T24 - Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, döner, geleneksel sucuk, pastırma ve kavurmanın da dahil olduğu et ürünleri tebliğinde değişikliğe hazırlanırken, ideal sucuğun ortalama maliyetinin 15 lirayı bulduğu ancak piyasada kangalı 2 liradan satılan sucukların bile bulunduğu bildirildi.
Gıda Mühendisleri Odası Genel Başkanı Atakan Günay, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Bakanlığın, et ürünleriyle ilgili değişiklik için hazırladığı taslağı görüşe açtığını, önümüzdeki günlerde odanın da görüş ve önerilerinin alınacağını söyledi.
Taslağa ilk bakışta teknik olarak ciddi bir sorun görülmediğini ifade eden Günay, tebliğ sayesinde halkın sağlıklı et ürünü tüketmesinin hedeflendiğini bildirdi.
Piyasada satılan birçok sucuğun sakatat ve soya gibi ürünlerden yapıldığını dile getiren Günay, şunları kaydetti: "Et ürünlerini mevzuatlara göre üreten firmalara sözümüz yok. Ancak, özellikle yoksulun talebini karşılamak adına yapılan ucuz sucuklar sağlığı tehdit ediyor. İdeal sucuğun ortalama maliyeti 15 lirayı buluyor. Bu maliyete, içine katılan et, baharat, katkı maddeleri, hijyen, işçilik, depolama, taşıma ve tüketiciye ulaştırma gibi birçok girdi dahil ediliyor. Buna rağmen piyasada kangalı 2 liradan satılan sucuklar var. Kilosu 6-7 liradan sucuk satılıyorsa kesin bir sorun var demektir. Nasıl ve nerede üretildiği, içinde ne olduğu belli değil. Bu ürünlerin kesinlikle tüketilmemesi gerekiyor."
Yapılacak değişiklikle sucuk gibi et ürünlerinin tanımının tam olarak yapılacağını ifade eden Günay, şunları kaydetti: "Burada sucuğun ana bileşenleri sıralanıyor ve buna göre üretim yapılması isteniyor. Tebliğ ve mevzuatla ideal formülasyonu getirmekle iş bitmiyor. Önemli olan üretim yeri ve piyasanın denetlenmesinin sağlanmasıdır.
Özellikle et ve süt ürünleri ile içeceklerin çok sık denetlenmesi gerekiyor.
Bunlar çabuk bozulabilen ürünlerdir. İdeal saklama koşullarında bekletilmezse, soğuk ortamda tutulmazsa çabuk bozulabilen ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen ürünlerdir. Siz istediğiniz kadar değişiklik yapın, kurallar koyun, yeterli denetim sağlanmazsa piyasada kangalı 2 liradan sucuk satışı devam eder.
Denetimlerin istenilen seviyede olması için özellikle gıda mühendisleri istihdam edilmelidir. Laboratuvar alt yapılarının iyileştirilmesi de gerekiyor. Mevcut personel ve laboratuvar alt yapısı ise denetim yapmak zor."
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, döner, geleneksel sucuk, pastırma ve kavurmanın da dahil olduğu et ürünleri tebliğinde değişikliğe hazırlanıyor. Bakanlık, Türk Gıda Kodeksi Et Ürünleri Tebliği'nde yapmayı öngördüğü değişiklikleri, kamuoyunun görüşüne açtı. Tebliğ, et ürünlerinin tekniğine uygun olarak hijyenik koşullarda üretilmesi, ambalajlanması, muhafazası, depolanması, taşınması ve satışı ile ilgili hususları belirliyor. Daha önce, sanayi için dönerin standartlarını belirleyen bakanlık, yeni hazırladığı taslak ile tüketiciye doğrudan sunular döner ile ilgili standartları getiriyor.
2007'de kapsama alınmıştı
Bakanlık, 2007 yılında yaptığı değişiklikler ile döneri söz konusu tebliğler kapsamına almıştı. Kanatlı eti döneri de tavuk ve hindi etlerinden biri veya bunların karışımına istenildiğinde kuyruk yağı, gömlek yağı, lezzet vericiler, soğan, soğan suyu, soğan tozu, domates, domates suyu, salça, biber, yemeklik bitkisel sıvı yağ, zeytinyağı, limon suyu, süt, yoğurt, yumurta ilave edilerek, ısıl işlem uygulanarak üretilecek. Dönere ve kanatlı eti dönerine nişasta ve bitkisel proteinler ilave edilemeyecek.
