T24 - YILDIZ YACIZIOĞLU / Washington
[email protected]
Amerikan Monocle dergisi bu ayki sayısında Türkiye’deki alkol düzenlemelerine ilişkin bir haber yayımladı. AKP hükümetinin alkole yüzde 30'luk özel bir vergilendirme uygulaması getirdiği yazılan haberde, “Türkiye'de kokteyl içmek için banka kredisi şart” diyerek hükümetin 'içki' politikalarını eleştirdi.
'Toplumsal çatışmalar yaşanıyor'
ABD başta olmak üzere dünya genelinde küçümsenemeyecek bir okur kitlesine sahip olan Monocle dergisi, Türkiye’deki ‘alkol düzenlemeleri’ni "Bırakalım üzüm yesinler" başlığıyla haberleştirdi. Monocle, bu ayki sayısında Türkiye'deki alkol tüketimi üzerine vergi yoluyla getirilen kısıtlamaları sayfalarına eleştirel bir dille taşıdı.
Küresel iş dünyası va yaşam tarzı haberleri hazırlayan Monocle dergisi, geçen yıl dünya liderleri sıralamasında Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ı 5'nci sıraya oturtmasıyla dikkat çekmişti. O dönemki sayısında Türkiye'yi komşu ülke piyasalarında etkin bir oyuncuya dönüştürmesi nedeniyle Erdoğan'a yönelik övgü ifadeleri kullanan Monocle dergisi, geçen ayki sayısında ise Erdoğan ile Atatürk arasında marka analizi üzerinden ilginç bir kıyaslama yapmıştı.
T24'ün haberleştirdiği analizde, Erdoğan'ın yaklaşan seçimlerde de popüleritisini koruyacağı ancak yine de Atatürk'ü gölgelemeyeceği dile getirilmişti.
Monocle dergisi, bu sayısında da Türkiye'deki güncel gelişmeleri göz ardı etmedi ve ülkede "toplumsal çatışmalar" yaşandığını aktardı.
Türkiye'deki "anti-demokratik" yaşam tarzı gelişmelerine dikkat çeken Monocle dergisi, "Bırakalım üzüm yesinler" haberiyle artık dünyada "ülke içi tartışma" gibi savlara yer olmadığını da ortaya koydu.
"Türkiye'de kokteyl içmek için banka kredisi şart"
Monocle, zincirlenmiş bir şarap şişesi görüntüsüyle birlikte okuyucularına, "Gelecek tatilinizde Türkiye'de birkaç kokteyl mi içmeyi planlıyorsunuz?" diye sorarken, artık bunun için banka kredisi gerekebileceğini ifade etti. Hükümet tarafından alkole yüzde 30'luk özel bir vergilendirme uygulaması getirildiği belirtilen haberde, evlilik törenleri ya da sanat galerisinde sergi açılışı gibi resepsiyonlarda, açık hava toplantılarında alkol servisi için önceden izin alınması şartı konulduğu anlatıldı.
'Öfkeli Erdoğan'
Monocle, alkol konusundaki eleştirilere karşılık, "Kimin içkisine karışılıyor, herkes aksırıncaya tıksırıncaya kadar içiyor" sözünü sarf eden Erdoğan için "öfkeli" sıfatını da kullandı. Bu yorumu konusunda Erdoğan'ın özür ifade etmesine karşın bunun gençleri kötü alkol alışkanlığından kurtarmak için olduğunu da söylediği özetlendi.
Geçen yıl Başbakan'ın Türklere şarap içmek yerine üzüm yemeye dönük çağrıları olduğu da anımsatılan yazıda, Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç'ın "Hayat sadece cinsellik ve şarap değil" önermesi de belirtildi.
'AKP seçime muhafazakâr zeminde gidiyor'
Yazı sonunda, Haziran seçimleri konusunda analistlerce "AKP'nin dini muhafazakârlığı seçimler öncesinde iyice görünür hale getirdiği" yorumuna yer verildi. "Ne de olsa AKP'nin içicilerden her koşulda oy alamayacağı" yorumuyla AKP'nin muhafazakâr zemininde seçime gittiği vurgulandı.
Monocle, ayrıca "Cinsellik" başlığında, bu alanda eğitim dahi verilemediğini vurguladı. Bunun yanında bir sanat galerisi açılışına dönük saldırıyla türban meselesi de tolumsal çatışmalara örnek gösterildi.
Washington'da toptan içki alımında vergi yok
Bu arada Türkiye'de bir şişe şarap tüketiciye hem üretim aşamasında hem de satışında ciddi bir vergilendirme süreciyle ulaşırken, ABD'deki içki fiyatları gayet makul hatta ucuz denilebilecek düzeyde seyrediyor. Restaurant işletmeleri, örneğin Washington'da toptan içki alımı yaptıkları takdirde vergi ödemiyorlar. İçki satışındaki vergilendirme her eyalet bazında diğer kıyafet, elektronik ürünlerdeki vergi oranı ne ise o oranda uygulanıyor. Örneğin, Washington'da tüketici içkisi öderken, yemeği için ödediği oran olan yüzde 10'unu vergi olarak ödüyor.
Bir şişe "Angora" 4 dolar
Washington'da İtalyan şarapları ABD'nin kendi üretim merkezi Kaliforniya şaraplarıyla kıyaslandığında "pahalı" kalmasına karşın sofralık orta kalite bir şişeyi 8 ile 28 dolar arasındaki rakamlara satın almak mümkün oluyor. Şarap fiyatları incelendiğinde 4 dolara içimi Türkiye'deki tabirle "köpek öldüren" olmayan Malbec, Merlo ya da Şiraz bulunabiliyor. Alkollü içki satıcılarında, ünlü markalara ait viski ya da votka şişesini ile 12 ile 26 dolar arasında sunuluyor. Bu rakamlar, toptan alışverişlerde ise inanılmaz düzeyde düşüyor. En ilginç nokta ise, Türk şarapları da ABD pazarında düşük vergi oranları nedeniyle Türkiye'dekinden çok daha ucuza satılıyor. Örneğin, Kavaklıdere'nin bir şişesi “Angora”sı ABD’deki toptancıya 4 dolara mal olurken, restoranlar açısından 8 dolar civarında geliş fiyatına sahip. “Boğazkere”sinin şişesi ise, yaklaşık 28 dolara mal oluyor. İstanbul'da en son yaklaşık 25 dolara bir bardak Grey Goose vodka içen bir Türkiye ziyaretçisi, aynı içkiye Washington'da ise 9 dolar ödüyor. ABD’de bir şişe Efes Pilsen birasının maliyeti 1,5 doları civarındayken, tüketiciye satışı 3 ile 6 dolar arasında değişiyor.
Washington'da Arınç'a sorulacak mı?
Son olarak Monocle tarafından Başbakan ile birlikte alkol konusunda tutumu belirtilen Başbakan Yardımcısı Arınç, yarın Washington'da Alman Marshall Vakfı'nda basına ve politika takipçilerine açık bir toplantıda konuşmacı olacak. Devlet Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış'ın, "basın özgürlüğü" ve diğer konularda sorulara maruz kaldığını bizzat kendisi açıklamıştı. Öyle görülüyor ki Arınç'a da Washington ziyaretinde Türkiye'deki son gelişmeler sorulacak.
