Sıtkı Kösmen, Milliyet gazetesinin Pazar ekinde yer alan söyleşisinde sergisine dair tüm soruları cevaplandırıyor.
Kim oldukları, neden ve ne zaman öldükleri belli değil; çünkü onlar görüntülenmek için ölmüş gibi yapanlar ve bize bir şey anlatmaya çalışıyorlar.
Fotoğraf sanatçısı Sıtkı Kösemen’in 25 Ocak’a kadar İstanbul Modern’de ziyaret edebileceğiniz “Ölmüş Gibi Yapmak” isimli sergisi ölüme karşı tepkisizliğimize dikkat çekiyor ve ölmenin bir başkaldırı ve hayatın getirdiklerine karşı bir tepki olabileceğini anlatıyorlar.
“Ölmüş gibi yapma” fikri nereden çıktı ve nasıl şekillendi?
Björk’ün “I Play Dead” şarkısı beni çok etkileyen bir şarkıdır ve tesadüf ki şarkının ana fikri küratör Engin Özendesin’in “İnsan Hâlleri” sergisi için düşündükleriyle çok paraleldi. Biz de bu benzerlikten yola çıkarak bu trajikomik ölmüş insan hâllerini kurgulamaya karar verdik.
Modellerinizi nasıl belirlediniz?İnsanlar ölü taklidi yaparak poz vermekte zorlanmadı mı?
Ben projelerimde gerçek insanlarla çalışmayı daha uygun buluyorum. Bu projede profesyonel modeller yerine hayatın içinden normal insanlarla çalışmanın projeyi daha başarılı kıldığını düşünüyorum. Çekimlerde hiçbir zorluk çekmedim, aksine çalıştığım insanlar çok istekli ve işbirliğine yatkındı.
Fotoğrafları çekmeyi kaç günde bitirdiniz ve çekim yaptığınız mekânları hangi özelliklerine göre belirlediniz?
“Ölü Taklidi Yapanlar” çekiminin tamamlanması yaklaşık dört ay aldı. Mekânlara ise tamamen spontane bir şekilde karar verildi. Sonuçta ölü taklidi yapmanın yeri ve zamanı olamaz ki.
Fotoğraflarınızdaki ölüler bize ne anlatmak istiyor?
Onlar içinde yaşadığımız dünya ile sessiz bir iletişim kuruyor. Ölümün zamanı, yeri ve nedeni önemli değil ki. Önemli olan gerçekleşmesi ve günümüzde onun dahi sıradanlaşmış olması.
Nasıl tepkiler aldınız? İnsanlar yarattığınız ölüleri nasıl buldu?
Ters bir tepki almadığım kesin, hatta “Bu projede neden ben de yokum?” diyenler çok oldu.
Björk’ün Kösemen’e ilham kaynağı olan şarkısı
Ölmüş Gibi Yapıyorum
Canım, karıştırma kafamı /
O hüsn ü kuruntularınla / Ve umutlu sarılışlarınla / Anlamıyor musun? / Yaşamalıyım bunu / Buraya aitim ben / Kimsenin aldırmadığı ve kimsenin sevmediği yere / Işıksız, yaşayacak havasız / Nefret denen bir yer / Dehşet şehri / Ölmüş gibi yapıyorum / Acıyı durduruyor / Ölmüş gibi yapıyorum / Ve acı duruyor / Ve bazen tıpkı uyur gibi / Özel eziyetlerimin içine kıvrılmış / Acıya sığınıyorum / Istıraba sarılıyorum / Her ağrıyı okşuyorum / Ölmüş gibi yapıyorum / Acıyı durduruyor
Sıtkı Kösemen kimdir?
Sıtkı Kösemen 1955 doğumlu, evli ve üç çocuk babası. ODTÜ’de mimarlık okudu. İlk fotoğraf sergisini 1983’te açtı. Bu sergiyi sırasıyla 12 kişisel sergi, beş ajanda ve üç kitap (“Haliç 1993”, “Boğaziçi Yazıları”, “2000”) projesi izledi.
