Suriye’deki iç savaştan dolayı zorunlu göçe maruz kalan Suriyeli mülteci çocukların Ürdün’deki çocuk işçiliği sömürüsüne maruz kalıyor.
BBC’den Andrew Hosken’in haberine göre, Ürdün’ün başkenti Amman’da yaşları üçten başlayan Suriyeli çocuklar çiftçiler ve şirketler tarafından yasadışı olarak çalıştırılıyor. Tahminlere göre 14 yaş ve üstündeki Suriyeli erkek çocukların yüzde 46’sı, kız çocuklarının da yüzde 14’ü haftada 44 saatten daha fazla çalışıyor. Ülkedeki yasal reşit olma yaşı ise 16
Modern kölelik
14 yaşındaki Yassan da bu örneklerden sadece biri. Ürdün’ün kuzey şehri İrbid’in şehrinde bilinen bir firmada temizlik görevlisi olarak haftada 7 gün 12 saat çalışıyor. Saatte 1 dolardan daha az kazanıyor. Bu miktar asgari ücretin yarısından bile az. Yassan, "Her gün 12 saat çalışıyorum, ve bu zor bir iş. Müdürlerimden istemedikçe boş günüm olmuyor, olsa da ücret ödenmiyor" diyor.
14 yaşındaki çocuk iş ortamının zorlu şartlarından da bahsediyor: ‘’7 buçukta kalkıp 8’de orada oluyorum. Genelde geç saatlere kadar çalışmamızı istiyorlar. Eve en erken 9’da dönebiliyorum. Ramazan ayında daha fazla çalışmak zorunda kaldım ve eve gece 1’e kadar dönemiyordum.’’
Yassan’a maaşının yeterli olup olmadığı sorulduğunda ise "Hayır, tabii ki yeterli değil. Ama daha fazla maaş veren bir iş bulamadım. Ürdünlülere aynı şekilde davranmıyorlar, onları daha iyi yerlere koyuyorlar. Bizim durumumuzdan faydalanıyorlar. Bizleri sadece temizlik yapmamız için işe alıyorlar. Suriye’de daha bir hayat yaşıyorduk ama işler değişti, bu yüzden çalışmak zorundayız" yanıtını veriyor.
Yassan’ın babası Maher, Suriye’de uğradığı işkenceden sonra gövdesinden aşağısı felçli ve çalışamıyor.
Annesi ise günde birkaç saat hizmetçi olarak çalışıyor, fakat onun da hayatını tehdit eden bir kan hastalığı var. Yassan’ın annesi Alia çocuğunun okulu bırakmasıyla ilgili büyük bir pişmanlık duyuyor: "Çok zor bir karardı çünkü çok iyi bir öğrenciydi, en iyilerinden. Okulda çok zekiydi ve her zaman eğitimini bitireceğini ummuştum. Bu sorunu sürekli düşünüyorum ve beni her gün üzüyor.’’
Ailenin toprak sahibine onlar için çok büyük bir miktar olan 1.540 dolar borcu var.
En küçüğü 3 yaşında
Tamkeen derneğinin başındaki isim Diala el Emiri, Ürdünlü işverenlerin Suriyeli mülteci aileleri ve çocuklarının çaresizliğinden faydalandığını söylüyor:
‘’Suriyeli mülteci çocuklar restaurantlarda, süpermarketlerde ve bunun gibi sektörlerde çalışıyor. Bazıları da tarım sektöründe. Tarım işçisi olmaları güneş altında saatlerce ve kötü koşullarda çalışmaları demek. Bu da büyük bir sorun. Bazıları maaş almadan çalışıyor. Tek istedikleri aileleri ve beş, altı kardeşleriyle başlarını sokabilecek bir yuva. Tarım sektöründeki en büyük çocuklar 13 yaşında, en küçükleri ise sadece 3 yaşında.’’
Sınırlamalar getiriliyor
Ürdünde yaşayan 1,4 milyon Suriyeliden 650 bini mülteci. 102 bini mülteci kamplarında yaşıyor, diğerleri de kiralık mülklerde kalıyor. Ürdün hükümeti en son 2007 yılında ülkede 33 bin çocuk işçi olduğunu açıklamıştı. Tamkeen’e göre Suriye'deki savaştan dolayı bu sayı neredeyse iki katına çıktı.
“Yasa değişikliğine gidilebilir”
Politika ve Stratejik Planlama’dan sorumlu Dr Ragda el Fauri "Çalışma Bakanlığı'nın uyguladığı cezaları gözden geçirebiliriz. Fakat bunun için kanun değişikliği gerekiyor. Eğer aldığımız önlemlere rağmen çocuk işçi sayısında artış görülüyorsa yasa değişikliğine gidilmeli" diyor.
Fauri, sorunun büyüklüğünün araştırıldığını ve gelecek günlerde yasalara uymayan firmalara verilecek cezanın ağırlaştırılıp ağırlaştırılmayacağının konuşulacağını ekliyor. Şiran el Talib de hükümetin çocuk işçi biriminin başında yer alıyor.
