Otomotiv sektörü ihracatta rekor kırdı; işçiler taleplerinin karşılanmasını istiyor

140 binin üzerinde işçiyi ilgilendiren MESS sözleşmesi döneminde olan otomotiv sektörü, ağustos ayı içersinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9.4 artışla ihracatı ilk sırada tamamladı.

Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği (OİB), tatil dönemi olmasına rağmen otomotivin, ağustos ayı içersinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9.4 artışla ihracatı ilk sırada tamamladığını açıkladı. İşçiler üretim rekorlarına, milyarlarca dolarlık satışlara ve katlanan kârlara dikkat çekerek sözleşme döneminde taleplerinin karşılanmasını istiyor.

Evrensel'in haberine göre, Türkiye ihracatının lokomotifi otomotiv, sektör açısından tatil dönemi olması ve bazı firmaların üretime her yıl olduğu gibi bu sene de ara vermesine rağmen ağustos ayını da yapılan ihracatta lider olarak tamamladı. Bursa’da bulunan OİB verilerine göre sektörün ihracatı ağustos ayında, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 9.4 artışla 1 milyar 836 milyon dolar oldu. Otomotiv endüstrisi, bu rakamlarla aynı zamanda bugüne kadarki en iyi ağustos ayı ihracat rakamına ulaştı. Endüstrinin ağustosta Türkiye ihracatından aldığı pay da yüzde 14.8 olarak gerçekleşti. Otomotiv ihracatı ocak-ağustos döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 23 artışla 18 milyar 624 milyon dolara yükseldi.

Otomotivin ağustos ayı başarısında binek otomobillerde ve otomotiv yan sanayinde çift haneli artışların yaşanması etkili oldu. Ülke bazında en büyük pazar olan Almanya’ya yüzde 5, ikinci büyük pazar Birleşik Krallık’a yüzde 24 ihracat artışı dikkat çekerken, yüzde 141 oranında artış kaydedilen ABD ise en fazla ihracat yapılan beşinci ülke konumuna yükseldi. AB ülkelerine ihracat da yüzde 4 artışla 1 milyar 339 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Otomotivde ihracat yüzde 14 arttı

OİB’nin ağustos ayı rakamlarına göre mal grupları bazında Otomotiv Yan Sanayi ihracatı yüzde 14 artarak 821 milyon dolar olurken, binek otomobil ihracatı yüzde 10 artışla 647 milyon dolar, eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar ihracatı yüzde 2 artışla 217 milyon dolar ve otobüs-minibüs-midibüs ihracatı da yüzde 4 artarak 119 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Otomotiv yan sanayinde en fazla ihracat yapılan ilk üç ülke olan Almanya’ya yüzde 11, Fransa’ya yüzde 13, İtalya’ya yüzde 17 artış görülürken, yine önemli pazarlardan ABD’ye yüzde 32, Polonya’ya yüzde 39 ve Rusya’ya yüzde 41 artış kaydedildi.

OİB verilerine göre ülke bazında en büyük pazar olan Almanya’ya ihracat, ağustosta yüzde 5 artışla 333 milyon dolar oldu. İkinci büyük pazar Birleşik Krallık’a yüzde 24 artışla 162 milyon dolar, üçüncü sıradaki Fransa’ya ise yüzde 17 düşüşle 158 milyon dolar ihracat kaydedildi. Birleşik Krallık’a yönelik artışta bu ülkeye yönelik binek otomobiller ihracatının yüzde 30, eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar ihracatının da yüzde 34 artması, Fransa’ya yönelik düşüşte ise binek otomobiller ihracatında yüzde 26, otobüs-minibüs-midibüs ihracatında yüzde 24 gerileme yaşanması etkili oldu.

