Merkez Bankası’nın bankaların zorunlu karşılık oranlarını artırmasını değerlendiren ekonomistler, zamanlama faktörüne dikkat çektiler. Zorunlu karşılık oranlarıyla ilgili düzenlemenin doların 7 TL’yi geçerek yükselmeye başlamasından sonra yapıldığına dikkat çeken Doç. Dr. Orhan Karaca, “Zamanlama önemlidir. Zorunlu karşılık artışı dolar kuru 7 TL'nin altına indiğinde yapılsaydı, bu kararın para politikasını güçlendirmek için alındığına inanabilirdik; ama kur tekrar yükselmeye başladığı zaman yapılması, faiz artırılamadığı için bu kararın alındığını düşündürüyor” dedi.
Merkez Bankası’nın yaptığı faiz artışının etkisini güçlendirmek amacıyla zorunlu karşılıkları artırmış göründüğünü kaydeden Merkez Bankası eski Başekonomisti Prof. Dr. Hakan Kara ise “Bunun yerine ölçülü bir faiz artışı gerçekleştirmek çok daha etkili olurdu. ZK artışının tercih edilmesi faiz konusunda kısıt yaşandığını düşündürüyor. Umarım yanılıyorumdur” dedi.
Kredi ve mevduat faizlerini 0,1 puan artırabilir
Zorunlu karşılıkların artırılmasının kredi ve mevduat faizlerini 0,1 puan artırabileceğini belirten Kara şu bilgileri verdi:
“Bu kararla birlikte, bankaların 100 lira mevduatına karşılık 2 lira ilave borçlanıp TCMB’ye koyması gerekiyor. Bu 2 lirayı TCMB’den yüzde 17 faizle borçlanıp sonra ZK olarak geri yatırıyorlar. TCMB ZK’ya yüzde 12 faiz ödüyor. Aradaki yüzde 5’lik fark bankaya 10 kuruş ek maliyet yaratıyor.
Yani her 100 liralık mevduat için 10 kuruşluk ilave maliyet oluşuyor (binde 1). Teoride, banka bu binde 1’lik maliyeti telafi etmek için mevduat faizini düşürebilir veya kredi faizini artırabilir, ya da maliyeti her ikisine yedirebilir.
Pratikte ise geçmişte ZK artışı sonrasında genelde kredi ve mevduat faizlerinin aynı anda yükseldiğini gördük. Bunun sebebi likidite ve rekabet etkisi. Bu defa da benzer bir sonuç oluşabilir.”
Ne olmuştu?
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), zorunlu karşılık oranlarını Türk Lirası yükümlülükler için artırdı. Değişiklik yapılan tebliğ Resmi Gazete'de yayımlandı.
Düzenlemeye göre; Türk Lirası zorunlu karşılık oranları mevduat/katılım fonu, vadesiz, ihbarlı, 1 aya kadar ve 3 aya kadar (3 ay dahil) vadeli yüzde 6'dan yüzde 8'e, 6 aya kadar (6 ay dahil) vadeli yüzde 4'ten yüzde 6'ya, 1 yıla kadar vadeli yüzde 2'den yüzde 4'e, 1 yıl ve 1 yıldan uzun vadeli yüzde 1'den yüzde 3'e çıkarıldı.
