Rusya'nın beş buçuk aydır sürdürdüğü operasyonlara kısmen son vererek Suriye'den çekilmesi, Moskova'daki strateji uzmanlarının verdiği cevaplar Putin'in doğru bir hamle yaptığını gösterir nitelikte. Rusya uzmanlara göre Putin, hem diplomasi, hem ekonomi hem de siyaset cephesinde kazanmış durumda.
Cumhuriyet'ten Berivan Aydın'ın haberine göre, Cumhuriyet’in Moskova muhabiri Suat Taşpınar, “SSCB dağıldıktan sonra süper güç rolünü kaybeden Rusya, ilk kez dünya sahnesine ‘oyun kurucu’ ülke olarak geri döndü” diyor. Uzun yıllar Moskova’da gazetecilik yapan Cenk Başlamış da Rusya’nın IŞİD’le mücadelede “Batı’nın yardımına koşar gibi görünüp” Washington’la masaya oturduğunu, böylece ABD ile eşit ağırlıkta bir ülke imajı çizdiğini söylüyor. Rus uzman Georgi Bovt’a göre, Rusya’nın asıl amacı Ukrayna krizinin yol açtığı uluslararası tecridi kırmaktı. Bovt, “Bu tamamlandı” diyor.
Çekilme kararının “tamamen duygusal” sebepleri de var. Zira Rus ekonomisi, düşük petrol fiyatları ve Kırım yaptırımları yüzünden zor günler geçirirken, buna bir de operasyon masrafları ekleniyor. BBC Rusça’ya konuşan Igor Sutyagin, “İlk tepkim paranın bitmiş olabileceği.” diyor.
Çoğu uzman, Rusya’nın yeni diplomatik pozisyonunu yaptırımların kaldırılması için koz olarak kullanacağını düşünüyor. Başlamış, Rusya’nın çekilme kararını Batılılarla, özellikle ABD ile istişare ederek aldığı kanaatinde. “Diplomasi al-ver oyunudur. Askerleri çekmenin bir karşılığı olmalı” diyor.
Taşpınar, Putin’in kötü giden ekonomiye rağmen “halkın milliyetçi duygularını okşayan Suriye çıkarması ile popüleritesini yüzde 85’lere taşıdığını” belirtiyor. Suriye’den çekilme kararıyla Sovyetler’den miras Afganistan travmasının önünün alındığı vurgusu yapılıyor. Başlamış da Rusların “Ortadoğu bataklığından çizmelerini fazla kirletmeden” çıktığının altını çiziyor.
Suriye’de düğümlendi
Cenevre’de süren müzakerelere de dikkat çeken uzmanlar, Moskova’yı dinlememeye başlayan Suriye lideri Beşşar Esad’a “Seni kayıtsız şartsız desteklemiyoruz, masaya otur” mesajı verildiğini söylüyor. Carnegie Moskova Enstitüsü uzmanı Aleksey Maleşenko, bundan sonraki senaryoları şöyle özetliyor: “Eğer Rusya çekildikten sonra Esad da çekilirse, Rusya’nın kazançlı çıktığı şüpheli olur. Ama Esad masada ve bir süre daha görevde kalırsa, amaca ulaşıldı demektir. Tehlike, Rusya çekildikten sonra yeniden savaşın alevlenmesi.”
Kritik sistemler kalıyor
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Rus güçlerine Suriye’den geri çekilme emrini vermesinin ardından, ilk bombardıman uçağı grubu ülkeden ayrıldı. Su-34, Su-24, Su-25’lerin Suriye’deki Hmeymim Üssü’nden ayrılması sırasında Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Nikolay Pankov, “kalan hava gücünün terör tesislerini vurmaya devam edeceğini” belirtti. Üsleri korumak için en az 800 askerin kalacağı açıklandı. Türkiye’nin Rus uçağını düşürmesi üzerine Suriye’ye konuşlandırdıkları S-400 hava sistemleri de ülkede kalacak.
