Avrupa’nın lojistik merkezlerinden Rusya’ya gönderilen ürünlerdeki Türk mallarına Rusya’nın koyduğu engellere Türkiye, Rus ürünlerini kırmızı hatta alarak karşılık verdi.
Türk ihraç ürünlerine yapılan engellemelerin karşılığını vermek zorunda kaldıklarını ifade eden Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen, Rusya’nın Türk ürünlerinin içinde bulunduğu TIR’ları gümrük kapılarında bekletmesiyle başlayan gerginlik sonrasında, Türkiye’nin de Rus
ürünlerini bugünden itibaren kırmızı hatta aldığını açıkladı.
Bu girişimin olayı tırmandırmak değil, karşı tarafın cevabını hızlandırmaya yönelik bir tavır olduğunu vurgulayan Tüzmen, “Mütekabiliyet esasına göre davranıyoruz, biz de onlar gibi muamele edeceğiz” dedi.
Rusya ile yaşanan sıkıntının sürmesinden duyduğu rahatsızlığı dile getiren Tüzmen, “Bu ülke ile 38 milyar dolar ticaret hacmi hedefliyoruz. Geçen yıl 27 milyar dolardı. Türk ihraç ürünlerine yapılan nedenini anlamadığımız engellemelerin karşılığını vermek zorunda kaldık. 3. ülkelerden Rusya’ya giden ürünler kırmızı hatta alınacak. Rus makamları acilen bu uygulamaya son vermeli. Ticari ilişkilerin daha da artmasını istiyoruz. Bu isteklerimizi Rus tarafına yazılı ve sözlü olarak ilettik. Ancak karşı taraftan net cevap alamadık” şeklinde konuştu.
Rusya’nın yaptırımının nedenini bulmak lazım
DEİK Türk-Rus İş Konseyi Başkanı Turgut Gür, Rusya'nın Türk ihraç mallarına uyguladığı sınırlamalara karşı Türkiye'nin tedbir paketini uygulamaya koymasına ilişkin olarak, "Mütekabiliyet esasına göre Türkiye'nin karşı tedbir uygulamasından çok ciddi bir sonuç alamayacağımızı zannediyorum" dedi.
Rusya'nın Türk mallarına karşı bu yaptırımı neden uyguladığının cevabının bulunması gerektiğine işaret eden Gür, şöyle devam etti:
"Biz soruyoruz, niçin diyoruz? Rus tarafı, hükümetin kayıt dışı ekonomiyi önleme kararını verdiğini hatırlatıyor. Türkiye'den gelen malların, çifte fatura ile değiştirilmek suretiyle, gümrüklerde daha düşük beyan edildiğini ve bu nedenle de hem vergisel açıdan kayba uğradıklarını hem de iç piyasalarında kayıt dışının tetiklendiğini söylüyorlar. Ruslar, 'bu nedenle bunu düzeltin, mal neyse, fiyatı neyse, öyle gönderin diyoruz siz yine buna uymuyorsunuz' diyorlar.
Peki gerçek midir? Söylenen gerçek midir buna bakmak lazım. Gerçek değilse de, 'bu böyle değil, gel bak şu şöyle' demek lazım. Fakat Ruslar çok kararlı ve ısrar ediyorlar 'bu böyle' diye. Geçmiş dönemde böyle olduğunu biliyoruz, ancak son zamanlarda bunun düzeldiğini zannediyoruz.
Bu da zaten, şu anda sadece tekstil konfeksiyon ihraç ürünleri ile inşaat malzemeleri götüren TIR'lara daha ziyade uygulanıyor. Bunun dışındakilerde bunlar yok, çok hızlı geçiyor. Yüzde yüz bütün mallar durduruluyor diyemeyiz."
İhracatçılarımız zorda
Devlet Bakanı Tüzmen, Rusya’nın uygulamaları nedeniyle Türk ihracatçıların karşı karşıya kaldığı sıkıntıların sürdüğünü belirterek, “Rusya yetkililerinden cevap bekliyoruz. İhracatçımızın sıkıntısı sürüyor. İstemeye istemeye biz önlem almak zorunda kaldık. Rusya’dan gelen malları kırmızı hatta alıyoruz, biz de onlar gibi muamele edeceğiz” dedi.
