Çağnur Öztürk - T24
Reyting operasyonu aslında son aylarda 800 deneğin deşifre olmasından son patlağını vermişti, 800 deneğin e-posta ile yayıldığı konuşuluyordu ancak bu olay 2009 yılında ilk sinyalini vermişti. TRT 1’de yayınlanan Ayrılık ve Çılgın Kanal adlı dizilerde reyting oynamaları olduğu iddia edilmişti.
Hatta beyaz eşya hediye ederek kendi programlarını izletmek isteyen yapımcılar da gündeme gelmişti. O dönemlerde TİAK bir skandal ortaya çıkarmıştı, yine bir yapımcı, dizisinin reytingleri yükselsin diye, reyting cihazı olan Ankara ve İzmir’deki 20 haneyi maaşa bağlamış, aileler de itiraf etmiş.
Dönemin TİAK Başkanı Ömer Kayalıoğlu, 'reytingi yüksek gösterme' tartışmasında adı geçen iki dizinin, TRT 1'de yayınlanan ve Akademi Neo'nun yapımcılığını üstlendiği 'Ayrılık' ile Joy PR'ın çektiği 'Çılgın Kanal' olduğunu açıklayıp, İki dizinin de TRT'de olmasını tesadüf olarak nitelendirmişti.
Reytingleri ölçen AGB'nin, bu iki diziyle ilgili olarak savcılığa suç duyurusunda bulunduğunu kaydeden Kayalıoğlu; 'Dizilerin seyredilmesini teşvik etmek için reyting cihazı bulunan evlere aylık 300 TL teklif edildiği tespit edildi. Evlere bırakılan telefon numaraları ve isimler vardı, araştırıldı. Özellikle, 'Ayrılık'ın adı geçiyor. 'Çılgın Kanal'ın adı ise sadece iki evde geçmiş. Problem, bu evlerden gelen ölçümlerdeki ani değişim üzerine fark edildi. AGB hemen denetçiyi uyardı.'
Etkilenen ev sayısının 20'ye yakın olmasından şüphelendiklerini söyleyen Kayalıoğlu, 'Bu evler, hemen ölçüm dışı bırakıldı. Savcılık raporuna göre çok ciddi bir tazminat davası açılacak. Belki TRT bile dava açabilir' demişti.
Çılgın Kanal'ın ilk dizisini yapan Yasemin Nak’ın tepkisi şöyle olmuştu; 'Dizimin adını böyle bir olayda geçiriyorlarsa, bunu kanıtlamaları gerekir. Ben de suç duyurusunda bulunacağım. Çok büyük haksızlık yapılıyor. Reyting listesine bakın, dizimizin reytingleri çok düşük zaten. TRT'ye reyting barajını aşamadığım için ceza ödediğim oluyor. Ayrıca, ben yeni bir yapımcıyım zaten, o işleri hiç bilemem.' 'Ayrılık' dizisinin yapım şirketi Akademi Neo ise suskun kalmıştı.
Bunun sonrasında TRT, AGB’den ayrıldı
Yaklaşık iki yıl önce AGB ve onu denetleyen bir üst kurul olan Televizyon İzleyicileri Araştırma Komitesi (TİAK) yöneticilerinin TRT'nin iki program yapımcılarını suçlayan açıklamaları üzerine, TRT Genel Müdürü İbrahim Şahin konuyu araştırıp yargıya taşımış ve AGB de, 220 deneğin reyting ölçüm cihazlarını sökmüştü.
Sonrasına ise TRT, AGB’den ayrılarak SBT adlı şirkete kendi ölçümlerini yaptırmaya başlamıştı.
Nasıl işliyor reyting sistemi?
Araştırma sonucu belirlenen evlere peoplemeter cihazları takılıyor. Artık o evlere denek deniyor. Üzerinde her hane bireyi için ayrı tuş var ve hangi birey izliyorsa izlemeye başladığında ve bitirdiğinde kendi düğmesine basıyor.
Sistemde; kayıt işlerini düzenli yapılan aileler her ay yasal olarak ödüllendiriliyor, programda puan karşılığında izlenen programlar ve bu puanlar karşılığında hediye edilen ev aletlerinden bahsediliyor. Düzenli tv izle hediyeyi kap; 150 puana mutfak robotu, 180 puana elektrikli süpürge, çatal-bıçak seti gibi.
