor Serdar Nasır hakkında dava açılıp açılmamasına karar verilecek. Otopsi raporunun sonucuna göre ihmal tespit edilmesi durumunda ise şüpheliler hakkında iddianame hazırlanarak ceza isteneceği öğrenildi. YÖK Kanunu'na göre öğretim elemanlarının görevleri ile ilgili ceza soruşturmalarına 'üniversite yönetim kurulu üyeleri arasından oluşturulacak üç kişilik kurul' karar veriyor. Kurul tarafından bir suç unsuruna rastlanması durumunda hazırlanan dosya savcılığa iletilerek gerekli soruşturma sonrası da dava açılabilecek.

Çavdar ailesi: Hakkımızı arayacağız

Hacettepe Üniversitesi tarafından çift kol çift bacak nakli sırasında hayatını kaybeden Şevket Çavdar'ın ağabeyi Mutlu Çavdar, kardeşinin denek olarak kullanıldığını savunarak hukuki yollardan haklarını arayacaklarını söyledi. Çavdar, "Yanlış ameliyat yapmışlar. Bizim o anki isteğimize karşı çıkmaları lazımdı. Bacakların hastaneye getirilişi bile yanlıştı. Sadece doku merkezini değil Hastaneyi kapatsınlar. Hem maddi hem de manevi davası açacağız. Ne gerekiyorsa yapacağız" dedi.

Ameliyattan önce sigara içti

Çavdar'ı hastaneye götüren kardeşi Ümit Çavdar ise Hacettepe Üniversitesi'nin ameliyata girmeden önce kendilerine 13 sayfalık bir form imzalattığını söyledi. Ameliyat sırasında oluşabilecek risklerin kendilerine anlatılmadığını iddia eden Çavdar, belgelerde sadece ameliyat sonrasında kullanılacak ilaçların risklerinin yer aldığını savundu.

Çavdar, ameliyata girecek kişinin üç ay öncesinden sigarayı bırakması gerektiği yönünde kendilerine imzalatılan formun 10. maddesini şöyle aktardı:

"Vücudunuzun sağlık durumu ve ameliyat sırasındaki genel sıhhatinizin ameliyat sonrası nasıl iyileşeceğini gösteren önemli bir göstergedir. Yaptığımız mikro cerrahi ameliyatının başarısı ve yara iyileşmesi için önemli bir faktördür. Sigara kullanıyor iseniz mutlaka ameliyatta girmeden üç ay önce sigara kullanımını bırakmak zorundasınız. Aksi takdirde nakil yapılamaz."

Çavdar, kardeşinin ameliyata girmeden önce merdivenlerde bile sigara içtiğini hatırlatarak "Bu insana nasıl nakil yaparsınız" diye sordu.