Küresel krizin etkisiyle sanayi üretimindeki düşüş hızlandı. Sanayi üretimi Ekim ayında yüzde 8.5 azaldı ve 2001 krizinden bu yana en düşük düzeyde gerçekleşti.
Ekonomik büyümenin öncü göstergesi niteliğindeki sanayi üretiminde düşüş Ekim ayında hızlandı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, sanayi üretimi Ekim ayında 2007 yılının aynı ayına kıyasla yüzde 8.5 azaldı. Böylece üretimdeki düşüş 2001 Kasım ayından buyana en yüksek düzeyde gerçekleşti. Sanayi üretimi, 2007 yılının Ekim ayında yüzde 8,4 artmıştı.
Sanayi üretiminde son üç aydır düşüş gözleniyor. Üretim Ağustos’ta yüzde 4.1, Eylül’de yüzde 5.2 ve Ekim’de yüzde 8.5 azaldı. Büyümenin üçüncü çeyrekte eksi olması bekleniyor. Dördüncü çeyreğin ilk ayı olan Ekim’deki daralma da son çeyrekteki büyümeye ilişkin kötü bir sinyal olarak algılanıyor.
İmalat sanayinde üretim yüzde 10,3 geriledi
Ekim ayında üretim madencilik sektöründe yüzde 15.4 artarken, imalat sanayi sektöründe yüzde 10.3, elektrik, gaz ve su sektöründe yüzde 1.5 azalma gerçekleşti.
Ekim ayında üretimde en yüksek düşüş oranı yüzde 29.4 ile metal eşya sanayii (makine teçhizat hariç) imalatında gerçekleşti. Onu yüzde 23.8 ile ağaç ve mantar ürünleri (mobilya hariç) ve yüzde 21.8 ile ana metal sanayi izledi.
Geçen yılın aynı ayı ile kıyaslandığı zaman Ekim'de, tekstil ürünleri imalatı yüzde 18,1, radyo, TV, haberleşme teçhizatı ve cihazları imalatı yüzde 16,9, tıbbi, hassas ve optik aletler, saat imalatı yüzde 16,7, motorlu kara taşıtı, römork ve yarı römork imalatı yüzde 15,9, giyim eşyası imalatı yüzde 14,4, kimyasal madde ve ürünleri imalatı da yüzde 12,6 geriledi.
Aynı dönemde, diğer ulaşım araçları imalatı yüzde 46,5, derinin işlenmesi, bavul, el çantası imalatı yüzde 11,5, kağıt ve kağıt ürünleri imalatı yüzde 1,8, basım ve yayım imalatı ise yüzde 1,5 arttı.
10 ayda üretim yüzde 1.4 arttı
Yılın 10 aylık döneminde toplam sanayi üretimi sanayi üretimi yüzde 1.4, madencilik yüzde 7.9, imalat sanayi yüzde 0,7, elektrik, gaz ve su ise yüzde 5,4 artış gösterdi.
Geçen yılın aynı döneminde ise toplam sanayi üretimi yüzde 5,8, madencilik yüzde 12, imalat sanayi yüzde 5, elektrik, gaz ve su da yüzde 9,6 yükselmişti.
Türkiye Sınai Kalkınma Bankası (TSKB) ekonomisti Başar Yıldırım, sanayi üretimi ile büyüme arasındaki yüksek oranlı korelasyona işaret ederek, “Bu düşüş 2008 büyümesini çok negatif etkileyecek. Yerli ve yabancı bütün kuruluşlar zaten 2008 büyüme beklentilerini rezive etmişlerdi. Biz bu rakamlarla tekrar bir revizyon geleceğini düşünüyoruz” dedi. Yıldırım, 2008 için öngördükleri 1.8 büyüme rakamlarının 1.2’lere kadar düşebileceğini, hatta bunun bile iyimser bir beklenti olduğunu söyledi.
İmalat sanayinde kapasite kullanım oranı azaldı
Üretime ilişkin bir kötü veri de kapasite kullanımından geldi. İmalat sanayiinde kapasite kullanım oranı Kasım ayında 9.7 puan azalarak yüzde 72.9 düzeyine geriledi. Kapasite kullanım oranı 2003 Şubat’ından beri en düşük düzeye indi.
Bu azalmada iç pazarda talep yetersizliği yüzde 48.3 ve dış pazarda talep yetersizliği yüzde 27.8 oranında etkili oldu. Ayrıca mali imkansızlıklar yüzde 3.8, yerli mallarda hammadde yetersizliği yüzde 3.3, ithal mallarda hammadde yetersizliği yüzde 2.2, işçilerle ilgili meseleler ise yüzde 1.5 oranında etkili oldu.
Kapasite kullanımının en düşük olduğu sektör, yüzde 45.1 ile büro, muhasebe bilgi işlemleri makine imalatı olarak belirlendi.
