T24 - Başbakan Yardımcısı ve Devlet Bakanı Ali Babacan, mali kuralın Başbakanlık ve TBMM’ye sevkedilmeye hazır durumda olduğunu söyledi.
Mali kural hesabındaki iki önemli noktayı, “bütçe açığının gayrisafi yurtiçi hasılaya (GSYH) oranı yüzde 1, büyüme hedefi yüzde 5 olacak” şeklinde açıklayan Babacan’ın verdiği bilgilere göre, açık beklenenden çok çıkarsa, oluşan açık ve yüzde 1 beklentisi arasındaki fark yüzde 0.33 ile çarpılacağını söyledi. Milliyet gazetesi Ekomomi Müdürü Murat Sabuncu'nun haberine göre, bütçe açığı bir sonraki sene çarpımda bulunan oranda azaltılacak. Mali kuralın kapsamında merkezi yönetim, Sosyal Güvenlik Kurumu, mahalli idareler, belediyeler, il özel idareleri, döner sermayeli işletmeler, İşsizlik Sigortası Fonu bulunacak. Mahalli idarelerin borçlanmasına sınır getirilecek. Sınırı aşan borçlanmalarda İçişleri Bakanlığı ve Hazine’nin görüşü alınacak.
Sayıştay denetimi
Mali kuralla ilgili denetleme yetkisinin Sayıştay’da olacağını belirten Babacan, TBMM tatile girmeden yasalaşması beklenen tasarı taslağının uzun vadeli kredi olanaklarını artıracağını ifade etti.
Babacan, Devlet Bakanları Zafer Çağlayan ve Cevdet Yılmaz ile Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Ömer Dinçer, Sanayi ve Ticaret Bakanı Nihat Ergün’ün katılımıyla düzenlediği basın toplantısında, Mali Kural Yasa Tasarısı Taslağı hakkında bilgi verdi.
IMF destekledi
Babacan, “TOBB, Türkiye İhracatçılar Meclisi, TÜSİAD, TUSKON, MÜSİAD, YASED ve TİSK’le istişareler yaptık. Türk iş dünyasından da mali kural noktasında önemli bir destek var. OECD’nin, Avrupa Komisyonu’nun, Dünya Bankası’nın, IMF’nin de gerçekten güçlü desteği var bunun arkasında” dedi. Babacan şöyle devam etti:
“Afet, tehlikeli, salgın hastalıklar, ağır ekonomik ve finansal bunalım durumlarında olağanüstü hal ilan edilmesi halinde, doğrudan olağanüstü haller için yapılacak ve bütçede öngörülmeyen ilave merkezi yönetim harcamaları Mali Kural kapsamı dışında tutulacak.”
Bir soru üzerine Babacan, mali kuralı anayasaya koymayı düşünmediklerini ifade etti. Babacan, taslağın Meclis kapanmadan yasalaşmasını hedeflediklerini kaydetti.
Babacan, mahalli idarelerin her türlü harcaması ve borçlanmasının mali kural içinde olacağını, mali kural dışında hiçbir şeyin bulunmayacağını vurgulayarak, “Mali kuralla beraber devletin her şeyi kayıt içinde olacak ve şeffaf bir şekilde de raporlanacak” dedi.
Özel sektörü destekleyecek
Mali kural uygulamasının halka yansımasının nasıl olacağı ile ilgili soruya da Babacan, şu karşılığı verdi:
“Halkımız çok daha düşük faizli, çok daha uzun vadeli kaynağa ulaşabilse, gerçekte kira öder gibi 30 yıl vadeyle ev sahibi olabilse herhalde fena olmaz. Bunu hemen bugün, yarın olacak anlamında söylemiyorum. Ama bunun Türkiye’ye getireceği daha oturmuş bir ekonomi, daha öngörülebilir bir ekonomi.”
Babacan, mali kuralın uygulanmaya başlamasıyla özel sektörün çok daha uzun vadeli ve düşük maliyetli kaynaklara içeriden ve dışarıdan ulaşabileceğini söyledi.
Mali kural formülü
sa = - 0,33 (a (t-1) - 1) - 0,33 (b - 5)
sa: Genel yönetim açığının gayri safi yurt içi hasılaya oranında yapılacak uyarlama
a (t-1): Bir önceki yıl genel yönetim açığının gayri safi yurt içi hasılaya oranı
b: Reel gayri safi yurt içi hasıla artış oranı
15 Haziran’da açıklanacak
Orta Vadeli Program (OVP) ve Orta Vadeli Mali Plan’ın (OVMP) mali kural çerçevesinde oluşacağını belirten Babacan, kuralın hesaplandığı parametrelerde bir değişiklik olursa, açık tavanının güncelleneceğini kaydetti. Babacan, “Söz gelimi 2011 ile ilgili bir büyüme öngördük, ancak bütçe dönemi geldiğinde bu öngörümüz değişti. Bu durumda mali kural çerçevesinde hedeflerin revizyonu gerekecek” dedi. Babacan, 15 Haziran’da açıklanacak OVP’nin geçen senekinden çok temel bir değişikliği olmayacağını belirterek, “Ana hedefler 3 aşağı 5 yukarı aynı kalacak.Gevşetme ya da aşırı sıkılaştırma yok” dedi.
İşler iyi giderken tasarruf edilecek
Babacan, mali kurala göre orta ve uzun vadede bütçe açığının GSYH’ya oranının yüzde 1 olmasının hedefleneceğini belirterek şöyle devam etti: “Açığımızın 4 olduğu bir yıl, ertesi yıl için ne kadarlık bir bütçe açığı hedeflemeliyiz? İşte bu noktada 0.33 katsayısı devreye giriyor. Yüzde 4’ten yüzde 1’e ulaşırken, bir sonraki yıl aradaki farkın 3’te 1’i kadar bir uyarlama yapıyoruz. Mali kural çerçevesinde yüzde 4 açık verdiğimiz bir yılın ertesi yılı, bu açığı 3’e indirmemiz gerekecek. Bir sonraki yıl kalan farkın yine 3’de 1’ini alıyoruz. Diyelim ki ertesi yıl açığımız yüzde 3 ise ve hedef 1 ise bu sefer 3 ile 1 arasındaki farka bakıyoruz 2 puan. İki puanın 3’de 1’ini alıyoruz ve 0,67 oranında açığımızı düşürüyoruz.”
Mali kuralla büyümede yüzde 5 eşiği uygulanacağını anlatan Babacan şöyle devam etti:
“Diyelim biz Türkiye olarak herhangi bir yıl yüzde 8 büyüdük. Yüzde 8 büyüme bizim eşik büyüme oranımızın 3 puan üzerinde. O 3 puanın 3’te 1’i oranında o yıl bir tasarruf sağlamamızı söyleyecek mali kural. Bir bakıma işlerin iyi gittiği yıllarda, yüzde 5’in üzerinde büyüdüğümüz yıllarda tasarruf edeceğiz, ama yüzde 5’in altında büyüdüğümüz yıllarda da o tasarruf ettiğimiz miktarlar kadar bütçemizde daha fazla açık vermeye izin vereceğiz.”
