-KÜRESEL KRİZ ASKERİ HARCAMALARI AZALTTI STOCKHOLM (A.A) - 11.04.2011 - Küresel askeri harcamalar geçen yıl küresel finansal krizin ekonomilere devam eden etkisi nedeniyle yavaşladı. İsveç Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsünün (SIPRI) raporuna göre, geçen yıl küresel askeri harcamalar önceki yıla göre sadece yüzde 1,3 artışla, 1,63 trilyon dolara çıktı. Küresel askeri harcamalardaki yavaşlamaya küresel kriz nedeniyle ülkelerin bütçe kesintilerine gitmesi etkili oldu. Küresel askeri harcamalar geçen yıl 2001 yılından bu yana en düşük seviyede oldu. Küresel askeri harcamalar 2001 ve 2009 arasında yıllık ortalama yüzde 5,1 artmıştı. -ABD EN FAZLA ASKERİ HARCAMA YAPAN ÜLKE- ABD geçen yıl 698 milyar dolar askeri harcamayla başı çekerken, bu ülkeyi 11 milyar dolarla Çin ve 59,6 milyar dolarla İngiltere takip etti. ABD'nin 2001 ve 2009 yılları arasında yıllık ortalama yüzde 7,4 artan ve 2009 yılında yüzde 7,7 yükselen askeri harcamalarının artış oranı geçen yıl yavaşlayarak yüzde 2,8'e geriledi. Ancak ABD'de 2009 yılında askeri harcamaların gayri safi yurtiçi hasılaya (GSYH) yüzde 4,6 iken, bu oran geçen yıl yüzde 4,8'e çıktı. ABD'nin askeri harcamaları ayrıca geçen yıl küresel askeri harcamalardaki 20,6 milyar dolarlık artışın 19,6 milyar dolarlık kısmını oluşturdu. SIPRI Askeri Harcamalar Projesi Başkanı Sam Perlo-Freeman, ''ABD'nin 2001 yılından bu yana askeri harcamaları yüzde 81 arttı ve küresel askeri harcamaların yüzde 43'ünü, ayrıca en yakın rakibi Çin'in ise altı katını oluşturdu. ABD'nin geçen yıl GSYH'ye oranı yüzde 4,8 olan askeri harcamaları Ortadoğu dışında en büyük ekonomik külfeti temsil ediyor'' dedi. Çin'in ise askeri harcamaları 2009 yılına göre yüzde 3,8 yükselerek 2010 yılında 119 milyar dolara çıktı. Çin'in askeri harcamaları 2008 ve 2009 yılları arasında yüzde 15 büyümüştü. İngiltere'nin geçen yıl askeri harcamaları önceki yıla göre yüzde 0,8 azalarak 59,6 milyar dolar, Fransa'nın yüzde 8,4 düşerek 59,3 milyar dolar, Rusya'nın yüzde 1,4 gerileyerek 58,7 milyar dolar oldu. -ASKERİ HARCAMASI EN FAZLA ARTAN BÖLGE GÜNEY AMERİKA- Geçen yıl askeri harcaması en fazla artan bölge yüzde 5,8'lik yükselişle Güney Amerika oldu. SIPRI'ye göre, geçen yıl Güney Amerika'daki askeri harcamaların artışına Brezilya gibi bölge ülkelerinin uluslararası etkisini yükseltme çabası etkili oldu. Güney Amerika'daki askeri harcamalardaki artışın kısmen personel maliyetlerinin artması ve bazı ülkelerdeki iç güvenlik tehditleri etkili olurken, bu artışta bölgenin güçlü ekonomik büyümesinin ve küresel ekonomik krize göreceli olarak daha az maruz kalmasının dikkate alınması gerektiğine işaret edildi. SIPRI Askeri Harcamalar Projesi Latin Amerika Uzmanı Carina Solmirano, ''Güney Amerika'da askeri harcamalardaki artışın sürmesinin, bölgede birçok ülkeye yönelik gerçek askeri tehdidin olmaması