Yine diğer önemli pazarlardan İtalya’ya yüzde 9, İspanya ve Romanya’ya yüzde 10, İsrail’e yüzde 15 düşüş olurken, ABD’ye ise 141, Hollanda’ya yüzde 101, İran’a yüzde 45 ve Polonya’ya yüzde 28 ihracat artışı görüldü. ABD’ye yönelik ihracat artışında otomotiv yan sanayi ihracatının yüzde 32 ve eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar ihracatının yüzde 39 artması, Hollanda’ya yönelik artışta ise binek otomobiller ihracatının yüzde 166, eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar ihracatının yüzde 58, yan sanayi ihracatının da yüzde 80 artması etkili oldu.
Türkiye otomotiv endüstrisinin ülke grubu bazında yüzde 73’lik payı ile en büyük pazarı olan Avrupa Birliği Ülkelerine ihracatı yüzde 4 artışla 1 milyar 339 milyon dolar oldu. Alternatif pazarlardan Amerika ülkelerine yüzde 100 ihracat artışı dikkat çekerken, Eski Doğu Bloku Ülkelerine yüzde 29, Asya Okyanusya ülkelerine yüzde 65 ihracat artışı yaşandı.

Sendikaların sözleşme taslakları

MESS grup toplusözleşme görüşmeleri 117 bin’i Türk Metal üyesi olmak üzere, Türk Metal, Birleşik Metal-İş ve Çelik-İş üyesi 140 binin üzerinde işçiyi doğrudan ilgilendiriyor. Sözleşme sonuçları ise sendikal örgütlenmenin olmadığı diğer metal fabrikalarını da etkiliyor. Merkezinde otomotiv işçilerinin olduğu sözleşmeye ilişkin sendikaların açıkladığı taslaklar şöyle:

Türk metal

Türk Metal’in 2 yıllık sözleşme taslağında, ilk altı ay için ücret dengesizliğini gidermek için önce yüzde 6.69 oranında “çekme” uygulaması isteniyor. Çekme uygulamasının ardından sendika üyesi tüm işçilerin ücretlerine 1 lira 75 kuruş (1.75 TL) seyyanen zam talep edilen taslakta, ücretlere her kıdem yılı için 15 kuruş (0.15 TL) ‘kıdem zammı’ isteniyor. Türk Metal bu uygulamalarla ilk altı ay için ücret artış oranının yüzde 38.28’e ulaştığını söylüyor. İkinci, üçüncü ve dördüncü altı aylık dilimler için ise enflasyon artı 2 oranında zam talep ediliyor. Türk Metal’in taslağında diğer talepler ise şöyle yer aldı: “Tamamlayıcı sağlık sigortası, iş sürelerinin denetimi, 30 günlük kıdem tazminatının korunması, pazar gününün haftalık tatil günü olarak belirlenmesi, yüzde 15’lik posta başı tazminatı, sosyal haklarda yüzde 40’lık iyileştirme, bayramlarda yüzde 200 fazla mesai ücreti, banka promosyonu.”

Çelik-İş

Çelik-İş Sendikasının taslağı, Türk Metal Sendikasının taslağı ile hemen hemen aynı. Önce işe giriş yılına göre işçi ücretleri bir seviyeye çekilmesi ardından saat ücretlerine 1.80 lira seyyanen zam isteniyor. Son olarak da her kıdem yılı için 15 kuruş zam talep ediliyor. İki sendika arasındaki tek fark Türk Metal’in saat ücretine seyyanen 1.75 lira istemesi, Çelik-İş’in ise 0.5 kuruş (yarım kuruş) daha fazla artış talep etmesi. İki yıllık talep edilen sözleşmede 2, 3 ve 4’üncü altı aylık dilimler için yine Türk Metal’in sözleşmesinde olduğu gibi enflasyon artı yüzde 2 zam isteniyor.

