Üniversiteye giriş ve devlet kadrolarına yerleştirme sınavları başta olmak üzere milyonlarca kişinin geleceğini ilgilendiren sınavları gerçekleştiren Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) adeta para basıyor. Yılda 50’ye yakın sınav düzenleyen merkez, 2016 Yılı Mali Durum ve Beklentiler Raporu’na göre bu yıl Ocak-Haziran ayları için 447 milyon 518 bin 382 TL’lik bir gelir elde etti.
Milliyet'ten Mine Özdemir'in haberine göre, ancak bunun hepsi kâr değil. ÖSYM, personel giderleri, SGK primleri, mal ve hizmet alım giderleri, cari transferler gibi giderlerini de sınavlardan gelen gelirle karşılıyor. Gelirin fazlası da hazineye devrediliyor.
Merkezin en büyük gelir kaynağı üniversite giriş sınavları ile Kamu Personel Seçme Sınavı (KPSS). Bu yıl ortaöğretim mezunlarına yönelik düzenlenen rekor katılımın gerçekleştiği KPSSile ÖSYM’nin gelirinin de arttığı tahmin ediliyor. Sınav ücretlerinin yanı sıra sınav sonrasında sorulara, cevap anahtarlarına ve sonuçlara yönelik yapılacak itiraz için de ücret talep eden merkezin düzenlediği en fazla katılımın olduğu sınavları ve başvuru ücretlerini inceledik. Ortaya ilginç sonuçlar çıktı.
ÖSYS’den 200 milyon TL
Üniversiteye giriş sınavları iki basamak halinde düzenleniyor. 2016’da ilk basamak olan Yükseköğretime Geçiş Sınavı’nın (YGS) ücreti 55 TL’ydi. YGS’ye 2 milyon 256 bin 422 aday başvurdu, bu adayların 77 bin 863’ü sınavsız geçiş hakkından yararlandı. Sınavsız geçiş için de öğrenciler, 15 TL başvuru ücreti ödedi. ÖSYM’nin kasasına sadece YGS’den 120 milyon 988 bin 690 TL para girdi.
YGS’de barajı aşanlardan 1 milyon 73 bin 21’i ikinci basamak olan Lisans Yerleştirme Sınavı’na (LYS) başvurdu. LYS, 5 oturum halinde düzenleniyor, her sınav 35 TL. LYS’de tüm oturumların toplam başvuru ücreti 175 TL. Adayların en az iki oturuma girmesi gerekiyor.
Ancak ÖSYM yaptığı uyarılarda adayların son dakika bölümlerin puan türlerinde olabilecek değişiklikleri de dikkate alarak tüm sınavlara girmesini öneriyor. Bu noktada LYS’ya başvuran adayların en az iki oturuma girdiğini kabul edersek ÖSYM’nin LYS’den 75 milyon 111 bin 470 TL gelir elde ettiği görülüyor. Adayların tamamının beş oturuma girdiği hesaplandığında ise ortaya 187 milyon 778 bin 675 TL’lik bir rakam çıkıyor. Ek yerleştirmede de adaylardan 15 TL başvuru ücreti isteniyor. Tüm bu ücretler dikkate alınıp basit bir hesaplama yapıldığında ÖSYM’nin sadece üniversite sınavlarından en az 196 milyon 100 bin 160 TL aldığı görülüyor. Ek yerleştirme, sınava itirazlar gibi rakamlar buna dahil değil.
Her aşama sınav
Devlet kurumlarındaki kadrolara yerleştirme işlemleri için gerçekleştirilen ve bu yıl 3,5 milyonla en yoğun katılımın olduğu KPSS Ortaöğretim için 55 TL alan ÖSYM, sadece bu sınavdan 192 milyon 500 bin TL gelir elde etti. Genel Yetenek-Genel Kültür, eğitim Bilimleri, Alan Bilgisi’ni kapsayan KPSS Lisans’ta ise bir oturum için 55 TL, tüm oturumlar için 220 TL sınav ücreti alan ÖSYM, 2 milyon 17 bin 934 kişinin katıldığı bu yılki sınavdan her kişinin en az bir oturuma girdiği düşünüldüğünde 110 milyon 986 bin 370 TL’yi bütçesine ekledi. ÖSYM ayrıca Engelli Kamu Personel Seçme Sınavı (EKPSS) da düzenliyor. Sınav ücreti 110 TL olan EKPSS’de 30 TL aday tarafından, 80 TL de Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından sınava girecek her bir aday için ÖSYM’nin hesabına yatırılıyor. Kuraya katılacak adaylar ise 15 TL olan başvuru ücreti yatırıyor.
