Damon Rose, BBC
Rehber köpekler insanlara yürümekten, çamaşırları asmaya kadar birçok işte yardımcı olabiliyor. "Tıbbi tespit" köpekleri ise sadece günlük işlerde yardım etmekle kalmıyor, birçok hastanın hayatını kurtarıyor.
Bu köpekler alerjinin, kanserin ve hatta şeker koması riskinin kokusunu alabiliyor.
Özel eğitimden geçirilen bu köpeklere "tıbbi tespit" köpekleri deniyor.
Bu köpeklerin koku alma duyuları o kadar gelişkin ki sahibinin nefesinin kokusunu evin başka odalarından, hatta bir futbol sahasının diğer köşesinden bile alabiliyor.
Şeker komasının kokusunu alıyor
Brittle(kararsız) tip şeker hastası olan Claire Moon "Gece uyurken her saat başı kalkıp kan şekerimi ölçüyordum" diyor. Moon, bunu gece uyurken, vücudunun şeker seviyesinin düştüğünü farkedemeyip baş dönmesi gibi uyarıları verememesi ihtimaline karşı yapıyordu.
Vücudun yemek yiyip şekerini dengelemesi gerektiğini anlayamayacağı durumlar, Moon'un hayat kalitesini çok düşürüyordu.
Ama bu durum yedi ay önce hayatına giren Magic(Sihir) adlı "tıbbi tespit" köpeğiyle tamamen değişti. Magic sahibinin nefesini koklayarak glikoz seviyesinin düştüğünü anlayabiliyor. Böyle durumlarda sahibini dürterek, yalayarak ya da diyabet test setini getirerek uyarıyor.
Moon, testi yapıp kan şekerinin gerçekten düşmüş olduğunu görürse, ihtiyacı olan şekeri almadan önce, köpeğine ödül veriyor.
Moon, "Magic böylece beni uyarmayı ödülle bağlantılandırıyor. Ödül alınca doğru bir şey yaptığını ve bir dahaki sefere de aynısını yapması gerektiğini anlıyor" diyor.
Magic, sahibinin şekerinin düştüğünü son yedi ayda yaklaşık 800 kere tespit edebilmiş. Moon "Eğer farketmemiş olsaydım, şeker komasına girip ölebilirdim bile" diyor. Bu tip şeker hastaları, genellikle ilk zamanlarda şekerlerinin çok düşmüş olduğunu gözlerini hastanede açtıktan sonra anlıyor.
Kanseri tespit edebiliyorlar
Şu an İngiltere'de yaklaşık 50 "tıbbi tespit" köpeği var. Bunların çoğu şeker hastalarıyla çalışıyor.
Bazı köpekler ise, böbreküstü bezlerin yetersiz hormon salgılamasının neden olduğu Addison hastalığına sahip insanların hayatını kolaylaştırıyor. Bu hastaların hormon seviyesindeki düşüşü, koklayarak tespit edebiliyor.
Bazı köpekler ise mesane ve prostat kanseri gibi kanser türlerini, koklayarak tespit edebiliyor.
Bu köpeklerin belki de hayatını kurtardığı kişilerden biri de onlarla birlikte çalışan Doktor Claire Guest:
"Bir gün laboratuvarda çalıştıktan sonra köpeklerin hepsini koşmaları için serbest bıraktım. Ama kanser teşhisi yapabilen Daisy adlı bir köpek dışarı çıkmamakta ısrar etti. Gidip koşmak yerine benim etrafımda dolanıp üstüme atladı. O sırada göğsümde bir acı hissettim, ve doktora gittiğimde derinlere yerleşmiş bir göğüs kanseri türüne yakalandığım ortaya çıktı. Eğer Daisy beni uyarmasaydı, her şey için çok geç olabilirdi."
Doktor Guest'in bir sonraki hedefi ise bu köpeklerin pankreas kanserini tespit edebilmesini sağlamak.