Birleşik Metal-İş

Birleşik Metal-İş’in 2 yıllık taslağında ise öncelikle en düşük saat ücretinin 9 liraya çıkarılması isteniyor. Yeni işe giriş ücreti olarak da asgari ücretin yüzde 15 fazlasının belirlenmesi talep ediliyor. Meal işçilerinin yüzde 25’inin 1-3 yıl arası genç işçilerden oluştuğuna dikkat çeken Birleşik Metal-İş, bu nedenle saat ücretlerine seyyanen artışı daha fazla tutarak 2.40 lira belirledi. Kıdem zammı olarak ise toplamda 1.50 lirayı geçmemek koşuluyla her kıdem yılı için saat ücretine 10 kuruş artış talep edildi. Ortalama ücret olarak 30.47’yi bulan teklifin, ilk altı ay için ücret karılığı 695 lira. 2. altı ay için enflasyon artı 2 puan, 3. altı ay için yüzde 6 (enflasyonun yüzde 6’yı geçmesi durumunda enflasyon oranı kadar ücret zammı yapılacak), 4. altı aylık dönemde ise enflasyon artı 2 puan artış istendi.

Sosyal haklarda artış istenen taslakta, çalışma sürelerinin ücretler düşürülmeden haftalık 45 saatten 37.5 saate indirilmesi yer alıyor. Kiralık işçiliği engelleyen maddelerin konulduğu taslakta, 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü’nün kadın işçilere, 3 Aralık Dünya Engelliler gününün de engelli kadrosunda çalışanlar için ücretli izin günü olması isteniyor. Taslakta vergi dilimlerine ilişkin de talep yer alıyor: “İşçiler, bazı zam dönemlerinde neredeyse hiç zam alamamakta, alınan ücret zamları vergi dilimlerinin değişmesi nedeniyle devlete vergi olarak kesilmektedir. Bu nedenle, yüzde 15’i aşan gelir vergisi ödemelerinin işveren tarafından üstlenilmesi teklif edilecektir.”

Patronların daha fazla kâr amacıyla tek taraflı olarak üretimi artırıcı, maliyet düşürücü önlemler almaya çalıştığı belirtilen taslakta, “İşçilerin sağlıklarını bozarak daha fazla ve yoğun yıpranmalarını sağlayacak biçimde yapmaktadırlar. Bu nedenle Performans Değerlendirme Kurulu kurulması teklif edilecektir” dendi.

Yoksulluk sınırı 4900 lira

MESS sözleşmesinden en çok üye adına masaya oturan Türk Metal’in Genel Başkanı Pevrul Kavlak’ın Genel Sekreteri olduğu Türk-İş Konfederasyonu’nun açıkladığı açlık ve yoksulluk rakamları oldukça çarpıcı. Buna göre dört kişilik bir ailenin, açlık sınırı olarak adlandırılan sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı 1504,74 lira. Gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamaların toplam tutarı, yani yoksulluk sınırı ise 4901,42 lira. (İŞÇİ SENDİKA SERVİSİ)

"Biz işçierin mücadelesi belirleyecek"

Otomotiv İhracatçıları Birliği’nin açıkladığı rakamlarla ilgili Renault işçisi, “Şaşırmadık bu duruma sürekli bir artış var zaten. Şuan fabrikada duruş olmasına rağmen böyle bir artıştan söz ediyorlar. Biz duruşa girmeden önce yoğun mesailerle iki ay önde gidiyorduk. Fabrikada UET (en küçük üretim birimi) şeflerinin geri gidiyoruz lafına kimse inanmıyor artık” dedi. Bu sözmeyme döneminde patronların “zarar ediyoruz” kelimelerini kullanamayacaklarına dikkat çeken işçi, şöyle devam etti: “Bu sefer ‘fabrika zarar ediyor, rekabet etmemiz gerekir’ söylemi yerine, milli sermaye zarar görür söylemi kullanarak işçiyi zam vermeme yoluna gidebilirler. Burada biz işçilerin mücadelesi bu söylemleri boşa çıkarıp büyümeden payını almasını sağlayacak. Yolsa patronlar büyüse de büyümedik gibi şeyler diyorlar.”