Gür ise Rusya ve Türkiye ticari ilişkilerinde yaşanan son durumu değerlendirirken, Rusya'nın gümrüklerde Türk TIR'larını yüzde 100 sayıma tabi tutmasının, Türk ihraç mallarının alıcılara ulaşmasını geciktirdiğini ve bu nedenle ihracatçıların hem piyasayı kaybettiğini hem de büyük maliyetler doğduğunu ve Türk ihracatçılarının zarar ettiğini söyledi.
Önlemleri aşama aşama artırıyoruz
Tüzmen, Rusya Federasyonu ile yaşanan sorunların bir an önce sona ermesini istediklerini ifade ederek, Rusya’nın Türkiye'nin dış ticaretinde birinci sırada olduğunu, sorunun kısa sürede aşılmasını umut ettiğini söyledi. Rusya’yı stratejik ekonomik ortak ilan ettiklerini belirten Tüzmen, ticaretin bu düzeye ulaşması için iki ülkenin birlikte çaba harcadığına dikkat çekti.
Tüzmen, amaçlarının, iki ülkenin tam entegrasyonunu sağlamak olduğunu ifade ederek, kısa vadeli hedefin çok üzerinde başarı sağlandığını kaydetti.
Orta vadeli hedefin ise 70 milyar dolarlık dış ticaret hacmi olduğunu belirten Tüzmen, yaşanılan sorunların bu hedefi olumsuz etkileyeceğini söyledi.
DTM’nin gümrüklere gönderdiği yazı
Bu arada Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın 29 Ağustos Cuma günü Gümrük Müsteşarlığı’na gönderdiği yazıda, “Konunun aciliyeti ve ülkemizin ekonomik ve ticari haklarının korunmasını teminen uluslararası kurallara ve teamüllere uygun olarak Rusya Federasyonu’ndan yapılan ithalatın gümrüklerde sıkıntıya yol açmayacak şekilde, kademeli olarak kırmızı hatta yönlendirilmesi ve gümrük işlemleri prosedürünün Rus tarafının tutumuna bağlı olarak mütekabiliyet esasıyla sonuçlandırılması uygun olacaktır" denildi.
Sorunun çözüleceğinden ümitliyim
Gür, Rusya Federasyonu Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un Dışişleri Bakanı Ali Babacan ile görüşmek üzere Türkiye'ye geleceğini hatırlatarak, "Döndüğü zaman mutlaka Başbakan Vladimir Putin'e taşıyacak konuyu, o da üst seviyede bu konuda 'ne oluyor' diye baktıktan sonra, kesin bir karar ve talimat verecektir. Ben oradan yana ümitliyim" dedi.
Rusya'nın uygulamalarının, nedeni gizli bir iç genelge ve uygulamalarda tarife dışı engel ve Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) kurallarına aykırı tespitlerini nasıl değerlendiriyorsunuz" şeklindeki soru üzerine de Gür, şu yanıtı verdi:
"Rusya DTÖ'ye üye bir ülke değil, üye olmak için aday. Türkiye, Rusya'nın adaylığını onayladı ama daha henüz adaylık süreci tamamlanmadı. Dolayısıyla DTÖ üyeliğine aday olan bir ülkenin kuralları uygulamaması anlamında söylüyor Sayın Bakan. Evet doğru, bir nevi çifte standart gibi oluyor. Ama bu tarife dışı engeli onlar tek taraflı uyguluyorlar. Çünkü diyor ki, 'senin malların benim gümrük prosedürüme uygun değil'. Üst düzeyde yapılacak temaslarla bu konuda bir çözüm çıkacağına inanıyorum.
Aslında burada imalatçımız, satıcımız, ihracatçımız zarara uğruyor ve moral bozuluyor. İstikbale dönük bir, 'acaba tekrar olur mu' endişesi bir nevi istikbaldeki düşüncelere ambargo koyuyor. Bütün bunların hepsini aşmamız lazım. Çünkü ihracatımız geçtiğimiz yıl 5 milyar dolar seviyesinde iken, bu yıl yüzde 20 artışla 6 milyar dolar, hatta geçeceğimizi düşünürken, bu engel bizi gene geriye düşürdü. Ama Rusya'dan ithalatımız yine dolu dizgin gidiyor."
