Hülya Karabağlı
T24/ ANKARA
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, çocukların ve temsilcilerinin çocuk hakları ihlallerine karşı BM Çocuk Hakları Komitesine şikayet yolunu açan yeni ihtiyari protokolü görüştü. Çocuklar bundan sonra hak ihlali karşısında taraf devlet aleyhine şikayette bulunabilecek. İlgili STK’lar, protokolü ‘Çocuklar için AİHM’ modeline benzetiyor. BM Protokolünde, çocukların başvurusunda iç hukuk yollarının kapanmasıyla ilgili bir koşul aranmıyor.
NÇ, Uludere ve Van’lı çocuklar
Protokol, hukuki sonuçlar ya da toplumsal kabullerle mağdur edilen çocuklar için şikayet yolunu açıyor. Yani, kamuoyunda ‘utanç davası’ olarak bilinen N.Ç, söz konusu protokol hayata geçtiğinde BM Çocuk Hakları Komitesi’ne bireysel şikayette bulunabilecek. Uludere’de hayatını kaybeden çocukların temsilcileri ile Van depreminin çocukları, barınma, beslenme, ve sağlık gibi temel haklarının ihlal edildiği gerekçesiyle şikayet başvurusu yapabilecek.
En az 10 ülkenin imzalaması gerekiyor
Ancak yeni protokolün en az 10 ülke tarafından onaylanması gerekiyor. Bu konuda aralarında ECPAT’ın dahil olduğu 80 den fazla ulusal ve uluslararası STK’lar 2006 yılından bugüne kadar bu işle uğraştı. Protokolün ortaya çıkmasıyla STK'lar, daha önceki çabalarını devletlerin bu protokolü imzalamaları için lobi çalışmaları için harcayacak.
Türkiye’nin gözünü diktiği protokol
BM protokolü, çocuk hakları ihlallerine mücadele veren STK’lar tarafından uzun zamandır ilgiyle beklendi. Protokolün, Türk hükümeti tarafından kabul etmesi için önümüzdeki günlerde seslerini yükseltecek kuruluşlardan biri de Türkiye Çocuk Zirvesi. Türkiye'nin çeşitli kesimlerinden çocukların oluşturduğu, BM’nin akredite ettiği Türkiye Çocuk Zirvesi Genel Başkanı Ebrize Çeltikçi T24’e protokol ve bu protokolle nelerin değişeceğini değerlendirdi.
Protokolün en az 10 üye devlet tarafından imzalandıktan üç ay sonra yürürlüğe gireceğine dikkat çeken Çeltikçi, “Protokol, insan hakları temelinde çocukların her türlü istismar ve fena muamele karşısında korunmalarına olanak veren mekanizmanın güçlenmesini istemektedir” dedi. Çeltikçi’ye göre, yeni Anayasa bu protokol paralelinde düzenlemelere gitmeli. Ayrıca, çocuk istismarı şikâyet odak noktaları oluşturulmalı ve kurumsal yapılanma tüm illerde en kısa zamanda geliştirilmeli.
Antakyalıoğlu: N.Ç için yeni bir yol
Çocuklara Yönelik Ticari Cinsel Sömürüyle Mücadele Ağı Koordinatörü Şahin Antakyalıoğlu, söz konusu protokolün taraf devletleri bağladığını söyledi. N. Ç olayında, Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin ilgili bir çok maddesinin dikkate alınmadığını anlatan Antakyalıoğlu, N.Ç’nin ceza yasasının bakış açısına göre yargılandığına dikkat çekti. “ N.Ç için yeni bir yol “ diyen Antakyalıoğlu, “ BM Çocuk Hakları Komitesi, bir hak ihlali olup olmadığına bakacak. Bunun tespiti yapılacak. Bu çocuk işçiliğinden, çocuk ticaretine kadar uzanan bir yelpaze. Mesela, Van depreminin mağdur çocukları için de, barınma, beslenme, eğitim ve sağlık haklarının ihlali gerekçesiyle şikayet hakkı doğabilecek. Uludere’de ölen çocukların temsilcileri de şikayet yolunu kullanabilecek”.