ve daha fazla sosyal ihtiyacın olması gözönüne alındığında sürpriz olduğunu'' belirtti. Avrupa'da askeri harcamalar 2009 yılına göre yüzde 2,8 düşerek 2010 yılında 382 milyar dolar oldu. Batı Avrupa 268 milyar dolar, Doğu Avrupa 65,5 milyar dolar ile Orta ve Güney Doğu Avrupa'da 48,3 milyar dolar askeri harcama yaptı. Avrupa'da askeri harcamalar geçen yıl her ne kadar yüzde 2,8 gerilese de 2001 yılına göre halen yüzde 11,9 daha fazla. Askeri harcamalardaki düşüşün, küresel finansal ve ekonomik krizin Avrupa'da askeri harcamalara etkisini göstermeye başladığı şeklinde değerlendirildi. Askeri harcamalar Bulgaristan'da yüzde 28, Letonya'da yüzde 26, Gürcistan'da yüzde 25, Moldova'da yüzde 24, Estonya'da yüzde 23, Yunanistan, Arnavutluk, Macaristan, Litvanya ve Slovakya'da yüzde 10 düşüş gösterdi. Avrupa'da askeri harcamaların bu yıl daha fazla düşmesinin beklendiği, takip eden yıllarda da önemli askeri harcamaları bulunan ülkelerde göreli olarak düşük büyüme eğilimini süreceği ifade edildi. Amerika kıtasının askeri harcamaları geçen yıl önceki yıla göre yüzde 3 arttı. Kuzey Amerika 721 milyar dolar, Güney Amerika 63,3 milyar dolar ve Orta Amerika ve Karayipler 6,5 milyar dolar olmak üzere geçen yıl Amerika kıtasının askeri harcamaları 791 milyar dolar oldu. Asya ve Okyanusya'nın askeri harcamaları aynı dönemde yüzde 1,4 yükselişle 317 milyar doları buldu. Kuzey Doğu Asya'da 211 milyar dolar, Orta ve Güney Asya'da 52,1 milyar dolar, Güney Doğu Asya'da 28,7 milyar dolar ve Okyanusya'da 25,7 milyar dolar askeri harcama yapıldı. Ortadoğu'da, Suudi Arabistan'ın büyük askeri harcamalarının desteğiyle geçen yıl askeri harcamalar 2009 yılına göre yüzde 2,5 artışla 111 milyar dolara çıktı. Suudi Arabistan'ın geçen yıl askeri harcamaları 2009 yılına göre yüzde 4 artışla 45,2 milyar doları buldu. Afrika'da askeri harcamalar ise yüzde 5,2 artarak 30,1 milyar dolara çıktı. Geçen yıl küresel askeri harcamalarda Kuzey Amerika'nın payı yüzde 45, Avrupa'nın yüzde 23, Asya ve Okyanusya'nın yüzde 19, Ortadoğu'nun yüzde 7, Latin Amerika'nın yüzde 4 ve Afrika'nın yüzde 2 oldu. -TÜRKİYE'NİN ASKERİ HARCAMALARI GERİLEDİ- SIPRI'ye göre, Türkiye'nin geçen yıl askeri harcamaları 2009 yılına göre gerileyerek, 15 milyar 364 milyon dolara düştü. Türkiye'nin 2009 yılındaki askeri harcamaları 16 milyar 302 milyon dolar, GSYH'ye oranı ise yüzde 2,7 olmuştu. Yunanistan'ın 2009 yılında 10 milyar 572 milyon dolar olan askeri harcamaları da geçen yıl düşerek 9 milyar 369 milyon dolara indi. Yunanistan'ın önceki yıl askeri harcamalarının GSYH'ye oranı ise yüzde 3,2 idi. SIPRI'nin ''askeri harcamalar'' ifadesiyle, hükümetlerin mevcut askeri güçlere ve ücretler, operasyonel harcamalar, silah ve ekipman satın alımları, askeri inşaat, araştırma ve geliştirme dahil bütün faaliyetleri, merkezi idare, komuta ve destek harcamalarını kastediyor.
