Nobel Barış Ödüllü Ekonomi Profesörü Muhammad Yunus, verdikleri mikro kredilerle Bangladeş'te 4,5 yılda 18 bin dilencinin dilenciliği tamamen bıraktığını ve kapıdan kapıya satıcılık yapmaya başladığını söyledi.
Yunus, HSBC Bank'ın ''HSBC Mikro Kredi ve Topluma Destek'' projesi kapsamında düzenlediği ''Küresel Kriz, Mikro Kredi ve Sosyal Girişimcilik'' konulu konferansta yaptığı konuşmada, 1976'da başladığı mikro kredi projesini bugüne kadar sürdürmesinin nedeninin inatçılığı olduğunu kaydetti.
Türkiye'de mikro kredi faaliyetlerini birlikte yürüttükleri Türkiye İsrafı Önleme Vakfı (TİSVA) Yönetim Kurulu Başkanı Aziz Akgül'ün kendisinden daha inatçı çıktığını dile getiren Yunus, Akgül'ün birçok taktik deneyerek mikro kredi projesini tüm Türkiye'ye yaydığını ifade etti.
Yunus, ''Türkiye'de mikro kredi faaliyetlerine 2003'te başladık ve 27 bin kadına destek olduk'' dedi.
Mikro kredi projesinin basit bir fikir olduğunu anlatan Yunus, ''Fakir insanlara para sağlıyorsunuz ve onlar bu parayla bir şeyler yapıp, hayatlarını kimseye bağlı olmadan sürdürebiliyor. Kendi hayatında direksiyonda oturuyor ve istediği gibi sürebiliyor'' diye konuştu.
Dar gelirli insanlara destek olmak ve onları üretici faaliyetlere teşvik amacıyla 1983'te Bangladeş'te Grameen Bank'ı kurduklarını aktaran Yunus, bankadan, yüzde 97'si kadın 8 milyon kişinin kredi aldığını ifade etti.
Yunus, Grameen Bank'ın bugüne kadar dağıttığı mikro kredilerin yüzde 97,8'inin geri ödendiğini belirterek, bu banka aracılığıyla yürüttükleri mikro kredi çalışmaları sayesinde kredi alanların yüzde 65'inin yoksulluk sınırını geçtiğini kaydetti.
Muhammad Yunus, ''Eğer kolektif bir şekilde hareket eder ve bu düşünce şeklinin ötesine geçersek, bir süre sonra yoksulluğu müzelere kaldırabileceğimize inanıyorum'' dedi.
Grameen Bank için Bangladeş'te özel bir yasa oluşturulduğunu ve bu sayede normal bankacılık yasalarından geçmediklerini anlatan Yunus, ''Mikro krediyi desteklemek istiyorsanız en iyi yol sadece mikro krediye özgü bir yasa oluşturmaktır'' diye konuştu.
Bangladeş'te kadınlara kredi sağlarken birçok muhalefetle karşılaştıklarını, ama bu sorunu aştıklarını belirten Yunus, kadınların büyük bir değişim yaşadığını ve artık ''sessiz'' kadınlar olmadıklarını söyledi.
Yunus, verdikleri mikro kedilerle 8 milyon kadının çocuklarının tümünün okula gittiğini ifade etti.
-EĞİTİM KREDİLERİ-
Muhammad Yunus, verdikleri eğitim kredilerinin, eğitim süresince yüzde sıfır faiz oranlı olduğunu belirterek, faizin, eğitimin bitmesiyle işlemeye başladığını ve faiz oranının yüzde 5 olduğunu söyledi.
40 binden fazla öğrenciye eğitim kredisi verdiklerini anlatan Yunus, şunları kaydetti:
''Yani çok küçük bir finansman kuruluşu, bir ailenin hayatını tamamıyla değiştirebiliyor. Sadece bir kredi veriyorsunuz ve bu ailenin hayatı değişiyor. Cahillik bu aile için bitmiş bir durum oluyor. Ben, 'bütün insanlar girişimcidir' diyorum. Bu düşünceden hareketle, 'neden sadece dilencilere kredi vermeyelim ki?' dedik ve onlara 'Siz bir evin kapısını zaten para istemek için çalıyorsunuz. Bunu yaparken yanınızda kurabiye, oyuncak gibi şeyler götürmek ister misiniz? Siz zaten oraya gidiyorsunuz, yanınızda ufak da bir çanta götürün. Bunun için size gerekli parayı sağlayacağız. Kuralları da siz koyun. Bu kredinin bir vade tarihi de yok, istediğiniz kadar uzun sürede ödeyin veya ödemeyin. Faiz oranı da yok, baskı hissetmeyin, tamamen özgürsünüz' dedik. Bütün bunların karşılığında ise sadece 'bu krediyi geri öderseniz size daha çok kredi veririz' dedik. ilk başta birkaç bin dilencinin başvuracağını düşündük, ama program çok popüler oldu ve kısa sürede 100 binden fazla dilenci bu programa katıldı. Verdiğimiz mikro kredilerle Bangladeş'te 4,5 yılda 18 bin dilenci, dilenciliği tamamen bıraktı ve kapıdan kapıya satıcılık yapıyor. Geri kalan 90 bin kadar dilenci ise part time dilencilik yapıyor. Bazen dilencilik yapıyorlar, bazen satış. Bankadaki arkadaşlarım endişeleniyorlar, 'bunlar ne zaman bırakacak dilenciliği' diye ama onlara, 'Endişelenmeyin, bu, onların çekirdek işi' diyorum.''
