Fransa'daki Louvre Müzesi İslam Sanatları Galerisi'nde geçen ay açılan bir sergideki çinilerin tamamının Türkiye'den gittiği ortaya çıktı.
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından sergiye gizlice gönderilen iki memurun çektiği fotoğraflarda 19. yüzyılın sonunda çalınmış alınlıklar tespit edildi.
Sergideki eşsiz çini karolar geçmişte 2. Selim, 3. Murat, Eyüp Sultan türbeleri ile 1. Mahmud Kütüphanesi ve Piyale Paşa Camisi'nden kaçırılmış eserler olduğu belirlendi.
Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay'a verilen raporda, Louvre Müzesi'nin Visconti avlusunda, 2 bin 800 metrekarelik bir alanda inşa edilen galeride, Louvre Müzesi'ne ait 15 bin eserlik koleksiyon içinden 3 bin parça ile Musee des Arts Decoratifs (Dekoratif Sanatlar Müzesi) koleksiyonundan 3 bin 400 parça eserin sergilendiği, 7 ve 19. yüzyıllar arasındaki İslam medeniyeti dönemini yansıtan seramik, cam, minyatür, mimari gibi sanatlardan örnekler yer aldığı belirtilerek Türkiye'den de çok sayıda eserin bulunduğu kaydedildi.
Ömer Erbil'in Radikal gazetesindeki haberine göre; 2. Selim'in damatlarından Kaptan-ı Derya Piyale Paşa tarafından 1573 yılında yaptırılan caminin mihrap ve duvarlarında bulunan 3 çini pano Louvre Müzesi'nden çıktı.
Louvre kabul etmiyor
Louvre kataloğunda Piyale Paşa Camii alınlıkları ile ilgili şu bilgilere yer veriliyor:
"İstanbul’a seyahat için gelen sanat tarihçi Germain Bapst tarafından 13 Mayıs 1899 yılında müzeye hediye edilmiştir. Çini panoların uzun yıllar Piyale Paşa Camii’ne ait olduğu düşünülmüştür. Camide yapılan son restorasyonda duvarda bu panoların konulmasına uygun yer olmadığı ortaya çıkmıştır. Çinilerin bu camiden geldiği yolundaki söylentiler acaba bir efsane midir?"
Nasıl kaçırıldı?
Louvre Müzesi’nde alınlıkların dışında yer alan diğer çinilerin büyük bölümü Albert Sorlin Dorigny tarafından kaçırıldı. 2. Selim, 3. Murat türbeleri ile 1. Mahmud Kütüphanesi çinileri de aynı dönemde Dorigny tarafından Fransa’ya gizlice götürüldü. İstanbul’da diş doktorluğu yapan Dorigny 1894-1898 yıllarında türbe ve kütüphanede restorasyon adı altında dört yıl çalıştı. Dorigny, Osmanlı’dan yüklü bir restorasyon parası alırken bu arada yüzlerce çiniyi de yurtdışına kaçırdı. Sergideki Eyüp Sultan Türbesi’ne ait çiniler ise Fransız dişçi Jean Bari tarafından 1919-1920 yıllarında yurtdışına götürüldü.