Lisansüstü eğitim yapmak ya da akademik personel olmak isteyenlerin girmek zorunda olduğu Akademik Personel ve Lisansüstü Giriş Sınavı’nı (ALES) ilkbahar ve sonbahar olmak üzere yılda iki defa düzenleyen ÖSYM, sınav ücreti olarak adaylardan 80 TL istiyor. Her yıl 350 binin üzerinde adayın başvurduğu bu sınavdan ÖSYM, ortalama 28 milyon TL gelir elde ediyor.
Uzmanlık için 110 TL
Bu adayların yanı sıra doçent adayları ile sanatta yeterlik çalışmalarına başvuracakların ve yabancı dil tazminatı almak isteyen kamu personelinin yabancı dil bilgisi seviyesini belirlemek amacıyla da yılda iki kez Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavı (YDS) düzenleniyor. YDS için 80 TL talep eden ÖSYM, ortalama 250 bin kişinin girdiği bu sınavdan 20 milyon TL gibi bir gelir elde ediyor.
Yılın her ayında elektronik YDS (e-YDS) de yapan ÖSYM, sınav ücreti olarak adaylardan 200 TL talep ediyor. Bu sınavlara kaç kişinin katıldığına dair sayısal veriler yok.
Bu sınavların yanı sıra sağlık Bakanlığı eğitim ve araştırma hastaneleri ile üniversitelerin tıp fakültelerinde tıpta uzmanlık eğitimi görmek isteyen adayların seçme işlemleri de ÖSYM tarafından yürütülüyor. Bu amaçla yine yılda iki dönem olmak üzere Tıpta Uzmanlık Eğitimi Giriş Sınavı (TUS) yapan ÖSYM, bu sınav için adaylardan Temel Tıp Bilimleri için 110 TL; Klinik Tıp Bilimleri için 110 TL talep ediyor. Üniversitelerin diş hekimliği fakültelerinde uzmanlık eğitimi görmek isteyenlerin ise Diş Hekimliği Uzmanlık Eğitimi Giriş Sınavı’na (DUS) girmesi gerekiyor. Yılda bir kez düzenlenen sınavın ücreti ise 110 TL.
Meslek yüksekokulları ile açık öğretim ön lisans programlarından mezun olan başarılı öğrencilerin lisans programlarına geçiş yapmaları amacıyla Dikey Geçiş Sınavı’nı (DGS) gerçekleştiren ÖSYM, adaylardan sınav ücreti olarak 80 TL alıyor. DGS’de de ek yerleştirme tercih ücreti için adaylardan 15 TL talep ediliyor.
Soruya itiraz da ücretli
ÖSYM ayrıca gerçekleştirdiği tüm sınavlarda başvuru hizmeti ücreti olarak adaylardan 3 TL, şifre edinmek için 5 TL, fotoğraf güncelleme için 10 TL alıyor. Yine yanlış soruya itiraz da ücretli. Örneğin, LYS’de her soruya itiraz için adayların 20 TL ödemesi gerekiyor. Soru kitapçığı ve cevap kâğıdının adaylar tarafından inceleme isteği ücreti ise 50 TL. Kısaca ÖSYM’nin gerçekleştirdiği sınavlarda her adımda adaylardan ücret talep ediliyor.
ÖSYM’nin diğer sınavları ve ücretleri
Adalet Bakanlığı Adli Yargı Hâkim ve Savcı Adaylığı Yazılı Yarışma Sınavı: 110 TL
Adalet Bakanlığı sınavları: Bir sınava katılan adaylar için 150 TL, iki sınava katılanlar için 225 TL, üç sınava katılanlar için 300 TL, 4 sınava katılanlar için 375 TL.
Sayıştay Başkanlığı Sayıştay Denetçi Yardımcısı Adaylığı Eleme Sınavı (Sayıştay Denetçi Yardımcısı Seçme): 150 TL
İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü İşyeri Hekimliği ve İş Güvenliği Uzmanlık Sınavı İkinci Dönem: 150 TL
Diş Hekimliği Alanında Yurtdışı Yükseköğretim Diploma Denkliği İçin Seviye Tespit Sınavı: 110 TL
Teknik Öğretmenler İçin Mühendislik Tamamlama Programları Giriş Sınavı: 150 TL
Tıp Doktorluğu Alanında Yurtdışı Yükseköğretim Diploma Denkliği İçin Seviye Tespit Sınavı: Birinci Aşama 110 TL, İkinci Aşama 110 TL
İçişleri Bakanlığı Kaymakam Adaylığı Giriş Sınavı: 150 TL
Diyanet İşleri Başkanlığı Mesleki Bilgiler Seviye Tespit Sınavı: 95 TL