Yunus, ilk olarak 12-15 dolar civarında kredi vermeye başladıkları dilencilerden kredilerini geri ödeyenlere daha çok kredi vermeye başladıklarını ifade etti.
-BİR DOLARIN ALTINDA AYAKKABI-
Grameen Bank'ın her yıl kar elde ettiğini dile getiren Yunus, farklı yatarım alanlarında insanların bankaları sayesinde yatırım yaptıklarını bildirdi.
Yunus ,''Yoksulluk, yoksul insanların oluşturduğu bir durum değildir. Yoksulluk, bizim oluşturduğumuz sistemin ve finansal kurumların oluşturduğu bir durumdur'' diye konuştu.
Kendisine, okullarda ve ders kitaplarında iş dünyasının en önemli hedefinin para kazanmak olduğunun öğretildiğini dile getiren Yunus, şöyle devam etti:
''Dünyanın her yerinde yüksek faizli kredilerin ilanları veriliyor. Şu anda içinde bulunduğumuz sistem, hasta bir finansal sistem. Biz, kimsenin çek bozdurma şirketlerine, rehincilere, tefecilere gitmesini istemiyoruz. İnsanları yüreklendirmeyi hedefliyoruz.
Bize, iş yerlerinin tek amacının para kazanmak olduğu öğretildi, ama insanlar yalnızca para kazanmak için çalışan makineler değil. Biz robot değiliz, çok boyutlu varlıklarız. Başka şeylerden de keyif alıyoruz. Amacımız sadece para kazanmak değil.''
Muhammad Yunus, Bangladeş'te yaptıkları diğer projelere de değinerek, Danone ile çocuklar için yoğurt ürettiklerini söyledi.
Hastalıklarla mücadele amacıyla da sivrisineklerin getirdiği hastalıkları engelleyecek bir çalışma yaptıklarını anlatan Yunus, ''Amacımız sadece kar etmek olmamalı. Eğer kafamızdaki kavramları değiştirebilirsek yeni bir dünya yaratmış oluruz'' diye konuştu.
Soruları da yanıtlayan Yunus, HSBC Bank Türkiye Genel Müdürü Piraye Antika'nın, ''Peki Grameen Bank nasıl para kazanıyor?'' sorusu üzerine, işlem hacimlerinin yüksek olduğunu ve yapılan işlemlerden kazanç sağladıklarını söyledi.
Yunus, ''İslami bankacılık düşünüyor musunuz?'' sorusu üzerine de bazı İslami bankacıların kendisine, ''Sen nasıl Müslümansın?'' diye kızdıklarını belirterek, ''Ancak İslam alimleri sömürü yapılan faize karşı. Bizden kredi alanlar bankanın sahibi gibidir. Dolayısıyla kendilerini sömüremezler'' diye konuştu.
Yıllar içinde 35 şirket kurduklarını anlatan Yunus, şirketleri, gördükleri sorunlar üzerine kurduğunu söyledi.
Yunus, sosyal projelerin kendileri için çok önemli olduğunu belirterek, Almanya'da bir ayakkabı firmasıyla görüştüklerini ve Bangladeş'te bir doların altında ayakkabı satacaklarını bildirdi.
-10 BİN HANEYE MİKRO KREDİ-
HSBC Türkiye Genel Müdürü Piraye Antika da sosyal sorumluluk projesi olarak mikro krediler için 5 milyon dolar kredi ayırdıklarını belirterek, şu ana kadar bunun 2 milyon dolarını kullandırdıklarını söyledi.
Antika, mikro kredileri 2006'da sivil toplum kuruluşları aracılığıyla kullandırmaya başladıklarını vurgulayarak, geri dönmeyen kredilerin oranının yüzde 1'den daha az olduğunu ifade etti.
Bugüne kadar 10 bin haneye mikro kredi kullandırdıklarını anlatan Antika, krediyi kullananların yüzde 99'unun kadın olduğunu bildirdi.