Katkılar etikette belirtilecek
Bununla birlikte et ürünlerinin üretiminde kullanılan etin hangi türe ait olduğu ürün ismi ve marka ile aynı yüzde ayrıca ürün ismi ile birlikte etikette belirtilecek. Birden fazla hayvan türüne ait etlerden elde edilen ürünlerde ürünün elde edildiği türe ait yüzde miktarları çoktan aza doğru etikette yer alacak. Et ürünlerinin üretiminde kullanılan hayvansal yağın hangi türe ait olduğu, sucuk ve yarı kuru sucuklarda yağ oranı “yüzde..” olarak etikette belirtilecek.
Kavurma yağlı olmayacak
Kavurmada; nem oranı kütlece en fazla yüzde 45, tuz oranı kütlece en fazla yüzde 5 ve yağ oranı kütlece en fazla yüzde 30, oleik asit cinsinden yağda asitlik en fazla yüzde 2 olacak.
Pastırmada çemen sınırı
Pastırmada; çemen hariç olmak üzere, nem miktarı kütlece en fazla yüzde 40, pH değeri en fazla 6,0, tuz miktarı kuru maddede kütlece en fazla yüzde 7 ve çemen miktarı kütlece en fazla yüzde 10 olacak.
Sucuk ikiye ayrıldı
Sucuk, geleneksel sucuğun özellikleri dikkate alınarak 'sucuk' ve 'yarı kuru sucuk' olarak iki kategoriye ayrıldı. Geleneksel sucuk, 'Büyükbaş ve küçükbaş hayvan etlerinin ve yağlarının kıyma makinesi veya kuterde çekilip, tuz ve baharat ile karıştırıldıktan sonra doğal veya uygun yapay kılıflara doldurularak belirli koşullarda fermentasyon ve kurutma işlemleri uygulanarak nem oranı yüzde 40 ve altına düşürülmüş, kesit yüzeyi mozaik görünümünde olan ısıl işlem uygulanmamış fermente et ürünü' olarak tanımlandı. Belirli koşullarda fermantasyon ve kurutma işlemleri uygulanarak nem oranı yüzde 50'nin altına düşürülmüş, kesit yüzeyi mozaik görünümünde olan ısıl işlem uygulanmış sucuk ise 'yarı kuru sucuk' olarak tanımlandı.
Kanatlı deri kullanılamayacak
Tebliğ taslağına göre, et ürünleri çiğ etten veya sakatattan hazırlanacak, dilli salam hariç olmak üzere çiğ etten hazırlanan et ürünlerine sakatat katılamayacak. Sakatattan hazırlanan et ürünlerine ise çiğ et katılabilecek. Et ürünlerinde hammadde olarak tek başına kanatlı derisi kullanılamayacak. Et ürünleri; görünüş, yapı, renk ve koku açısından kendine özgü ürün özelliklerine sahip olacak, bozulma belirtileri göstermeyecek.
6 ay uyum süresi veriliyor
Et ürünlerinin kılıflarında yırtık, delik ve çatlak gibi fiziksel kusurlar olmayacak. Taslakta, halen faaliyet gösteren ve tebliğ kapsamındaki ürünleri üreten ve satan işyerlerine tebliğin yayımı tarihinden itibaren 6 ay uyum süresi verilmesi öngörülüyor. Tebliğ kapsamındaki ürünlerin üretiminde, gıda kodeksinin katkı maddeleri, bulaşanlar, pestisitler, veteriner ilaçları tolerans düzeyleri, hijyen, işyeri özellikleri, ambalajlama, etiketleme ve işaretleme, taşıma ve depolama tebliğlerine uyulacak.
Kıymaya sınırlama
Taslak tebliğde döner, piyasaya sunuluş şekline göre, 'Yaprak döner, kıyma döner, karışık döner' olarak sınıflandırıldı. Buna göre yaprak döner üretiminde, kırmızı et olarak sadece yaprak haline getirilmiş çiğ kırmızı et kullanılacak. Kıyma döner üretiminde, kırmızı et olarak en fazla yüzde 90 oranında kıyma ve en az yüzde 10 oranında yaprak haline getirilmiş çiğ kırmızı et kullanılacak. Karışık döner, kırmızı et olarak en az yüzde 60 oranında yaprak haline getirilmiş çiğ kırmızı et, en fazla yüzde 40 oranında kıyma kullanılarak üretilecek.
