Bir yanda lüks tüketimin sembollerinden Bağdat Caddesi, diğer yanda daha geniş kitlelere seslenen Merter. Bu iki semtin de adı bu günlerde 'kiralık' ilanlarıyla anılıyor. Bağdat Caddesi'nde en lüks mağazalar kapılarına kilit vururken Merter'de kiralık ilanlarının sayısı 200'e yaklaşıyor.
Yüksek kiralar yaktı
İstanbul'da gelir seviyesi yüksek olan tabakaya hitap edep Bağdat Caddesi de küresel krizden nasibini aldı. Kiraların 5 bin YTL'den başlayıp 40 bin YTL'ye kadar çıktığı, milyon dolarlık hava paralarının konuşulduğu Bağdat Caddesi'nin çehresi son dört ayda değişti. Birçok mağaza kiraların yüksekliğine ve azalan tüketime yenik düşerek kepenk indirdi. Bir dönem boşalması için sıra beklenen mağazaların camına ise 'kiralık' ilanları asıldı. Cadde'deki görüntü reel sektörün de aynası gibi.
Yüksek kira Porche'yi bile Bağdat'tan döndürdü
Anadolu yakasının Champ Elysees'i sayılan Bağdat Caddesi de küresel krizden nasibini aldı. Kiraların 5 bin YTL'den başlayıp 40 bin YTL'ye kadar çıktığı, milyon dolarlık hava paralarının konuşulduğu Bağdat Caddesi'nin, son dört aydır kriz nedeniyle çehresi değişti. Birçok mağaza kiraların yüksekliğine ve azalan tüketime yenik düşerek kepenk indirdi. Bir dönem boşalması için sıra beklenen mağazaların camına ise "kiralı" ilanları asıldı. Caddedeki görüntü reel sektörün de aynası gibi. Krizden en büyük darbe yiyen sektörlerin başında gelen otomotiv ve tekstil cadde ekonomisinde de kendini gösterdi. Porche, Suzuki, Benetton, Guess, Aldo caddenin kapanan mağazaları arasında yerini aldı. Otomotiv ve tekstilcilerden boşalan yerler ise krizin en şanslı sektörlerinden görülen gıdaya kaldı. Boşalan dükkânların yerine kafe ve restoranlar açılıyor.
Caddede emlak ve güvenlik alanında hizmet veren Altunel Grup Genel Müdürü Selim Aşkan, "Caddedeki büyük firmalar bile kapatmaya başladı. Erenköy'deki Benetton 20 senedir oradaydı, o bile kiranın yüksekliği dolayısıyla kapattı" diyor.
Mal sahipleri kira indirimine gidiyor
Dünyaca ünlü markaların bulunduğu caddede yürürken boş dükkân sayısındaki artış dikkat çekiyor. Giyim firmaları, otomotivciler derken küçük dükkânlar da kapananlar listesine eklenmiş durumda. Selim Aşkan, kiralık dükkân sayısındaki artışı kiraların yüksekliğine bağlıyor. Gelenlerin de hızla caddeyi terk ettiğine dikkat çeken Aşkan, "Bağdat Caddesi genelinde baktığımız zaman büyük firmaların bile kapatmaya başladığını görüyoruz. Erenköy'deki Benetton 20 senedir oradaydı, o bile kapattı. Bir yandan işler iç açıcı değil, diğer yandan el yakan kiralar var" diyor. Uzun süredir bölgede olan kiracıların kiralarının daha düşük olduğuna dikkat çeken Aşkan, "Eski kiracılarda kiralar biraz daha düşük. Ayrıca onların pazarlık şansı daha fazla. Ama bilinçli mal sahibi şu dönemde indirim yapma yoluna gidiyor" açıklamasını yapıyor.
2001'de bile bu kadar boş mağaza yoktu
Bundan birkaç yıl önce haftada 40-50 kişinin dükkân kiralama için kendilerine başvurduğunu ancak bugün ayda sadece 10-15 kişinin geldiğini belirten Aşkan, "Gelenler de genelde kafe-restoran açabilecekleri yer soruyor. Çünkü şu dönemde Bağdat Caddesi üzerinde tek para kazananlar kafe- restoran tarzı işletmeler. Bağdat Caddesi civarında kafeye dönüş var" diyor.
Üst sınıf otomobillere tuning ekipman satışını yapan F355 Aykut Karan da 2001 krizinden bu yana en kötü günlerini geçirdiklerini anlatıyor. Karan, "2001'de bile bu kadar kiralık dükkân yoktu. Galeriler teker teker boşaltıyor. Araba satılmayınca hiçbir şey satılmıyor. Arabalar da banka ile satılıyor. Banka kredi vermeyince onlar da kapatıyor. Yük çok ağır, herkes küçülmenin derdinde. Şu an hepimiz uzatmaları oynuyoruz" diyor. Yaşadıkları süreci bir eleğe benzeten Karan, "Bir elek düşünün.. Büyük olanlar duruyor, orta ve küçükler o elekten aşağı doğru kayıyor. Elek sallanmaya devam ediyor. Her gün beş apartmanın birinden biri gidiyor" diyor. Kiralarının eskiden 6.5 milyar olduğunu ancak mal sahibine durumu anlattıklarında kendilerini anlayışla karşıladığını anlatan Karan, "Mal sahibi ile konuşup derdimizi anlattık, o da anladı. Kiramız 6500 TL'den 4000 TL'ye indi. Bu süreçte herkesin bir şekilde üzerine düşeni yapması gerekiyor" diye konuşuyor.
İndirimler müşteri çekmek için yapılıyor
Caddede hemen her dükkânın vitrininde "İndirdik", "Yüzde 70 son indirim", "Neredeyse Bedava" ibareleri de dikkat çekiyor. Vitrininde bu ibare olmayan bir tek dükkân yok gibi. Vitrininde "Bitiriyoruz" yazan mağaza sahibi Uğur Bıçakçı, bunun ilgi çekmek için bir teknik olduğunu söylüyor. "İnsanlarda para var ama herkes firmaların zor duruma düşmesini bekliyor. Böylece neredeyse bedava alacaklar. Herkes vitrinine yüzde 50 yüzde 70 yazıyor, biz de "Bitiriyoruz" dedik ki dikkat çekelim" diyor.
Merter’de kan ağlıyor
Toplam 4 milyar doları bulan ihracat potansiyeli, 2700 firması ve 4 bin mağazasıyla Türkiye'nin iç ve dış pazarda en önemli tekstil merkezlerinden olan Merter de kan ağlıyor. Krizin etkisiyle tekstil sektöründeki gerilemeye firmaların yanlış politikaları da eklenince sessizliğe gömülen Merter'de mağazasından büfecisine, restoranından emlakçısına kadar herkes dertli.
Gündüz nüfusu sadece mağazalar bazında 15 bin civarında olan, atölyeler eklendiğinde bu rakamın 100 binleri bulduğu Merter'de 150'den fazla atölye ve mağaza kiralık durumda. Buna emlakçıya vermeden "sahibinden" ilanları eklendiğinde rakam daha da büyüyor.
İstanbul Merter'in en işlek bölgesi Fatih Caddesi. Burada bir mağaza işletmek için mal sahibine ödeyeceğiniz kira bile 5 bin dolar ile 12 bin dolar arasında değişiyor.
